در دنیای معاملهگری، یکی از مهمترین عناصری که معاملات سودآور را ممکن میسازد وجود بازار نقدینگی است و بازار فارکس از این قاعده مستثنی نیست. وجود نقدینگی بیشتر در بازار مالی باعث میشود معاملات راحتتر جریان داشته باشند و قیمتگذاری رقابتیتر شود.
بخاطر وسعت بسیار بالای بازار فارکس که روزانه حجم معاملاتی بالغ بر ۶ تریلیون دلار دارد، مشابه نقدینگی بازار فارکس در جفت ارزهای اصلی در هیچ کجای دنیا در هیچ بازار دیگری یافت نمیشود.
علیرغم نقدینگی قابل توجهی که معمولاً در جفت ارزهای اصلی مشاهده میشود، جفت ارزهای فرعی و کمتر شناختهشده همچنان میتوانند با مشکلات نقدینگی مواجه شوند، بهویژه زمانی که رویدادهای خبری غیرمنتظره یا انتشار دادههای مهم اقتصادی، بازار را غافلگیر میکنند و باعث افزایش اسپرد معاملات میشوند.
کسانی که نقدینگی را در بازار فارکس تامین میکنند، به عنوان بازارسازان شناخته میشوند. نقش آنها تعیین نرخ ارز در بازار است. با این حال، سایر فعالان بازار فارکس نیز میتوانند با افزایش حجم معاملات در تراکنشهای خود، نقش مهمی در افزایش نقدینگی بازار داشته باشند.
نقدینگی به چه معناست؟
تعریف نقدینگی در اصطلاحات مالی و سرمایهگذاری به طور کلی یعنی سرمایهگذار با چه سرعتی میتواند سرمایه خود را به پول نقد تبدیل کند. به عنوان مثال، خرید یا فروش سهام معمولاً پنج روز کاری زمان میبرد تا تسویه شود، در حالی که این زمان در بیشتر معاملات فارکس، دو روز است، به استثناء دلار کانادا در برابر دلار آمریکا که در روز کاری بعدی، تسویه انجام میگیرد.
بازار املاک نمونهای از یک بازار با نقدینگی کم است. معامله یک ملک معمولاً بسیار بیشتر از یک دورهی دو یا پنج روزه زمان میبرد تا تسویه شود، حتی برخی از معاملات املاک و مستغلات سالها زمان میبرد تا تکمیل شوند.
در حالیکه ممکن است شرایط غیرنقدینگی در بازار فارکس ایجاد شود اما تقریبا همهی تراکنشها به سرعت و به موقع انجام میشود. مقدار قابل توجهی از نقدینگی بازار ارز که معمولاً در دسترس است، امکان اسپردهای رقابتی را فراهم میکند و بازار را قادر میسازد تا سفارشات بزرگ را بدون تاثیر بر بازار جذب کند.
چه کسی نقدینگی را در بازار فارکس تامین میکند؟
همانطور که پیشتر گفته شد، اصطلاح تامینکننده نقدینگی یا لیکوئیدیتی پرووایدر (Liquidity Providers) معمولاً به بازارساز اشاره دارد، اما چند نوع دیگر از فعالان بازار فارکس میتوانند با افزایش حجم معاملات، نقدینگی را در بازار تامین کنند. این فعالان شامل بانکهای مرکزی، بانکهای تجاری و سرمایهگذاری بزرگ، شرکتهای چند ملیتی، صندوقهای سرمایهگذاری، مدیران سرمایهگذاری خارجی، بروکرهای فارکس، معاملهگران خُرد و افراد ثروتمند میشوند. بازارسازان بازار آتی ارز، صندوقهای پوشش ریسک، معاملهگران سیستماتیک و سفتهبازان نیز به تامین نقدینگی کمک میکنند.
بازار فارکس همچنین دارای شرکتکنندگان فعال زیادی در میان فعالانی که در بالا اشاره شد، میشود. میزان بالای نقدینگی معاملات فارکس نتیجه مشارکت بسیاری از شرکتها، سازمانها، افراد و دولتها در این بازار بینالمللی است.
