در تحلیل تکنیکال، الگوهای قیمتی معمولا به ما نشان می‌دهند که احتمال دارد روند قیمت تغییر کند یا خیر. طبق تعریف، الگوهای قیمتی شکل‌های قابل شناسایی در چارت قیمتی هستند که می‌توان با استفاده از خطوط روند یا منحنی آن‌ها را تشخیص داد. الگوی برگشت روند، زمانی اتفاق می‌افتد که یک الگوی قیمتی به ما سیگنال تغییر یا بازگشت روند را بدهد. از طرف دیگر منظور از الگوی ادامه‌دهنده، الگوهایی هستند که با تشکیل آن، روند قبلی مسیر خودش را ادامه می‌دهد. در تحلیل تکنیکال این الگوها کاربرد زیادی دارند و از آن‌ها هم برای بررسی حرکات فعلی قیمت و هم برای پیش‌بینی حرکات آینده قیمت استفاده می‌شود.
خطوط روند در تحلیل تکنیکال (Trendline)
از آن جایی که الگوها توسط تعدادی خطوط صاف و منحنی شناسایی می‌شوند بهتر است که اول با خطوط روند و نحوه رسم آن‌ها آشنا شوید.
خطوط روند به تحلیل‌گران تکنیکال کمک می‌کنند تا بتوانند محدوده‌های حمایت و مقاومت را بر روی نمودار قیمتی تشخیص دهند. خطوط روند، خطوط صافی هستند که سقف‌ها یا کف‌های قیمتی را به هم وصل می‌کنند. خط روند صعودی، خطی است که به سمت بالا شیب دارد و زمانی شکل می‌گیرد که قمیت سقف و کف‌های بالاتری را تشکیل می‌دهد. خط روند صعودی، با وصل کردن کف‌های قیمتی رو به بالا شکل می‌گیرد. بالعکس خط روند نزولی، شیبی به سمت پایین دارد و زمانی که قیمت سقف پایین‌تر و کف پایین‌تر تشکیل می‌دهد، شکل می‌گیرد.
شکل خطوط روند بسته به اینکه کدام قسمت کندل استیک را به یکدیگر وصل کنید، متفاوت می‌شوند. در مورد اینکه کدام قسمت کندل را باید به یکدیگر وصل کنید نظرات مختلفی وجود دارد. مثلا بدنه کندل به شما نشان می‌دهد که بیشتر حرکات قیمت در چه محدوده‌هایی اتفاق افتاده است. این اطلاعات را، سایه کندل که در بالا و پایین بدنه شکل می‌گیرد نمی‌تواند به شما بدهد. به همین دلیل بدنه کندل می‌تواند نقاط دقیق‌تری را برای رسم کردن خطوط روند به شما بدهد. مخصوصا در تایم‌فریم‌های پایین‌تر از روزانه، که ممکن است کندل‌هایی با سایه بلند شکل بگیرند.
در تایم فریم روزانه، چارتیست‌ها معمولا قیمت بسته شدن کندل‌ها را برای رسم کردن خط روند استفاده می‌کنند. چون قیمت بسته شدن برای آن‌ها تعیین می‌کند که آیا معامله‌گران و سرمایه‌گذاران حاضر هستند معاملاتشان را بیشتر از یک روز کاری یا برای تعطیلات که بازار بسته است، باز بگذارند یا خیر. خطوط روندی که قیمت ۳ بار آن را لمس کرده‌‌باشد از خطوطی که قیمت آن‌ها را دوبار لمس کرده است معتبرتر هستند. هر چه قیمت بیشتر آن‌ها را لمس کرده باشد، اعتبار آن‌ها بیشتر می‌شود.
- روند صعودی زمانی اتفاق می‌افتد که قمیت سقف و کف‌های جدید و بالاتری نسبت به گذشته ایجاد کند. در روند صعودی نیاز به دو کف دارید که آن‌ها را به هم وصل کنید و بتوانید آن‌ها را به عنوان سطوح حمایتی در نظر بگیرید.
