افزایش قیمت نفت خام می‌تواند تورم را تحریک کرده و به رشد اقتصادی آسیب برساند
افزایش قیمت‌های انرژی با افزایش نرخ بهره توسط بانک‌های مرکزی همراه شده است
دیروز برای اولین بار از سال 2014 قیمت نفت به بالای 100 دلار به ازای هر بشکه رسید که نشان دهنده یک ضربه مضاعف به اقتصادهای جهان است. این مسئله همچنین با کاهش بیشتر چشم اندازهای رشد اقتصادی و افزایش تورمهمراه شده است.
این ترکیب نگران‌کننده‌ای برای بانک مرکزی آمریکا و سایر بانک‌های مرکزی است چرا که آنها به دنبال مهار قوی‌ترین فشارهای قیمتی در دهه‌های اخیر هستند و تمایل دارند بدون این که بهبود اقتصادی پس از همه‌گیری ویروس کرونا از مسیر خود خارج شود، این کار را انجام دهند.
در حالی که صادرکنندگان انرژی از این رونق (افزایش قیمت نفت) سود خواهند برد اما تأثیر نفت بر اقتصادها نسبت به قبل متفاوت است. بسیاری از اقتصادهای جهان ضربه خواهند خورد چرا که شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان متوجه می‌شوند که هزینه‌هایشان افزایش یافته و قدرت مصرف آنها به دلیل مواد غذایی، حمل‌ونقل و گرمایش گران‌تر، کاهش یافته است.
چوآ هاک بین، اقتصاددان ارشد Maybank در سنگاپور، بیان کرد: افزایش قیمت نفت فشار بر بانک‌های مرکزی در سراسر جهان را تشدید می‌کند تا چرخه سیاست‌های پولی انقباضی خود را با سرعت بیشتری پیش ببرند و نرخ‌های بهره را با شدت بیشتری برای مهار ریسک های تورم افزایش دهند.
شوک قیمتی
کشورهای عضو G20 با تورم فزاینده ناشی از هزینه های انرژی مواجه هستند.
موسسه جی‌پی مورگان (JP Morgan) هشدار می‌دهد که افزایش قیمت نفت تا بشکه‌‌ای 150 دلار تقریبا رشد جهانی را متوقف کند و تورم را به بیش از 7 درصد افزایش دهد که بیش از سه برابر نرخ هدف اکثر بانک‌های مرکزی است.
قیمت نفت همراه با دیگر کامودیتی‌ها از جمله گاز طبیعی افزایش یافته است. رشد مجدد تقاضای جهانی پس از اتمام قرنطینه‌های همه‌گیری ویروس کرونا، تنش‌های ژئوپلیتیکی و اختلالات در زنجیره‌های تامین از جمله محرکات قیمت نفت هستند. دورنمای تجدید توافق هسته‌ای ایران در برخی مواقع توانسته بود بازار را آرام کند با این حال، افزایش قیمت بسیار شدید بوده است. تنها دو سال پیش بود که قیمت‌های آتی نفت برای مدت کوتاهی به زیر صفر رسیده بودند.
سوخت‌های فسیلی از جمله نفت، زغال سنگ و گاز طبیعی، بیش از 80 درصد از انرژی اقتصاد جهانی را تامین می‌کنند. به گفته موسسه مشاوره Gavekal Research Ltd هزینه یک سبد معمولی از این سوخت‌ها اکنون بیش از 50 درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.
بحران انرژی همچنین فشار مداوم در زنجیره تامین جهانی را تشدید می‌کند که باعث افزایش هزینه‌ها و تاخیر در تحویل مواد خام و کالاهای نهایی می‌شود.
بازگشت رشد اقتصادی
صندوق بین المللی پول پیش بینی می‌کند رشد اقتصادی جهانی در سال‌های 2022 و 2023 تعدیل شود.
صندوق بین‌المللی پول (IMF) اخیرا پیش‌بینی خود را برای قیمت‌های مصرف‌کننده جهانی در کشورهای پیشرفته را به میانگین 3.9 درصد (پیش‌بینی قبلی 2.3%) افزایش داده است. این رقم در کشورهای نوظهور و در حال توسعه به 5.9% افزایش یافته است.
