پس از تظاهرات شدید علیه کنترل‌های کرونایی در چین، این کشور در حال کاهش این سیاست‌ها است. دولت چین اعلام کرده است که دیگر افراد مجبور به قرنطینه در کمپ‌ها نیستند و افرادی که علائم خفیف دارند، می‌توانند در خانه قرنطینه شوند. دولت همچنین الزام داشتن تست کرونا برای اکثر مکان‌ها را برداشته و افراد می‌توانند به طور آزادانه‌تری در داخل کشور مسافرت کنند. مناطقی که به عنوان مناطق «پرخطر» شناسایی شده بودند، در صورت عدم وجود موارد جدید ظرف ۵ روز از قرنطینه خارج می‌شوند. همچنین مدارس می‌توانند با حضور دانش‌آموزان کلاس‌ها را برگزار کنند.
این تغییرات در حالی است که چین با بزرگترین موج آلودگی خود دست‌وپنجه نرم می‌کند، به طوری که روزانه بیش از ۳۰ هزار نفر در این کشور به کرونا مبتلا می‌شوند. با این حال وضعیت معیشتی نامناسب مردم چین در کنار اجبار آنها به دوری از خانواده‌ها، استراتژی کووید صفر چین را به یکی از منفورترین سیاست‌های این کشور تبدیل کرده است. از طرف دیگر تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که با نزدیک شدن به سال نوی چینی و افزایش مسافرت‌ها، ممکن است آمار مبتلایان مجددا اوج گرفته و سخت‌گیری‌ها یک‌بار دیگر تشدید شوند.
این خروج پیش‌بینی نشده و یک‌باره از استراتژی کووید صفر می‌تواند تبعات زیادی برای این کشور داشته باشد. طی سال‌هایی که این استراتژی به عنوان مهم‌ترین سیاست چین برای کنترل کرونا در نظر گرفته می‌شد، قرنطینه‌های سنگین مانع تقویت سیستم دفاعی بدن افراد برای مقابله با این بیماری شده بود. همچنین با توجه به این که جمعیت سالخورده چین بیشتر از سایرین در معرض مرگ در اثر کرونا هستند، خروج سریع از استراتژی کووید صفر می‌تواند منجر به موج شدیدی از مرگ‌ومیر در افراد سالخورده شود.
در ابتدا سیاست کووید صفر، یک پیروزی بزرگ برای کشور چین محسوب می‌شد. این کشور با جمعیت ۱.۴ میلیارد نفری خود تنها ۵۲۳۵ مورد مرگ بر اثر کرونا را ثبت نمود در حالی که ایالات متحده با جمعیت ۳۳۳ میلیون نفر، بیش از یک میلیون مورد مرگ‌ومیر بر اثر کرونا را گزارش کرد. با این حال در یک سال گذشته، با بازگشت اقتصاد ایالات متحده به وضعیت عادی و ادامه سیاست کووید صفر در چین، انتقادات از مقامات چینی بالا گرفته است.
یکی از مشکلات آن بود که سیاست کووید صفر از یک سیاست پیشگیرانه مطلوب، تبدیل به یک کمپین سیاسی شد. شی جین پینگ در توصیف این بیماری و در تایید استراتژی کووید صفر از الفاظی مانند «جنگ همه جانبه مردمی» استفاده می‌کرد. به همین خاطر، مقامات پکن تحت هیچ شرایطی نمی‌خواستند آمار مطلوب آنها در مرگ‌ومیر پایین خدشه‌دار شود. در نهایت نیز این استراتژی که یک موفقیت چه در بعد سیاسی و چه در بعد اقتصادی در نظر گرفته می‌شد، تبدیل به شکست در هر دو بعد شد. نارضایتی گسترده مردم در کنار رشد اقتصادی ۳ درصدی در نه ماهه اول سال جاری (که فاصله زیادی با هدف‌گذاری ۵.۵ درصدی پکن برای پایان سال دارد)، نشان از عدم توفیق این استراتژی دارد.
پس از خروج از استراتژی کووید صفر چه اتفاقی می‌افتد؟
اگرچه خروج چین از استراتژی کووید صفر عجولانه بود و تبعات آن چندان مشخص نیست، اما با توجه به تجربه کشورهای دیگر می‌توان گفت که احتمالا اقتصاد چین یک بار دیگر در مسیر تثبیت حرکت خواهد کرد. صادرات این کشور در سال جاری ۸.۷ درصد کاهش داشته که بزرگترین کاهش از زمان شروع همه‌گیری در ژانویه ۲۰۲۰ بوده است. واردات نیز با کاهش ۱۰.۶ درصدی همراه بوده که بیشترین میزان کاهش در دو سال و نیم گذشته است.
در همین حال، اقتصاد چین با فشار مضاعفی از خارج از مرزها نیز مواجه شده است. اقتصادهای بزرگ جهان در حال افزایش نرخ بهره هستند که این موضوع منجر به خروج سرمایه از چین می‌شود. همچنین افزایش نرخ بهره در کشورهای پیشرفته تقاضا برای کالاهای چینی را کاهش می‌دهد که این اتفاق نیز فشار بیشتری بر اقتصاد شکننده این کشور وارد خواهد کرد. در کنار همه این موارد، فشارهای اقتصادی گسترده ناشی از بحران املاک را نیز باید در نظر گرفت.
البته قرنطینه‌ها در چین تنها مردم این کشور را تحت تاثیر قرار نداده است. اختلالات گسترده در زنجیره تامین جهانی که بخش بزرگی از آن در چین واقع است، منجر به افزایش تورم در کشورهای پیشرفته شده است. بسیاری از کارخانه‌ها دیگر فعالیت نمی‌کنند و شرکت‌های چندملیتی مجبور به کاهش تولیدات خود شده‌اند. همچنین سرمایه‌گذاری‌ها متوقف شده است و این توقف می‌تواند بازگشت به حالت عادی در چین را برای سال‌ها به تعویق بیاندازد.
عدم اطمینان سرمایه‌گذاران جهانی به سیاست‌های داخلی چین نیز مشکل دیگری است که گریبان‌گیر این کشور شده است. با توجه به سیاست‌های سخت‌گیرانه پکن، سرمایه‌گذاران اکنون ریسک بیشتری برای سرمایه‌گذاری در چین احساس می‌کنند و خواهان انتقال سرمایه خود به نقاط دیگری از جهان هستند. همچنین سیاست‌مداران در کشورهای پیشرفته نیز در حال توسعه زنجیره تامین کشورهای خود هستند. در ایالات متحده، انگلستان، آلمان و سایر کشورهای پیشرفته کارخانه‌های تولید نیمه‌هادی در حال احداث هستند. این مساله می‌تواند علاوه بر تهدید تجارت جهانی آزاد، تهدید بزرگتری برای بهبود چین از کرونا باشد. بنابراین باید دید آیا استراتژی کووید صفر که در ابتدا یکی از موفقیت‌های چشمگیر دولت چین محسوب می‌شد، در نهایت منجر به شکست اقتصادی این کشور خواهد شد؟
بیشتر بخوانید:
- بحران سیاسی چین و تایوان؛ جنگی که آغاز می‌شود
- چرا چین برای آغاز جنگ آماده است؟
- ۵ اتفاق نگران کننده در چین که اقتصاد جهانی را تهدید می‌کند
- عقب افتادن رشد اقتصادی چین از سایر کشورهای آسیایی برای اولین بار از سال ۱۹۹۰