- روند نزولی زمانی شکل می‌گیرد که قیمت کف و سقف‌های پایین‌تر از گذشته خود بتواند خلق کند. خطوط روند نزولی حداقل نیاز به دو سقف دارند، تا با وصل کردن آن‌ها بتوانید محدوده مقاومتی برای خودتان رسم کنید.
- روند ساید زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت بین دو محدوده کف و سقف با خطوط روند موازی و افقی در حال نوسان باشد.
الگوهای ادامه دهنده (Continuation Patterns)
الگوی ادامه دهنده‌ی روند، الگویی است که نشان‌دهنده توقف کوتاه‌مدت روند و سپس ادامه روند قبلی است. الگوهای ادامه‌دهنده را می‌توان به عنوان یک مکث یا توقف در روند قبلی به حساب آورد. مثلا زمانی که در یک روند صعودی، خریداران می‌ایستند تا نفسی تازه کنند و یا در روند نزولی، فروشندگان لحظه‌ای آرام می‌گیرند و سپس روند قبلی خود را ادامه می‌دهند. زمانی که یک الگو در حال شکل گرفتن است و هنوز کامل نشده‌است، نمی‌توانید تشخیص بدهید که روند قبلی ادامه خواهد داشت یا بازگشت خواهد کرد. در این موارد، باید به شدت به خطوط روند دقت کنید تا ببینید که آیا قیمت، خط روند را به سمت بالا یا پایین خواهد شکست؛ سپس تصمیم بگیرید که آیا قیمت روند قبلی خود را ادامه خواهد داد یا خیر. تحلیل‌گران تکنیکال تا زمانی که مطمئن نشوند روند قصد تغییر و بازگشت را دارد فرض را بر این می‌دانند که روند قبلی ادامه خواهد داشت.
به طور کلی، هر چقدر زمان بیشتری طول بکشد که الگو شکل بگیرید و هر چقدر که حرکت قیمت در داخل الگو بیشتر باشد، زمانی که قیمت محدوده بالا یا پایین الگو را بشکند، حرکت شارپی (سریع و تندوتیز) خواهد داشت.
اگر قیمت روند قبلی خودش را ادامه دهد، الگوی تشکیل شده را الگوی ادامه‌دهنده می‌نامند.
الگوهای قیمتی ادامه‌دهنده شناخته شده عبارتند از:
الگوی پرچم ۳ گوش: که از دو خط روند، همگرا تشکیل می‌شود.
الگوی پرچم: توسط دو خط روند موازی تشکیل می‌شود.
الگوی مثلث جمع شونده (Wedges): توسط دو خط روند همگرا تشکیل می‌شود که این خطوط هر دو یا به سمت بالا یا پایین شیب دارند.
الگوی پرچم سه گوش (Pennants)
الگوی پرچم سه گوش توسط دو خط روند همگرا که در نهایت یکدیگر را قطع می‌کنند، تشکیل می‌شود. خصوصیت متمایز‌کننده این نوع پرچم این است که خطوط روند در دو جهت مختلف حرکت می کنند. یعنی یکی از خطوط روند صعودی و دیگری روند نزولی داشته باشد. در تصویر پایین می‌توانید یک نمونه از این الگو را ببینید. معمولا در زمان تشکیل این الگو حجم معاملات کاهش می‌یابد و زمانی که حجم معاملات افزایش یابد، این الگو نیز شکسته می‌شود.
