شاخص اطمینان مصرف کننده (Consumer Confidence) و نقش آن در پیش‌بینی آینده اقتصاد

شاخص اطمینان مصرف کننده – Consumer Confidence Index

تصورکنید که شما با همسایه‌تان در حیاط پشتی خانه در حال صبحت کردن هستید و شما می­گویید که با همسرتان می­خواهید یک ماشین نو بخرید، می­خواهید برای سرمایه‌گذاری مجدد (Refinance) در منزلتان آماده شوید، و در همین­حال برادر همسرتان شغلش را از دست داده است. همسایه­ی شما می­گوید که او به تازگی یک ارتقاء شغلی گرفته و همسرش یک کسب­ و­­کار جدید را شروع کرده و دخترش یک کامپیوتر جدید خریده است. در این موقعیت تحلیل یک اقتصاد­دان از سلامت اقتصادی آمریکا بر مبنای صحبت­های شما و همسایه‌تان در حیاط خانه چه خواهد بود­؟ خب این مسئله کاملا به بحث “شاخص اطمینان مصرف کننده” در این گفتگو مربوط می‌شود.

اشاره‌ای که به خرید یک کامپیوتر یا ماشین در آینده­ی نزدیک یا در حال حاضر شده است نشان‌دهنده تقاضای قوی مصرف کننده است. برنامه­‌ی شما برای سرمایه‌گذاری مجدد در خانه هم یک علامت مثبت برای آینده است‌، که نشان می‌دهد شما اطمینان کافی برای پرداخت اقساط وام رهنی (mortgage payments) را در آینده دارید. همچنین سرمایه‌گذاری مجدد (بازسازی و ارتقای مسکن) در خانه نشان از احتمال پرداخت اقساط کمتر می­باشد که می­تواند به معنی افزایش درآمد­های قابل تصرف (به درآمد اشخاص پس از پرداخت مالیات و اقساط، درآمد قابل تصرف می‌گویند.) شما هم باشد. ارتقا شغلی همسایه­‌ی شما و شروع کردن یک کسب و کار جدید از طرف همسر وی همچنین نشان دهنده یک علامت مثبت در اقتصاد است. تنها نکته­ منفی در این گفتگو مربوط به آن شخصی است که شغل خود را به تازگی از دست داده است. اما با توجه به سایر اطلاعاتی که بین شما و همسایه‌­تان مبادله شد، یک اقتصاد­دان می‌تواند نتیجه بگیرد که اعتماد مصرف کننده بالاست. این یک خبر بسیار خوب برای اقتصاد است چرا که به طور متوسط، دوسوم فعالیت­های اقتصاد ملی یا همان تولید ناخالص داخلی (GDP) در دست مصرف کننده­‌ها­ست.

اندازه گیری شاخص اطمینان مصرف کننده

اطمینان مصرف کننده که توسط شاخص اطمینان مصرف کننده (CCI) اندازه گیری می­شود عبارت است از درجه­ خوش­­بینی درباره وضعیت اقتصادی که مصرف کننده‌ها (مثل من و شما) از طریق فعالیت­های اقتصادی، پس انداز کردن و خرج کردن اظهار می­کنند. CCI توسط موسسه کنفرانس بورد (CB) تهیه می‌شود و برای اولین بار در سال 1985 محاسبه و به عنوان یک معیار ارائه شد. مقدار این شاخص به صورت ماهانه و بر اساس نتایج حاصل از نظرسنجی خانوار مصرف کننده و نظرات آنها درباره­ وضع کنونی اقتصاد و انتظارات آتی آنها تنظیم می­شود. نظراتی که درباره­ وضع کنونی اقتصاد داده می‌شود حدود 40% شاخص را تشکیل می‌دهد و انتظارات از شرایط آینده مردم 60% باقیمانده را کامل می­کند.

این شاخص نام‌هایی از قبیل “اعتماد مصرف کننده”، “Consumer Confidence” و CCI نیز دارد.

