انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده همواره تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد جهانی، به‌ویژه اقتصاد ایران، داشته است. در سال‌های اخیر، سیاست‌های خارجی آمریکا، به‌ویژه در دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، نقش تعیین‌کننده‌ای در نوسانات بازار ارز ایران ایفا کرده است. به‌عنوان مثال، در دوران ترامپ، قیمت دلار در ایران افزایش چشمگیری داشت و به سطوح بی‌سابقه‌ای رسید.
با نزدیک شدن به انتخابات آتی آمریکا و احتمال بازگشت ترامپ به کاخ سفید، نگرانی‌ها درباره تأثیر این رویداد بر قیمت دلار در ایران دوباره مطرح شده است. برخی تحلیلگران معتقدند که انتخاب مجدد ترامپ می‌تواند منجر به افزایش دوباره نرخ دلار در ایران شود. در این مقاله، با بررسی تجربیات گذشته و تحلیل شرایط کنونی، به بررسی این پرسش می‌پردازیم که آیا انتخاب ترامپ می‌تواند سقف جدیدی برای قیمت دلار در ایران رقم بزند یا خیر.
تأثیرات سیاست‌های ترامپ بر قیمت دلار در ایران
در دوره چهار ساله ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، سیاست‌های خارجی آمریکا تأثیر عمیقی بر اقتصاد ایران داشت. با آغاز کار ترامپ، تحریم‌های سنگینی علیه ایران اعمال شد که تأثیرات گسترده‌ای بر وضعیت اقتصادی کشور گذاشت. قیمت دلار که به‌عنوان شاخصی برای وضعیت اقتصادی در ایران تلقی می‌شود، به‌سرعت افزایش یافت و به سقف‌های جدیدی رسید. در نتیجه، ارزش ریال به‌شدت کاهش یافت و همین موضوع هزینه‌های زندگی را برای ایرانیان بالا برد.
تحریم‌های ترامپ، به‌ویژه در حوزه‌های نفت و بانکداری، صادرات ایران را با محدودیت‌های جدی مواجه کرد. با کاهش درآمدهای ارزی کشور، دولت با چالش‌های بسیاری در تأمین منابع مالی خود روبه‌رو شد. این موضوع به کاهش عرضه ارز در بازار ایران منجر شد که در نتیجه آن قیمت دلار به‌طور چشمگیری افزایش یافت. بسیاری از تحلیلگران اقتصادی این وضعیت را ناشی از رویکرد سخت‌گیرانه ترامپ می‌دانستند و باور داشتند که این سیاست‌ها برای اقتصاد ایران زیان‌بار بوده است.
از سوی دیگر، تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی ترامپ بر ایران، به فضای روانی بازار نیز فشار وارد کرد. با هر خبر جدید از تحریم‌ها یا محدودیت‌های اعمال‌شده، بازار به‌شدت واکنش نشان می‌داد و این موضوع باعث نوسانات بیشتری در قیمت دلار می‌شد. این نوسانات خود عاملی برای افزایش تقاضای مردم برای خرید ارز و ذخیره ارزش شد که به افزایش بیشتر قیمت دلار دامن می‌زد.
تحلیل اثرات احتمالی انتخاب مجدد ترامپ بر اقتصاد ایران
با توجه به تجربیات گذشته، انتخاب مجدد دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور ایالات متحده می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر اقتصاد ایران و به‌ویژه نرخ دلار داشته باشد. در دوره اول ریاست‌جمهوری او، سیاست‌های تحریمی سخت‌گیرانه‌ای علیه ایران اعمال شد که منجر به افزایش شدید نرخ دلار در بازار ایران گردید. به‌عنوان مثال، در سال ۱۳۹۹، قیمت دلار در ایران به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش یافت و به سطوح جدیدی رسید.
یکی از دلایل اصلی این افزایش، کاهش درآمدهای ارزی ناشی از محدودیت‌های صادرات نفت و سایر کالاها بود. تحریم‌های بانکی نیز دسترسی ایران به منابع ارزی را محدود کرد و در نتیجه، عرضه دلار در بازار کاهش یافت. این کاهش عرضه، همراه با افزایش تقاضا برای دلار به‌عنوان دارایی امن، منجر به افزایش قیمت آن شد.
با این حال، باید توجه داشت که عوامل داخلی نیز در نوسانات نرخ دلار مؤثر بوده‌اند. سیاست‌های پولی و مالی دولت، میزان نقدینگی در جامعه، و انتظارات تورمی از جمله عواملی هستند که می‌توانند بر نرخ ارز تأثیر بگذارند. بنابراین، در صورت انتخاب مجدد ترامپ، علاوه بر تحریم‌های احتمالی، باید به این عوامل داخلی نیز توجه کرد.
