از سال ۲۰۱۰، محبوبیت معامله‌گری ارزهای دیجیتال رو به افزایش بوده است چرا که اخبار مربوط به سودهای دیدنی کوین‌های مجازی مختلف هر روز در مطبوعات مالی منتشر می‌شوند. به عنوان مثال، بیت کوین به اسمی پرآوازه تبدیل شده و تنها در شش ماه از سپتامبر ۲۰۲۰ تا مارس ۲۰۲۱، ۴۴۵% رشد داشته است. اگر چه این رشد فراز و نشیب‌های زیادی داشته، اما همچنان مورد توجه جامعه معامله‌گران قرار گرفته است.
بازار ارز (فارکس) نیز همچنان بزرگترین بازارهای مالی در جهان است. روزانه ۶.۶ تریلیون دلار در این بازار مبادله می‌شود. پیشرفت تکنولوژی و وجود اینترنت پرسرعت معامله‌گری در این بازارها را برای معامله‌گران خرده در سراسر جهان در دسترس قرار داده است.
در این مقاله ما به تفاوت‌های اصلی بین معامله گری در بازار فارکس و رمزارزها خواهیم پرداخت. امیدواریم تا پایان مقاله بتوانید تعیین کنید که کدام بازار برای شما مناسب‌تر است و یا حتی شاید هم به هر دو بازار علاقه پیدا کنید.
اندازه بازار
در مقایسه حجم بازار فارکس و رمزارزها، بازار فارکس بسیار بزرگ‌تر از بازار کوین‌های مجازی است. همانطور که در بالا ذکر شد، بازار فارکس یک بازار روزانه ۶.۶ تریلیون دلاری است. بر اساس داده‌های BIS (بانک تسویه حساب های بین المللی) جفت ارز EURUSD حدود ۲۸% از این حجم یعنی معادل ۱.۸۵ تریلیون دلار در روز معامله می‌شود.
یافتن ارقام دقیق برای حجم معاملات رمزارزها کار سختی است. این به دلیل ماهیت غیرمتمرکز بودن همه رمزارزها است. با این حال، اگر به ارزش بازار (Market Cap) نگاه کنیم، بزرگترین رمزارز یعنی بیت کوین، دارای ارزش بازار ۶۴۷ میلیارد دلاری در قیمت‌های فعلی است. حجم معاملات در بازار رمزارزها قابل مقایسه با فارکس نیست. اکثر شاخص‌ها نشان از حجم بازار بسیار بالا در بازار فارکس نسبت به بازار رمزارزها دارد.
با نگاهی به دومین و سومین رمزارزهای بزرگ یعنی اتریوم و تتر، ارزش بازار این کوین‌های مجازی به ترتیب ۲۵۸ و ۶۲ میلیارد دلار است. وقتی این دارایی‌ها را با دومین و سومین جفت‌های پرمعامله فارکس یعنی GBPUSD و USDJPY مقایسه می‌کنیم، دوباره تفاوت چشمگیری را مشاهده می‌کنیم. با توجه به گزارش BIS، جفت ارز GBPUSD و USDJPY هر کدام ۱۳ درصد از حجم معاملات روزانه را تشکیل می‌دهند یعنی معادل ۸۵۸ میلیارد دلار روزانه در این جفت ارزها معامله می‌شود.
ارزش معاملات روزانه در بازار فارکس به میلیارد دلار
حجم بازار یک جنبه بسیار مهم از معامله‌گری برای هر دارایی یا بازار است. بازار مالی که نقدینگی کافی ندارد، بازار سختی برای معامله خواهد بود و باز کردن یک معامله پروسه طولانی‌تر و پرهزینه‌تری خواهد داشت. مهمتر از آن، اگر نقدینگی بازار قیمت‌های لازم را برای سهولت معامله فراهم نکند، خروج از معامله ممکن است بسیار دردناک باشد.
در مقام مقایسه بین بیت کوین و معاملات فارکس در زمینه حجم معاملات، حجم معامله در معاملات فارکس به طرز چشمگیری بیشتر است. نقدینگی به ویژه در ساعات معاملات اروپا بسیار بالا است. بر اساس گزارش BIS حدود ۴۲.۵% از معاملات روزانه در بازار فارکس در جلسه معاملاتی لندن انجام می‌شود. با این حال، بازارهای دیگر مانند نیویورک و هنگ کنگ به ترتیب سهم ۱۶ درصدی و ۷.۵ درصدی دارند.