الگوی پرچم (Flags)
پرچم معمولا توسط دو خط روند موازی شکل می‌گیرد. این خطوط موازی می‌توانند به سمت بالا، پایین یا افقی باشند. به طور کلی، زمانی که شیب پرچم به سمت بالا است، به عنوان مکثی در یک روند نزولی شناخته می‌شود و پرچمی که شیبش به سمت پایین است، در ادامه یک روند صعودی شکل می‌گیرید. قیمت بعد از شکست پرچم، به روند قبلی خود ادامه می‌دهد. معمولا شکل‌گیری پرچم همراه با دوره‌ای از کم شدن حجم معاملات می‌باشد و بعد از شکسته‌شدن الگوی پرچم، حجم معاملات نیز افزایش پیدا می‌کند. الگوی پرچم از الگوهای پربازده شمرده می‌شود و گفته می‌شود که معمولا بعد از شکست پرچم، قیمت رشد خوبی می‌کند. همچنین باید توجه داشت در یک روند صعودی اگر باید حتما پرچم به سمت پایین باشد و عملا اصلاح شمرده شود در غیر اینصورت اگر پرچم رو به بالا باشد الگوی ادامه دهنده پرچم نیست؛ و در روندهای نزولی است که پرچم صعودی یک الگوی ادامه‌دهنده محسوب می‌شود
الگوی کنج یا مثلث جمع شونده (Wedges)
الگوی کنج تقریبا شبیه به پرچم سه‌گوش است. هر دو الگو، از دو خط روند همگرا و متقارن تشکیل می‌شوند. با این حال، تفاوت مثلث جمع شونده این است که هر دو خط روند می‌توانند در یک جهت یعنی روند صعودی یا نزولی، حرکت کنند. مثلثی که به سمت پایین شیب داشته باشد به عنوان مکثی در روند صعودی و مثلثی که به سمت بالا باشد، به عنوان مکثی در روند نزولی شناخته می‌شود. همانطور که در الگوی پرچم سه گوش و پرچم گفتیم در الگوی کنج همزمان که الگو در حال شکل گرفتن است، حجم معاملات کاهش می‌یابد و زمانی که حجم معاملات افزایش پیدا می‌کند قیمت محدوده بالا یا پایین این الگو را می‌شکند.
الگوهای مثلث (Triangles)
مثلث‌ها جزو الگوهای محبوب در تحلیل تکنیکال هستند. به این دلیل که نسبت به الگوهای دیگر، بیشتر شکل می‌گیرند. ۳ نوع الگوی مثلث داریم که از بقیه متداول‌تر هستند. الگوهای مثلث متقارن، مثلث افزایشی و مثلث کاهشی انواع متداول این الگو هستند. شکل گرفتن این الگوها می‌تواند هفته‌ها و یا شاید ماه‌ها طول بکشد.
مثلث متقارن زمانی شکل می‌گیرد که دو خط روند همگرا به سمت یکدیگر حرکت می‌کنند. این خطوط به ما سیگنال می‌دهند که ممکن است شکستی رخ بدهد. اما جهت حرکت شکست مشخص نیست. مثلث افزایشی زمانی تشکیل می‌شود که خط افقی و صافی در بالا شکل بگیرد، و خط روند پایین، به سمت بالا شیب داشته باشد. این الگو زمانی تایید می‌شود که قیمت بتواند خط روند افقی بالا (مقاومت) را بشکند. مثلث کاهشی زمانی شکل می‌گیرد که خط روند افقی در سمت پایین شکل بگیرد (حمایت) و خط روند نزولی در ضلع بالای این الگو باشد. زمانی که قیمت بتواند خط حمایت این الگو را بشکند می توانیم بگوییم که الگو تایید و کامل شده است. بعد از شکست حمایت یا مقاومت تشکیل شده ،هدف قیمتی یا حد‌سود ما، معمولا به اندازه خط عمودی (ضلع سوم) که در سمت چپ مثلث شکل می‌گیرید، است.
مثال این الگو را می‌توانید در تصویر زیر ببینید.
الگوی فنجان و دسته (Cup and Handles)
الگوی فنجان و دسته الگوی ادامه‌دهنده روند صعودی است. در این الگو، روند صعودی وقفه کوچکی دارد، اما زمانی که الگو تکمیل شود، روند صعودی نیز ادامه خواهد داشت. قسمت “فنجان” الگو باید شبیه به حرف “U” انگلیسی باشد که شبیه به گردی کاسه است. این الگو نباید شبیه به حرف انگلیسی “V” با ارتفاع برابر در دو طرف باشد. “دسته فنجان” در سمت راست فنجان شکل می‌گیرد که شبیه اصلاح قیمتی کوچکی است که در الگوی پرچم و پرچم سه گوش شکل می‌گیرد. زمانی که شکل‌گیری دسته کامل شده باشد، ممکن است سهم مورد نظر سقف قبلی خود را بشکند و روند صعودی خود را ادامه دهد. در تصویر زیر شکل این الگو را می‌توانید ببینید.
