قیمت نفت سقوط کرد، اما چرا؟
قیمت نفت به پایین‌ترین سطح در چهار ماه گذشته سقوط کرده و فاصله زمانی تحویل محموله‌ها نیز کاهش یافته است. شایان ذکر است دلیل این افت، اعلام تصمیم وزرای اوپک پلاس برای افزایش تدریجی تولید از سه‌ماهه چهارم سال ۲۰۲۴ می‌باشد.
در تاریخ ۳ ژوئن، اولین روز کاری پس از نشست اوپک پلاس در دوم ژوئن، قیمت نفت خام برنت برای تحویل در ماه آتی میلادی به ۷۸ دلار در هر بشکه رسید که تنها افزایش ۲ دلاری را نسبت به زمان مشابه سال گذشته نشان می‌دهد.
فاصله زمانی تحویل شش‌ماهه نفت برنت به ۱.۵ دلار در هر بشکه (مکان ۵۶ام در بین تمام ماه‌های اندازه‌گیری‌شده از سال ۲۰۰۰) معکوس شده است. این در حالی است که میانگین این فاصله در ماه مه ۲.۸۵ دلار (مکان ۷۸ام) و در ماه آوریل ۴.۸۶ دلار (مکان ۹۵ام) بود.
فاصله زمانی تحویل بین ماه‌های باقی‌مانده سال ۲۰۲۴ و کل سال ۲۰۲۵ نیز کاهش یافته است. دلیل این امر پیش‌بینی معامله‌گران مبنی بر افزایش تولید اوپک پلاس و رفع هرگونه تهدید کمبود یا کاهش ذخایر نفت می‌باشد..
در پی برگزاری نشستی ترکیبی در ریاض و به صورت مجازی، اوپک پلاس اعلام کرد توافق بر سر کاهش داوطلبانه تولید به میزان ۲.۲ میلیون بشکه در روز تا پایان سپتامبر ۲۰۲۴ تمدید می‌شود. با این حال، این کاهش تولید به تدریج و به صورت ماهانه در طول سه‌ماهه پایانی سال ۲۰۲۴ و سه‌ماهه اول ۲۰۲۵ حذف خواهد شد.
وزرای اوپک پلاس اعلام کردند افزایش تولید برنامه‌ریزی‌شده با این قید همراه است که “در صورت لازم می‌تواند متوقف یا معکوس شود”. با این حال، این افزایش همچنان قابل توجه است و تقریباً معادل ۱۸ ماه رشد عادی مصرف جهانی نفت می‌باشد.
تغییر راهبردها
افزایش تولید برنامه‌ریزی‌شده، نشان‌دهنده تغییر راهبردهای اوپک پلاس به رهبری عربستان سعودی است. این گروه پیش از این بر کاهش ذخایر مازاد و رساندن قیمت‌ها به ۱۰۰ دلار در هر بشکه تمرکز کرده بود.
با این حال، تمرکز اوپک پلاس اکنون بر تثبیت یا حتی بازپس‌گیری بخشی از سهم بازار از دست رفته در دو سال گذشته، از رقبای تولیدکننده در ایالات متحده، کانادا، برزیل و گویان تغییر یافته است.
کاهش‌های مکرر تولید، چه به صورت رسمی و چه داوطلبانه، توسط عربستان سعودی و سایر اعضای اوپک پلاس نتوانسته قیمت‌ها را افزایش دهد؛ اگرچه احتمالاً از یک کاهش شدیدتر جلوگیری کرده است.
در عوض، این کاهش‌ها به تولیدکنندگان با هزینه بالاتر در نیمکره غربی کمک کرده و آن‌ها را تشویق به حفظ و حتی افزایش تولید نموده است.
کاهش سهم بازار اوپک پلاس به سادگی برای این گروه دردناک و بحث‌برانگیز شده و یادآورنده نقش عربستان سعودی به عنوان تولیدکننده نوسان‌گیر در اوایل دهه ۱۹۸۰ است.
افزایش برنامه‌ریزی‌شده نشان‌دهنده این است که عربستان سعودی و نزدیک‌ترین متحدانش تا چه اندازه حاضرند به تنهایی برای حمایت از قیمت‌ها تولید خود را کاهش دهند و این روند کاهشی را دائمی نمی‌دانند.
برای تثبیت و بازپس‌گیری سهم بازار، اوپک پلاس به کند شدن رشد تولید رقبای خود و همچنین افزایش سریع‌تر مصرف نیاز دارد. هر دو مورد به معنای قیمت پایین‌تر برای حفاری‌ها، تحریک مصرف سوخت و ایجاد فضایی برای عرضه بیشتر نفت خام بیشتر اوپک پلاس است.
تولید اضافی همچنین به معنای این است که ذخایر نفت خام بالاتر از حد انتظار خواهد بود که این موضوع، افت ناگهانی فاصله زمانی تحویل محموله‌ها را توضیح می‌دهد.
فاصله زمانی تحویل نفت برنت برای سه‌ماهه چهارم سال ۲۰۲۴، زمانی که اولین افزایش تولید برنامه‌ریزی شده است، از ۱.۵۸ دلار در ۲۸ مه به ۸۹ سنت در ۳ ژوئن کاهش یافت. این در حالی است که این فاصله زمانی در اوایل آوریل به بیش از ۲.۵۱ دلار نیز رسیده بود.
همچنین این فاصله برای کل دوره بین سپتامبر ۲۰۲۴ تا سپتامبر ۲۰۲۵ از ۵ دلار در ۲۸ مه به ۳ دلار در ۳ ژوئن و بیش از ۸ دلار در اوایل آوریل کاهش یافت.
فضای تنفس برای اوپک
برای اینکه اوپک پلاس بتواند نفت بیشتری تولید کند، سایر تولیدکنندگان با فرض ثابت ماندن سایر عوامل، باید به میزان کمتری نفت استخراج کنند. این امر مستلزم قیمت پایین‌تر برای کاهش تولید، به ویژه در بخش نفت شیل حساس به قیمت آمریکا است.
پیش‌اعلام افزایش تولید اوپک پلاس برای جلوگیری از افزایش بیشتر تولید نفت شیل آمریکا در نظر گرفته شده است که بخشی از آن از طریق اعلام کردن و بخشی دیگر از طریق پایین آمدن خود قیمت‌ها انجام می‌شود.
در همین حال، وزیران اوپک پلاس با به تعویق انداختن اولین افزایش تولید تا اکتبر و مشروط کردن آن به شرایط آتی بازار، به خودشان کمی انعطاف‌پذیری داده‌اند.
در صورتی که رشد مصرف نفت سرعت نگیرد، ذخایر در سطح مطلوبی باقی بمانند و قیمت‌ها همچنان تحت فشار باشند، برنامه افزایش تولید مجدداً به تعویق خواهد افتاد.
با این حال، اوپک پلاس تغییر مهمی را در جهت سیاست خود نشان داده است. اوپک پلاس که بارها در سال ۲۰۲۳ به بخش نفت شیل آمریکا کمک کرده بود، اکنون خود را برای اعمال فشار مجدد بر این بخش در سال ۲۰۲۵ آماده می‌کند.