نقدینگی بازار ارز
یکی از عوامل موثر در نقدینگی بالای بازار فارکس ساعات کاری آن است، زیرا این بازار به صورت شبانهروزی برای انجام معاملات در حال فعالیت است. بازار فارکس از جلسه معاملاتی ولینگتون یا سیدنی در بعد از ظهر یکشنبه شروع به کار میکند و در جلسه معانلاتی نیویورک در بعدازظهر جمعه خاتمه مییابد. همانطور که گفته شد، یکی از عوامل کلیدی که به نقدینگی بالا در بازار فارکس کمک میکند، تعداد زیاد شرکت کنندگان فعال در سراسر جهان است.
امروزه بازار فارکس تقریباً به هر کسی که سرمایه اندکی داشته باشد و به اینترنت دسترسی دارد، اجازه میدهد تا به معامله ارزهای خارجی بپردازد. قبل از ظهور اینترنت و تجارت آنلاین، تامینکنندگان نقدینگی دربازار فارکس عمدتاً مؤسسات بزرگ و بانکهای تجاری بودند. اما امروزه این تامینکنندگان نقدینگی فقط بانکهای بزرگی نیستند که در شهرهای بزرگ فعالیت میکنند، بلکه بروکرهای آنلاینی هستند که بازارها را برای مشتریان خرد در سراسر جهان از طریق اینترنت مهیا میسازند.
انواع مختلف تامینکنندگان نقدینگی در فارکس
تامینکننده نقدینگی در بازار فارکس موسسه یا فردی است که نقش یک بازارساز را در بازار ارزهای خارجی ایفا میکند. بازارساز بودن یعنی عمل کردن هم به عنوان خریدار و هم به عنوان فروشنده یک دارایی خاص یا تعیین نرخ مبادله در بازار فارکس.
نقش لیکوییدیتی پرووایدر تضمین ثبات قیمت از طریق معامله کردن در بازار فارکس است که میتواند خلاف معامله بازارساز دیگر یا در جهت آن باشد تا در زمانی دیگر آن را نقد کند. بسیاری از بازارسازان فارکس همچنین سفارشات و سطوح معاملاتی را به مشتریان خود اعلام میکنند، و آماده اجرای معاملات از طرف آنها هستند.
برترین تامین کنندگان نقدینگی در بازار ارز به عنوان تامین کنندگان نقدینگی سطح یک شناخته می شوند. این تامینکنندگان نقدینگی در بازار فارکس شامل بزرگترین بانکهای سرمایهگذاری با دپارتمانهای گسترده ارزی میشوند. این بانکها مظنه خرید و فروش را برای تمام جفت ارزهایی که در آن نقش بازارساز را دارند فراهم میکنند و اغلب خدمات دیگری مانند معاملات CFD را به مشتریان خود ارائه میدهند.
اکثر تامینکنندگان نقدینگی سطح یک برای جفت ارزهایی که در آنها بازارسازی میکنند کمترین اسپرد را پیشنهاد میکنند و معمولاً بجای اینکه فقط از طریق اسپرد کسب سود کنند، برای درآمدزایی خودشان نیز اقدام به معامله میکنند. این کار به آنها فرصت قابل توجهی برای انجام معاملات سودآور میدهد.
تامینکنندگان نقدینگی در بازار بین بانکی فارکس
کمیسیون بورس اوراق بهادار ایالات متحده بازارساز را به عنوان شرکتی تعریف میکند که آماده خرید یا فروش سهام به طور منظم و مستمر با قیمتی است که به صورت عمومی عرضه میشود.
در بازار فارکس اصطلاح بازارساز میتواند هم به شرکتی اشاره کند که در جفت ارزها بازارسازی میکند و هم به یک شخص معاملهگر که در چنین شرکتی فعالیت دارد و این کار را از طرف شرکت انجام میدهد.
تامینکنندگان اصلی نقدینگی در بازار فارکس بین بانکی خارج از بورس، بازارسازانی هستند که در بانکهای تجاری بزرگ و برخی از بانکهای سرمایهگذاری فعالیت میکنند. آنها عموما تمایل دارند قیمت خرید و فروش یک جفت ارز را هم به مشتری حرفهای و هم به مشتری غیرحرفهای خود که غالبا از طریق میز معاملات شرکت درخواست نرخ ارز را دارند، ارائه دهند.