الگوهای برگشتی (Reversal Patterns)
الگوهایی که به ما سیگنال می دهند ممکن است روند غالب قبلی تغییر کند، به عنوان الگوهای برگشتی شناخته می‌شوند. این الگوها زمانی که خریداران یا فروشندگان قدرتشان رو به کاهش است، شکل می‌گیرند. درمسیر روند قبلی، وقفه ایجاد می‌شود و همزمان با وارد شدن نیروی جدید، روند تازه‌ای شکل می‌گیرد که خلاف روند قبلی است. برای مثال، در روند صعودی که خریداران باعث ایجاد آن شده‌اند، برای مدتی وقفه ایجاد می‌شود. دلیل این وقفه فشارهایی است که از طرف خریداران و فروشندگان وجود دارد و هر کدام سعی می کنند روند را به سمت خودشان عوض کنند، اما در نهایت فروشندگان برنده می‌شوند و روند تغییر می‌کند.
این تغییر باعث می‌شود که روند نزولی تشکیل شود. برگشت روندها در سقف قیمتی را، اصطلاحا الگوهای توزیع یا Distribution می‌نامند. در این نقاط معمولا معامله‌گران تمایل به فروش آن ابزار معاملاتی (ارز، سهام، کالا و …) دارند تا خرید آن. برعکس این موضوع، الگوهایی برگشتی که در کف ایجاد می شوند را اصطلاحا انباشت یا Accumulation می نامند. در این نقاط معمولا نسبت خریداران به فروشندگان آن ابزار بیشتر است. درست مثل الگوهای ادامه دهنده، در الگوهای برگشتی هم هرچقدر زمان بیشتر طول بکشد و قیمت بیشتر در درون الگو حرکت کند، حرکت بعد از شکست آن الگو، می‌تواند به تناسب آن بزرگتر باشد.
زمانی که روند بعد از مکث عوض شود، الگوی تشکیل‌شده را الگوی بازگشتی می‌نامیم. الگوهای بازگشتی معروف این الگوها هستند:
الگوی سر و شانه: از دو قله کوچک تشکیل می‌شود که به آن ها شانه چپ و راست گفته می‌شود و قله بزرگتر که به آن سر می‌گویند در وسط این دو شانه شکل می‌گیرد.
سقف دو قلو: این الگو در انتهای روند صعودی تشکیل می‌شود. زمانی که قیمت بعد از دوبار تلاش برای شکستن محدوده مقاومتی نمی‌تواند آن را بشکند.
کف دو قلو: در انتهای روند نزولی، زمانی که قیمت بعد از دوبار تلاش برای شکستن حمایت نمی‌تواند آن را بشکند.
الگوی سر و شانه (Head and Shoulders)
الگوی سر و شانه، در سه مرحله تشکیل می‌شود و می‌تواند در سقف یا کف قیمتی شکل بگیرد. حرکت اول شبیه به سقف (در روند صعودی) یا شبیه دره (در روند نزولی) است که به آن شانه چپ می‌گوییم. حرکت دوم از حرکت اول بزرگتر است (منظور همان سر است) و حرکت سوم شبیه به حرکت اول است (شانه راست).
الگوی سر و شانه می‌تواند نشان‌دهنده توقف روند صعودی باشد، و جهت روند را تغییر دهد و تبدیل به روند نزولی کند. برعکس، یک روند نزولی که در انتهای آن این الگو شکل گرفته‌است (که به عنوان الگوی سر و شانه معکوس نیز شناخته می شود) ممکن است روند نزولی را تغییر دهد و آن را به روند صعودی تبدیل کند.