برخی تحلیلگران معتقدند که در صورت بازگشت ترامپ به قدرت، نرخ دلار ممکن است به سقف‌های جدیدی برسد. به‌عنوان مثال، یک اقتصاددان پیش‌بینی کرده است که حضور ترامپ می‌تواند نرخ دلار را بین ۴۰ تا ۷۰ درصد افزایش دهد.
در مقابل، برخی دیگر بر این باورند که بازار تا حدی تأثیرات احتمالی را پیش‌خور کرده و واکنش‌های شدیدی نشان نخواهد داد. به‌عنوان مثال، در سال ۱۳۹۹، تحلیلگران معتقد بودند که تفاوت فاحشی بین انتخاب ترامپ و بایدن برای اقتصاد ایران وجود ندارد و مسائل داخلی نقش مهم‌تری در تعیین نرخ دلار دارند.
در نهایت، باید به این نکته توجه داشت که پیش‌بینی دقیق نرخ دلار در آینده دشوار است و به عوامل متعددی بستگی دارد. با این حال، تجربه گذشته نشان می‌دهد که سیاست‌های خارجی ایالات متحده می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر اقتصاد ایران و نرخ دلار داشته باشد.
عوامل داخلی مؤثر بر نرخ دلار
علاوه بر سیاست‌های خارجی و تحریم‌های اعمال‌شده، عوامل داخلی نیز نقش بسزایی در تعیین نرخ دلار در ایران دارند. سیاست‌های پولی و مالی دولت، میزان نقدینگی در جامعه، نرخ تورم، و انتظارات عمومی از جمله این عوامل هستند.
سیاست‌های پولی بانک مرکزی، مانند تعیین نرخ بهره و کنترل نقدینگی، می‌تواند بر تقاضا و عرضه ارز تأثیر بگذارد. افزایش نقدینگی بدون پشتوانه تولیدی می‌تواند منجر به تورم بالا و افزایش تقاضا برای ارز به عنوان دارایی امن شود. به همین دلیل، هرگونه سیاست پولی و مالی که از سوی دولت و بانک مرکزی ایران اتخاذ شود، می‌تواند به‌طور مستقیم بر نوسانات نرخ ارز تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، سیاست‌های کنترل تورم و مدیریت نقدینگی می‌تواند تا حدی از فشار افزایش قیمت دلار بکاهد. به همین دلیل، در شرایط ناپایدار اقتصادی، تحلیلگران همواره به اهمیت سیاست‌های داخلی در کنار تحولات خارجی تأکید دارند.
سخن پایانی
در نهایت، اگرچه انتخابات آمریکا و به‌ویژه احتمال بازگشت دونالد ترامپ به قدرت، برای بازار ارز ایران و قیمت دلار مهم تلقی می‌شود، اما نمی‌توان تنها به این عامل به‌عنوان دلیل اصلی نوسانات دلار نگاه کرد. سیاست‌های داخلی، وضعیت اقتصادی کشور، و تصمیمات پولی و مالی بانک مرکزی همگی نقش مهمی در تعیین سرنوشت دلار دارند. به عبارت دیگر، اگرچه سیاست‌های آمریکا می‌توانند شرایط اقتصادی ایران را تحت تأثیر قرار دهند، اما مسائلی مانند تورم، سیاست‌های داخلی و میزان تعامل با اقتصاد جهانی نیز اهمیت ویژه‌ای دارند.
برای فعالان اقتصادی و مردم، توجه به کلیه عوامل داخلی و خارجی در تصمیم‌گیری‌های مالی امری حیاتی است. همچنین، در نظر داشتن تجربیات گذشته و تحلیل واقع‌بینانه شرایط، می‌تواند در کاهش ریسک‌های مالی کمک کند. به نظر می‌رسد که آینده اقتصادی ایران، همچنان به تصمیمات داخلی و تغییرات سیاست‌های خارجی آمریکا وابسته خواهد بود، اما در نهایت، این تعاملات همگی باید با توجه به واقعیت‌های اقتصادی داخلی مدیریت شوند تا بازار ارز به تعادل بیشتری دست یابد.
این مقاله با نگاه به شرایط کنونی و تجربه گذشته سعی کرده به این سوال بپردازد که آیا انتخاب ترامپ می‌تواند سقف جدیدی برای قیمت دلار در ایران رقم بزند یا خیر و از این منظر اهمیت تصمیمات سیاست‌گذاران داخلی را نیز گوشزد می‌کند.
✔️ بیشتر بخوانید: تأثیرات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بر نوسانات قیمت طلا