اکثر بروکرهای آنلاین فارکس و بسیاری از بانکهای تجاری و سرمایهگذاری با بخشهای فعال در بازار فارکس، بازارسازان انواع جفت ارز هستند. به طور کلی یک بازارساز فارکس در هر زمانی که بازار باز باشد، با کمال میل معاملات جفت ارز را از مشتریان خود خریداری میکند و به آنها میفروشد.
لازم به توضیح است که بازارسازان با تفاوت بین نرخ پیشنهادی و نرخ درخواستی که معمولاً به عنوان اسپرد معامله شناخته میشود، درآمد کسب میکنند. اسپرد معاملاتی به عنوان خدمات برای ارائه این نقدینگی دریافت میشود.
باید به این نکته توجه داشت که وقتی در یک جفت ارز خاص، بازارسازان بیشتری فعالیت داشته باشند، نقدینگی بیشتر میشود، هزینه تراکنشهای معاملاتی برای مشتریان کاهش مییابد (اسپرد کوچکتر میشود)، و به طور کلی باعث تسهیل معاملهگری میشود، زیرا فرآیند قیمتگذاری در بازارهای پرنوسان رقابتیتر شده و آسانتر انجام میگیرد.
بانکهای تجاری بزرگ به دلیل مشارکت با شرکتهای خدماترسانی که به معاملات ارزی نیاز دارند، از تامینکنندگان اصلی نقدینگی در بازار ارز محسوب میشوند. به این نکته مهم اشاره کنیم که این بانکها همیشه به مشتریان خود و سایر طرفهای حرفهای معامله مظنه رایج بازار را ارایه نمیدهند. در عوض، آنها به طور کلی یک قیمت دو طرفه را بر اساس پیشبینی حرکت ارز و آنچه که فکر میکنند طرف مقابل ممکن است علاقهمند به انجام آن باشد، اعلام میکنند.
باید در نظر داشت که ارزیابی طرف مقابل، یا نشان دادن قیمت پیشنهادی کمتر اگر فکر میکنند طرف مقابل فروشنده است یا پیشنهاد بالاتر اگر فکر میکنند طرف مقابل یک خریدار است، یک روش بسیار رایج در میان سازندگان بازار فارکس است.
معمولاً مشتریان این بازارسازان برای انجام معاملات فارکس شامل شرکتها، هج فاندها (صندوقهای پوشش ریسک)، معاملهگران شخصی و بانکهای کوچکتر میشود.
بعضی از شرکتها برای انجام دادن فعالیتهای خارج از کشور وارد بازار فارکس میشوند، و معمولا به دنبال معاملات بلندمدت هستند. اما برخی دیگر از معاملهگران فارکس به دنبال بهره بردن از نوسانات کوتاهمدت بازار هستند یعنی به دنبال فروش در قیمت بالا و خرید در قیمت پایین هستند.
تصویر زیر برند برخی بانکهای بزرگ سطح یک را نشان میدهد که در حال حاضر به عنوان بازارساز، نقدینگی بازار فارکس را تأمین میکنند.
یکی از انواع طبقهبندیها که محبوبیت فزایندهای پیدا کرده است، طبقهبندی کارگزاری Prime of Prime (PoP) است. PoP به شرکتی اطلاق می شود که با یک کارگزار جهانی Prime ارتباط برقرار کرده است. سپس این شرکتها میتوانند خدمات نقدینگی را به دیگر کارگزاران فارکس، کارگزاران ارز دیجیتال و شرکتهای خدمات مالی مرتبط ارائه دهند.
نکته: کارگزاری Prime of Prime (PoP) کارگزاری است که حسابی در یک بانک سطح یک دارد و به کارگزاران خرد اجازه میدهد از طریق آن حساب معامله کنند تا این دسته از کارگزاران کوچکتر بتوانند به نقدینگی بانک سطح یک دسترسی داشته باشند.
یکی از شرکتهایی که در این زمینه تخصص دارد B2Broker نام دارد. فناوری پیشرفته آنها به مشتریان خود این امکان را میدهد تا به استخرهای نقدینگی سازمانی دسترسی داشته باشند و از رقابتیترین اسپردها در این صنعت بهرهمند شوند.