در وب‌سایت موسسه کنفرانس بورد (CB) نظرسنجی اطمینان مصرف کننده به عنوان “یک گزارش ماهانه (شامل جزئیات) از نظرات و عقاید مصرف کننده و تمایلات به خرید، به همراه داده‌­هایی از قبیل سن، درآمد و محل زندگی” تعریف شده است. در ساده‌­ترین تعریف، زمانی­که اعتماد مصرف کننده بالا می­رود در نتیجه مصرف کننده پول خرج می­کند، که نشان دهنده پایداری سلامت اقتصاد است. زمانی­که اعتماد مصرف کننده کمتر می­شود، نشان‌دهنده این است که اقتصاد دچار مشکل شده است یا بیشتر از این کوچک خواهد شد. در یک کلام هرچه اطمینان مردم به ثبات درآمد­هایشان بیشتر شود، آنها بیشتر می­‌خواهند که الگوی مصرفشان را ثابت نگه دارند یا آن را اضافه کنند.

نظرسنجی CB Consumer Confidence

هر ماه، کنفرانس بورد از 5000 خانواده آمریکایی این تحقیق را انجام می­دهد. این ارزیابی شامل 5 سوال در موضوعات زیر است:

شاخص وضعیت کنونی Present Situation Index

• ارزیابی پاسخ دهنده­گان از وضع کنونی کسب و کار
• ارزیابی پاسخ دهنده­گان از وضع کنونی اشتغال

شاخص انتظارات آتی Expectations Index

• انتظارات پاسخ دهنده­گان با توجه به وضعیت شش ماه آتی
• انتظارات پاسخ دهنده­گان با توجه به وضعیت اشتغال طی شش ماه آتی
• انتظارات پاسخ دهنده­گان با توجه به درآمد کلی خانواده طی شش ماه آتی

از شرکت کنند­گان در این تحقیق خواسته می­شود که پاسخ‌­هایشان را به صورت ” مثبت “، “منفی” یا ” نظری ندارم ” بگویند. نتایج ارزیابی اعتماد مصرف کننده بطور مرتب در آخرین سه‌­شنبه­ هر ماه در ساعت 10 صبح به وقت نیویورک منتشر می­شود.

محاسبه CCI

به محض اینکه داده‌­ها فراهم شود، قسمتی از داده‌­ها که به عنوان ” ارزش نسبی ” شناخته می­شود به طور جداگانه برای هر سوال محاسبه می­‌گردد؛ هر پاسخ مثبت داده شده به سوال­ها بر مجموع پاسخ­های مثبت و منفی تقسیم می­شود. سپس ارزش نسبی برای هر سوال با ارزش نسبی آن در سال 1985 که معیار و سال پایه است مقایسه می­‌شود، زیرا در سال 1985 اولین شاخص محاسبه شده بوده است. این مقایسه‌ی ارزش­های نسبی، یک “شاخص ارزش” را برای هر سوال درست می­کند.

سپس شاخص ارزش برای هر 5 سوال میانگین­ گرفته می­شود تا شاخص اطمینان مصرف کننده به دست آید. میانگین شاخص ارزش برای سوالات مرتبط با وضعیت کنونی، ” شاخص وضعبت کنونی” را تشکیل می­دهد و میانگین شاخص ارزش سوالات مربوط به انتظارات آینده، “شاخص انتظارات” را شکل می­دهد. این داده­ها برای کل آمریکا و برای هریک از 9 منطقه آماری کشور محاسبه می‌شود.

تفسیر CB Consumer Confidence

کارخانه‌­ها، خرده فروشان، بانک­ها و دولت تغییرات CCI را زیر نظر می­گیرند تا بتوانند این داده را در روند تصمیم گیری­هایشان وارد کنند. در حالتیکه تغییرات شاخص کمتر از 5% باشد معمولاً به عنوان یک عدد بی ­اهمیت کنار گذاشته می­شود ولی تغییرات بالای 5% یا بیشتر، نشان دهنده­ تغییرات در روند اقتصادی است.