چین، بزرگترین واردکننده و صادرکننده نفت جهان، تاکنون از تورم خوش‌خیم برخوردار بوده است. اما اقتصاد این کشور همچنان آسیب پذیر است چرا که تولیدکنندگان در حال حاضر با هزینه‌های بالای ورودی و نگرانی در مورد کمبود انرژی دست و پنجه نرم می‌کنند.
با توجه به این‌که فشارهای قیمتی سرسخت‌تر از آنچه پیش‌بینی می‌شد، رشد کردند بانک‌های مرکزی اکنون مبارزه با تورم را بر حمایت از تقاضا در اولویت قرار داده‌اند. قیمت‌های مصرف‌کننده در ایالات متحده به بالاترین حد در چهار دهه اخیر رسیدند و شوک‌هایی را به سیستم وارد کردند که شرط‌‌‌بندی‌ها را برای افزایش نرخ بهره افزایش داد. در یک مقطع پیش‌بینی می‌شد بانک مرکزی آمریکا در سال جاری نرخ بهره را هفت بار افزایش دهد که سرعتی سریع‌تر از آنچه قبلاً انتظار می‌رفت، بود.
اندرو بیلی، رئیس بانک مرکزی انگلیس، تا حدودی تصمیم برای افزایش نرخ بهره انگلیس را با اشاره به “فشار قیمت انرژی” توجیه کرده است. کریستین لاگارد، رئیس بانک مرکزی اروپا، اخیراً بیان کرد مقامات به دقت بررسی خواهند کرد که قیمت‌های انرژی چگونه بر اقتصاد تأثیر می‌گذارند. لحن آنها (مقامات بانک مرکزی اروپا) نیز به سمت سیاست‌های انقباضی تغییر کرده است. بانک مرکزی هند نیز قیمت نفت را به عنوان یک ریسک معرفی کرد.
مطمئناً، اقتصاد جهانی دیگر مانند دهه‌های گذشته، به‌ویژه دهه 1970 نیست، و انرژی‌های جایگزین مقداری از شوک نفت را مهار می‌کنند.
در آمریکا، ظهور صنعت نفت شیل به این معنی است که اقتصاد آنها کمتر در برابر شوک‌های سوخت آسیب پذیر است: در حالی که مصرف کنندگان هزینه بیشتری برای بنزین می پردازند، تولیدکنندگان داخلی درآمد بیشتری کسب می‌کنند.
سایر تولیدکنندگان نفت نیز دلیلی برای جشن گرفتن دارند. بلومبرگ اکونومیکس (Bloomberg Economics) تخمین می‌زند که در تحلیل برندگان و بازندگان افزایش نفت، عربستان سعودی می‌تواند منتظر یک سود بادآورده باشد، روسیه نیز سود خواهد کرد اما صادرکنندگان کوچک‌تر نفت مانند امارات متحده عربی وضعیت بهتری خواهند داشت. بزرگترین بازندگان واردکنندگان انرژی مانند کره، هند و ژاپن خواهند بود.
پل دونوان، اقتصاددان ارشد گروه UBS، بیان کردن مهم است که اقتصادهای تولیدکننده نفت چگونه درآمد اضافی خود را خرج می کنند، که در نهایت می‌تواند به رشد جهانی کمک کند. دونوان اضافه کرد: «امروزه، فروشندگان نفت تمایل زیادی به خرج کردن درآمدهایی دارند که با افزایش قیمت‌ها به دست می‌آورند.
این که قیمت حامل‌های انرژی با چه سرعتی و تا چه میزانی افزایش می‌یابند، اهمیت دارد، به ویژه اگر اقتصادها در سطح جهانی شتاب خود را از دست بدهند.
به گفته اقتصاددانان جی‌پی مورگان (JP Morgan)، یک شوک بزرگ نفتی می‌تواند برنامه‌های عادی‌سازی بسیاری از بانک‌های مرکزی را از مسیر خارج کند. اگرچه پس‌زمینه تورم بالا و نگرانی‌ها در مورد انتظارات تورمی لنگر انداخته به این معنی است که سیاست‌ها همچنان انقباضی‌تر از زمانی خواهد بود که تورم روندی نزولی داشت.