بروکرهای آنلاین چگونه برای معاملهگران خرد تامین نقدینگی میکنند؟
یک معاملهگر منفرد، این امکان را ندارد که به طور مستقیم به تأمین کننده سطح یک نقدینگی دسترسی داشته باشد، مگر اینکه بسیار ثروتمند باشد و با مقادیر بسیار زیاد معامله کند. دسترسی چنین معاملهگرانی به بازار فارکس بوسیله یک بروکر آنلاین یا یک تأمین کننده نقدینگی ثانویه مانند یک بانک کوچک یا شرکتهای پرداخت که مشتریان خرد میپذیرند، فراهم میشود.
بروکرهای آنلاین معتبر معمولا از تأمینکنندگان نقدینگی سطح یک برای تکمیل سفارشات خود کمک میگیرند. این نوع موسسات تنها با تأمینکنندگانی همکاری میکنند که از نظر مالی موقعیت خوبی داشته باشند و بتوانند به آنها یاری رسانده تا ریسک طرف مقابلشان را کاهش دهند.
بروکرهای آنلاین فارکس معمولا به شبکه ECN/STP برای انجام معاملات خود دسترسی دارند. کلمه ECN مخفف Electronic Communications Network (شبکه ارتباطات الکترونیکی) است. کلمه STP مخفف Straight Through Processing (پردازش مستقیم) است. بقیه بروکرها بر پایه NDD که مخفف No Dealing Desk (بدون میز معامله) است فعالیت میکنند، یعنی همه تراکنشهای معاملات آنها مستقیما به یک بروکر سطح یک یا تامینکننده نقدینگی ثانویه میرود.
بروکرهایی که یک میز معاملاتی را اداره میکنند، نقش یک تامینکننده نقدینگی را بر عهده میگیرند و به مشتریان خود اجازه میدهند در سیستم آنها خرید و فروش کنند و خود بروکر طرف دیگر معامله را بر عهده میگیرد و در صورت لزوم، با کنار گذاشتن معاملهگران حرفهای، جلوی ریسک بیش از حد را میگیرند. این بروکرها بهعنوان بازارساز عمل میکنند و کسبوکارشان بر این اصل استوار است که اکثر معاملهگران خرد هنگام معامله پول خود را از دست میدهند.
انواع بروکر آنلاین
معمولا بروکرهای آنلاین فارکس برای داشتن نرخ معاملات و اسپردهای بهتر به بیش از یک تامین کننده نقدینگی متصل میشوند. با اتصال به این تأمینکنندهگان نقدینگی، بروکر میتواند قیمتهای بهتری به مشتریان خود ارائه دهد.
این بروکرها با ایجاد پلهای الکترونیکی به طور اتوماتیک، پلتفرم معاملاتی خود یا طرف سوم را به پلتفرم دیگری که نقش ECN را دارد متصل میکنند.
این پلها به نحوی تنظیم شدهاند که در هنگام اتصال بروکر به ECN، بتوانند انتخاب کنند کدام سفارشات یا گروه از مشتریان توسط ECN، مورد پردازش قرار میگیرند تا معاملاتشان به صورت اتوماتیک انجام شوند. در همین حال، سفارشات مشتریان غیرمنتخب تحت پوشش قرار نگرفته و به جای دیگری هدایت خواهند شد.
در این وضعیت دوگانه، بروکر معاملات را به صورت انتخابی پردازش میکند. درست مشابه بازارسازان بین بانکی که به عنوان تأمینکننده نقدینگی، بر اساس حجم معاملات و نوع مشتری انتخاب میکنند کدام معاملات را نگه دارند و بقیه را رد کنند. در نهایت تصمیم با بروکر است که به عنوان یک تأمینکننده نقدینگی کدام سفارشات را تحت پوشش قرار دهد و کدام سفارشات را پوشش ندهد.
بسیاری از معاملهگران از بروکرهای بازارساز بخاطر تضاد منافع احتمالی اجتناب میکنند، زیرا بازارسازی که طرف دیگر معامله مشتری قرار دارد زمانی سود میکند که مشتری ضرر کرده باشد. این یکی از دلایلی است که بسیاری از معاملهگران بزرگ فارکس از بروکرهای ECN/STP استفاده میکنند.
