ده ماه پس از شروع جنگ اوکراین، تنش‌ها همچنان در حال افزایش است. مسکو، اوکراین را به حملات پهپادی در عمق خاک خود متهم می‌کند و روسیه نیز رگباری از موشک‌ها را به سمت اوکراین حواله می‌کند. در همین زمان، فعالیت‌های دیپلماتیک نیز در حال افزایش است که مهم‌ترین اخبار حول امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه می‌گردد. مکرون که اخیرا به عنوان مهمان افتخاری در یک شام دولتی در کاخ سفید حضور داشت، تمایل خود را برای دیدار با ولادیمیر پوتین بروز داد؛ موضعی که منجر به ایجاد اصطکاک در میان ائتلاف غربی هوادار اوکراین شده است.
در واقع ماکرون از ابتدای تهاجم روسیه به اوکراین سعی داشت تا جایگاهی میانه‌روتر اتخاذ کند. وی بارها گفته است که شاید پوتین نیاز به تضمین‌های امنیتی غرب داشته باشد. چنین موضع‌گیری‌هایی برخلاف روایتی است که کشورهای غربی در حال ارائه آن هستند و به سود روایت روسی است. اینکه روسیه نیاز به تضمین امنیتی غرب دارد؛ به این معنا است که روسیه برای دریافت چنینی تضمینی حمله را آغاز کرده است و این حمله نوعی پاسخ به تهدیدات روزافزون ناتو بوده است. در حالی که طرف غربی عقیده دارد که اساسا حمله به اوکراین به خاطر زیاده‌خواهی و طمع روسیه و شخص پوتین بوده است. چنین موضع‌گیری‌هایی کشورهای ناتو را در موضعی انفعالی قرار می‌دهد، چرا که نشان می‌دهد کشورهای ناتو حاضر هستند در مقابل تهدیدات خارجی از خود انعطاف به خرج داده و هرجا که لازم است عقب‌نشینی کنند.
در طرف دیگر پوتین بر روی سرمای زمستان حساب ویژه‌ای باز کرده است. زمستان دوستی دیرینه‌ای با روس‌ها داشته است. از حمله ناپلئون به روسیه تا حمله هیتلر به این کشور، زمستان همواره برگ برنده‌ای در دست روس‌ها بوده است. این بار نیز با سردتر شدن هوا و افزایش قیمت انرژی، ممکن است این دوست دیرینه یک بار دیگر رفاقت خود را اثبات کند. با افزایش نارضایتی مردم به خاطر هزینه‌های سنگین انرژی، ممکن است باز هم شاهد اظهارنظرهای ملایم از جانب سیاستمداران غربی باشیم.
در واقع تحریم روسیه و هزینه بالای انرژی، پیشتر تاثیر خود را در اروپا گذاشته است. پیروزی جناح راست افراطی در انتخابات ایتالیا و نخست وزیر شدن جورجیا ملونی، از تاثیرات این موضوع بوده است. بعید نیست که اگر در زمستان شاهد قطعی گسترده برق یا کمبود سوخت باشیم، سایر دولت‌های اروپایی نیز سقوط کنند. با این حال، کشورهای غربی از بهار سال جاری با اتخاذ تدابیری توانسته‌اند علاوه بر پر کردن ذخایر خود، تقاضای انرژی را نیز کنترل کنند، اما هنوز هیچ چیز مشخص نیست.
با این حال زمستان ممکن است اینبار چندان به نفع روسیه نباشد. فراموش نکنیم که در دفعات قبلی، روسیه در موضع دفاعی بود، اما اکنون این کشور در موضع هجومی است. با کاهش دمای هوا به زیر صفر درجه، سربازان نیاز به نظم و انضباط و همچنین تجهیزات مناسب دارند، در حالی که ثابت شده است نیروهای روسی فاقد چنین مواردی هستند. بازپس‌گیری شهر خرسون دلیل خوبی بر این مدعا است. در اواسط نوامبر شهر خرسون که به تازگی توسط روسیه قلمرو این کشور نامیده شده بود، توسط نیروهای اوکراینی با کمترین درگیری بازپس گرفته شد.
با این همه در بعد نظامی نمی‌توان گفت که سرمای هوا به سود کدام یک از دو طرف است. فرانتس استفان گادی، تحلیل‌گر نظامی که اخیرا یک سفر تحقیقاتی به اوکراین داشته است، می‌گوید: «ما در حال حاضر شاهد کاهش سرعت عملیات تهاجمی در هر دو سمت هستیم. هر دو طرف درگیر خسته شده‌اند، اما خط مقدم همچنان پویا است، چرا که هر دو کشور تلاش می‌کنند تا خود را در موقعیت تاکتیکی بهتری در زمستان قرار دهند.» گادی همچنین اظهار می‌دارد که ممکن است در هفته‌ها یا ماه‌های آتی شاهد حمله به شهر ملیتوپل باشیم؛ شهری در نزدیکی خرسون که در اشغال روسیه است.
در طرف دیگر، مهم‌ترین ابزار در دست روسیه همچنان انرژی است. در شهر تازه بازپس گرفته شده خرسون، هیچگونه وسیله و ابزار روشنایی و گرمایشی وجود ندارد و این مشکل در سرتاسر اوکراین مشاهده می‌شود. حمله پهپادها و موشک‌های روسی به زیرساخت‌های انرژی اوکراین منجر به از بین رفتن ۴۰ درصد ظرفیت شبکه برق اوکراین شده است. در کیف نزدیک به نیم میلیون نفر در هفته گذشته برق نداشتند. همچنین باید در نظر گرفت که حملات روسیه تنها متوجه اوکراین نیست، بلکه کشورهای همسایه مانند مولداوی نیز تحت تاثیر قرار گرفته‌اند.
در خاتمه
علیرغم همه صحبت‌های فزاینده درباره آتش‌بس و مذاکرات، این جنگ برای دو طرف بسیار مهم‌تر از آن است که به سادگی اهداف خود را رها کنند. در سمت اوکراین که در حال حاضر دست برتر را دارد، بعید است که شاهد مکث در حرکت باشیم. آنها نمی‌خواهند به روسیه فرصتی برای تجدید قوا بدهند. تا زمانی که اوکراین به صورت منظم در حال پیشروی است، هر چقدر هم قیمت انرژی بالا برود، بعید است که حامیان غربی کیف از حمایت دست بردارند.
در طرف روسی نیز احتمالا استراتژی حفظ موقعیت فعلی است. آنها می‌خواهند با کمترین تلفات زمستان را سر کنند و از ابزار مهم خود یعنی انرژی بهره‌مند شوند. باید منتظر ماند و دید آیا زمستان، این دوست همیشگی روس‌ها این بار نیز به نجات آنها می‌آید و یا اینکه قضیه متفاوت از دفعات پیش خواهد بود.
جالب بود