از خط روند افقی یا خط روندی که شیب کمی دارد، می‌توانیم استفاده کنیم تا دو قله یا دره را به یکدیگر وصل کنیم. خطی که از وصل کردن این دو به دست می‌آید را، خط گردن می‌نامند. مثال این الگو را می‌توانید در تصویر زیر ببینید. حجم معاملات زمانی که این الگو در حال شکل گرفتن است ممکن است کاهش یابد و زمانی که قیمت خط گردن را رو به بالا در روند نزولی و رو به پایین در روند صعودی می‌شکند، دوباره حجم معاملات افزایش پیدا می کند. در تصویر زیر خط گردن رسم شده است.
سقف دو قلو (Double top)
کف و سقف دو قلو زمانی شکل می‌گیرند که بازار دو بار تلاش کند حمایت یا مقاومتی را بشکند اما موفق نباشد. در زمان تشکیل سقف دو قلو که شبیه به حرف انگلیسی M است، قیمت دو بار تلاش می‌کند که مقاومت را بشکند، اما هر دوبار با شکست مواجه می‌شود و جهت روند تغییر می‌کند.
در طرف دیگر کف دو قلو، شبیه به حرف انگلیسی W است. این الگو زمانی شکل می‌گیرد که قیمت دو بار سعی کند حمایتی را بشکند ولی در این کار موفق نمی‌شود و در نهایت این فرایند به بازگشت روند منتهی می‌شود. در تصویر پایین می‌توانید مثال این الگو را ببینید.
کف و سقف سه قلو، نیز الگوهای بازگشتی هستند. البته این الگوها به اندازه الگوی سر و شانه و کف و سقف دو قلو رایج نیستند. عملکرد این الگو مثل باقی الگوهای بازگشتی است و زمانی که شکل بگیرند می‌توانند سیگنال قوی برای برگشت روند باشند. این الگو زمانی شکل می‌گیرد که قیمت سعی کند سه بار سطح حمایتی یا مقاومتی را بشکند اما در این کار موفق نشود و جهت روند بازگشت می‌کند.
گپ قیمتی (Gaps)
گپ‌های قیمتی زمانی رخ می‌دهند که فضای خالی بین دو بازه معاملاتی (هر کندل نشانگر یک بازه زمانی مشخص است) شکل بگیرد. این فضای خالی می‌تواند به علت افزایش یا کاهش قابل توجه قیمت باشد.
برای مثال، در روز قبل قیمت بسته شدن سهمی ممکن است ۵$ باشد، اما به دلیل خبر خوبی مثل افزایش درآمدزایی سهم، در روز بعد، در قیمت ۷$ باز شود. سه نوع گپ قیمتی مهم در بازار داریم: گپ شکست، گپ «فرار یا ادامه دهنده» و گپ خستگی. گپ شکست در ابتدای یک روند، گپ فرار در وسط روند و گپ خستگی نیز، در پایان روند شکل می‌گیرند.
کلام آخر
الگوهای قیمتی زمانی شکل می‌گیرند که قیمت توقف یا مکثی داشته باشد و اصلاح کند یا اصطلاحا “نفسی تازه کند”. محدوده‌هایی که قیمت در آن روند خنثی دارد ممکن است باعث شوند که روند قبلی ادامه داشته باشد یا روند قبلی بازگشت کند. خطوط روند در شناسایی الگوهای قیمتی مثل پرچم، پرچم سه گوش، و سقف های قیمتی بسیار مهم هستند. حجم معاملات نیز در زمان شکل‌گیری این الگوهای قیمتی مهم هستند. مثلا زمانی که الگوهای قیمتی در حال شکل‌گرفتن است حجم معاملات کم می‌شود و زمانی که قیمت این الگوها را می‌شکند حجم معاملات افزایش پیدا می‌کند. تحلیل‌گران تکنیکال برای پیش بینی رفتار آینده قیمت از الگوهای قیمتی استفاده می‌کنند تا بتوانند پیش‌بینی کنند که آیا روند ادامه خواهد داشت یا بازگشت خواهد کرد.
منبع: Investopedia
بیشتر بخوانید:
جهت پیگیری اخبار و تحلیل های فارکس و بازارهای جهانی به کانال تلگرامی UtoFX بپیوندید.