با استفاده از بروکرهای ECN/STP، معاملهگر از اجرای معاملات خود توسط تأمینکننده نقدینگی درجه یک مطمئن است و میداند که بروکر در معاملات نقش جانبدارانه ندارد.
کدام جفت ارز بیشترین حجم نقدینگی را دارد؟
در جفت ارزهایی که نقدینگی بالایی دارند، معاملهگر شانس بیشتری برای انجام معاملات سودآور دارد. نشانههای نقدینگی بالا در یک جفت ارز را میتوان در کوچک بودن اسپرد و سرعت و میزان حرکت در واکنش به یک سفارش خیلی بزرگ، مشاهده کرد.
بیشترین نقدینگی در بازار فارکس را ارز یورو در برابر ارز دلار EUR/USD دارد. میانگین حجم روزانه معاملات در این جفت ارز بیش از ۵۸۰ میلیارد دلار است. با توجه به تعداد معاملهگران، عمق بازار و استفاده بینالمللی گسترده از این دو ارز، اسپرد معاملاتی EUR/USD بین ۰.۲۵ تا ۱.۸ پیپ متغیر است.
بعد از EUR/USD، جفت ارز USD/JPY با میانگین حجم روزانه ۵۷۷ میلیارد دلار بیشترین نقدینگی را دارد. اسپرد این جفت ارز بین ۰.۵ تا ۲.۵ پیپ متغیر است.
سومین جفت ارز با بیشتری حجم نقدینگی USD/CHF است. این جفت ارز به طور معمول دارای گردش مالی روزانه ۴۰۰ میلیارد دلار است. اسپرد این جفت ارز بین ۲.۵ تا ۵ پیپ است.
در رده چهارم این فهرست، پوند انگلستان در برابر دلار آمریکا GBP/USD قرار دارد. اسپرد معاملاتی در این جفت ارز معمولاً بین ۲ تا ۴ پیپ است. این جفت ارز نوسان بالاتر و حجم معاملات کمتری نسبت به EUR/USD دارد. میانگین حجم معاملات این جفت ارز تقریبا ۳۵۰ میلیارد دلار در روز است.
پنجمین جفت ارز با میانگین حجم معاملات روزانه در حدود ۲۵۰ میلیارد دلار، AUD/USD است. اسپرد این جفت ارز بین ۲.۵ تا ۴.۵ پیپ است. از آنجایی که استرالیا یکی از بزرگترین تولیدکنندگان مواد خام است، جفت ارز AUD/USD نسبت به قیمت کامودیتیها واکنش نشان میدهد.
جفت ارزهای دیگری که حجم معاملات قابل توجهی دارند عبارتند از دلار نیوزیلند در برابر دلار آمریکا NZD/USD، یورو در برابر پوند انگلستان EUR/GBP، و یورو در برابر ین ژاپن EUR/JPY.
جفت ارزهایی که در بالا ذکر شدند پرمعاملهترین جفت ارزهای بازار فارکس در جهان هستند. به دلیل هزینه پایین تراکنشهای معاملاتی (اسپرد پایین)، این جفت ارزها برای معاملهگران بهترین فرصت کسب سود را فراهم میکنند. اما خارج از این جفت ارزهای اصلی، معاملهگران فارکس همچنان میتوانند در جفت ارزهایی با اسپرد بزرگتر و نقدینگی کمتر، معامله کنند.
سخن پایانی
نقدینگی برای انجام معاملات کارآمد در بازار ارز یا هر بازار دیگری ضروری است. سطوح پایین نقدینگی میتواند باعث حرکت ناگهانی در یک جفت ارز بشود. برای مثال، اگر موسسهای مثل یک بانک، سفارش خیلی بزرگی را روی یک بازار با نقدینگی کم دریافت کند، این تراکنش معاملاتی میتواند بازار را به طور قابل توجهی در کوتاه مدت به حرکت درآورد.
نمیتوان اهمیت تأمینکنندگان نقدینگی در بازار را نادیده گرفت. اما بروکرهایی که به عنوان یک بازارساز نقدینگی را تأمین میکنند، معمولاً اینگونه فرض میشود که با مشتریان خود تضاد منافع دارند. به این دلیل که اگر در طرف مقابل معاملات مشتریان خود قرار بگیرند، با ضرر مشتریان، این بروکرها هستند که به سود خواهند رسید.