کاهش ماه به ماه این روند نشان دهنده­ این است که مصرف کننده­‌ها یک نگرش منفی به توانایی خود برای حفظ یا به دست آوردن یک شغل خوب دارند. بنابر­این کارخانه­‌ها (تولید کننده‌­ها) می­توانند انتظار داشته باشند که مصرف کننده‌ها از تولیدات آنها به ویژه کالاهای با قیمت سنگین که نیاز به پول بیشتری دارند خرید نخواهند کرد. در این حال تولید­کنندگان موجودی انبار خود را کاهش می‌دهند تا هزینه­‌های سربار (آن بخش از هزینه‌های جاری که به تولید کالا و خدمات، مستقیما ارتباطی ندارند) را کاهش دهند و سرمایه‌­گذاری در پروژه­‌های جدید و ماشین آلات و تجهیزات را به تاخیر بیندازند. به همین صورت بانک­ها می‌­توانند در فعالیت­های وام‌دهی، طرح‌های وام رهنی و استفاده از کارت­های اعتباری یک کاهش را پیش‌بینی کنند. زمانی­که با یک کاهش در روند شاخص رو به رو می­شویم، دولت انتخاب­های متفاوتی خواهد داشت، از جمله اعلام کاهش نرخ مالیات یا انجام سایر اقدامات مالی و پولی برای تحریک اقتصاد.

از طرف دیگر، یک روند صعودی در اطمینان مصرف­کننده نشان دهنده­ی بهبود در الگوی مصرف و خرید مصرف­کننده­ها می­باشد. تولید­کننده­گان می­توانند تولیدات خود را اضافه کنند و استخدام­های جدید انجام دهند، بانک­ها می­توانند انتظار افزایش تقاضا برای گرفتن اعتبار داشته باشند. سازندگان ساختمان می­توانند آماده یک جهش در ساخت و ساز شوند و دولت می­تواند پیش­بینی بهبود مالیات و درآمد بر مبنای افزایش مخارج مصرف کنندگان داشته باشد.

دفعه­‌ی بعد که شما نتایج ارزیابی اعتماد مصرف کننده را شنیدید این مطلب را در ذهن داشته باشید که برخی از اقتصاد­دانان اعتماد مصرف­کننده را به عنوان یک شاخص پسرو و تأخیری در نظر می­گیرند، زیرا زمانیکه روند اقتصاد تغییرکرده است خود را نشان می­دهد. یک توضیح برای این تأخیر این است که معمولاً ترمیم شدن و پاسخ دادن مصرف کننده­‌ها به اتفاقات اقتصادی زمانبر است. اهمیت یک شاخص پسرو دراین است که الگویی را که در حال وقوع است تأیید می­کند. بنابراین یک افزایش در مخارج امروز می­تواند منعکس کننده اقتصادی باشد که چند ماه پیش بهبود یافته است. و برعکس یک کاهش در مخارج امروز می­تواند تأیید کننده­ی یک دوره رکود باشد که در جریان است.

برخی از اقتصاد­دانان هم CCI را بعنوان یک شاخص پیشرو می­‌شناسند، چراکه یک جهش یا کاهش در این شاخص یک علامت قوی برای سطح تغییرات آتی مخارج مصرف کننده که 70 درصد اقتصاد را تشکیل می‌دهد است.

کلام آخر

از آنجایی­که که مخارج مصرف کننده برای سلامت اقتصاد ملی بسیار مهم است، شاخص اطمینان مصرف کننده یکی از دقیق ترین شاخص­ها­ست و به صورت خیلی دقیق بررسی می­شود. این شاخص شامل یک ارزیابی با 5 سوال است که به 5000  خانوار ارائه میشود تا میزان خوش­بینی آنها در مورد سلامت اقتصادی را بررسی کند. CCI اکثراً به عنوان یک شاخص پسرو که تغییرات را با تاخیر نشان می‌دهد دیده می­شود، بنابراین نتیجه این ارزیابی هرچه باشد، باید به یاد داشته باشید، که این شاخص به ما نمی­گوید چه اتفاقی قرار است بیافتد، بلکه تنها می­گوید چه اتفاقی رخ داده یا در جریان است.

منبع: Investopedia