ارزش بازار رمزارزها به میلیارد دلار
تنوع دارایی‌ها
در حال حاضر ۲۰۰ کوین مجازی در صرافی‌های معتبر در حال معامله هستند. با این حال، تنها آنهایی که در بالای لیست قرار دارند، بازار مناسبی را در اختیار معامله‌گران خرد قرار می‌دهند. عاملی که منجر می‌شود دیگر کوین‌ها کمتر دوام آورند، اندازه بازار آنها است. کوینی مانند Nexo با رتبه ۸۰ دارای ارزش بازار ۸۳۸ میلیون دلاری است. حتی کوین Binance USD یا (BNB) که در رتبه ۱۱ قرار دارد، تنها دارای ارزش بازار ۱۰.۶ میلیارد دلاری است. البته اندازه بازار (کوچک) آنها به این معنی نیست که نمی‌توان آنها را معامله کرد. همین امروز هزاران نفر در سراسر جهان حتی گمنام‌ترین رمزارزها را معامله می‌کنند. با این حال ممکن است اسپرد (Spread یا اختلاف قیمت خرید و فروش) آنها برای باز و بسته کردن معاملات بسیار بزرگ باشد و یا اگر از طریق ابزار CFD معامله نکنید، ممکن است مجبور شوید کارمزد زیادی برای معاملات پرداخت کنید. مهمتر از همه این موارد اگر سفارش بزرگی وارد شود و یا چند بازیگر به اندازه کافی بزرگ بتوانند قیمت بازار را دستکاری کنند، ممکن است قیمت‌های بازار در یک جهت تحت فشار قرار گیرند.
بازار فارکس سطح بالایی از نقدینگی را در ۷ جفت ارز اصلی (Major) که همه در برابر دلار قیمت گذاری می‌شوند، دارد. این جفت ارزها عبارتند از EUR، GBP، JPY، AUD، CHF، CAD، و NZD. اگر چه شما آزاد هستید که از بین بسیاری از جفت‌های دیگر که در برابر USD و همچنین سایر کراس‌ها (Cross) قیمت‌گذاری می‌شوند، انتخاب کنید. کراس‌ها جفت ارزهایی هستند که شامل دلار آمریکا نمی‌شوند، به عنوان مثال GBPJPY یا EURGBP.
معامله کراس‌ها و جفت ارزهای اگزاتیک (Exotic) به عنوان مثال USDMXN، نیز می‌تواند بسیار گران‌تر از معامله جفت ارزهای اصلی برای معامله‌گر باشد. در این جفت ارزها نیز اسپرد بسیار بیشتر است و نقدینگی بازار در ساعات خاصی از روز کاهش می‌یابد. ممکن است این امر به این به دلیل باشد که موقعیت بازارسازان (Market Maker) اصلی در سراسر جهان به صورت متوازن پخش نشده است و تنها به یک مرکز محدود شده‌اند.
از نظر تنوع دارایی، معامله‌گر چه برای معامله در بازار رمزارزها و چه معامله در بازار فارکس دارای حق انتخاب‌های زیادی است. با این حال، برای برخی از دارایی‌های با نقدشوندگی کمتر، ممکن است بخواهید با افق میان مدت معامله کنید. این اغلب به عنوان معامله‌گری سوئینگ (swing) در برابر معامله‌گری روزانه (Day Trading) شناخته می‌شود. انتخاب یک افق معاملاتی طولانی‌تر به جبران هزینه‌های اضافی از جمله باز کردن و بستن یک معامله کمک می‌کند.
پویایی
برای یک معامله‌گر، پویایی بازار (Volatility) می‌تواند دوست خوب یا بدترین دشمن او باشد. پویایی شدید به این معنی است که قیمت‌ها ممکن است قبل از ورود یا خروج شما از بازار به شدت تغییر کنند. قرار گرفتن در سمت درست یک حرکت بزرگ در یک دوره پویایی بالا می‌تواند بسیار سودآور باشد. اما این نوسانات شدید همچنین می‌توانند منجر به از دست رفتن فرصت‌های معاملاتی شود، چرا که مدام شاهد دور شدن بازار از سطح نقطه ورود خود هستید. همچنین زمانی که بازار در جهت مخالف شما حرکت می‌کند و سعی می‌کنید از معامله خارج شوید، این نوسانات شدید می‌تواند منجر به زیان‌های شدید شود.
در مقایسه بازار رمزارزها با فارکس از جهت پویایی قیمت، رمزارزها نوسان بسیار بالاتری نسبت به بازارهای فارکس نشان می‌دهند. جفت ارز EURUSD دارای پویایی روزانه متوسط، در اکثر دوره‌ها، حدود ۰.۵۸٪ است. اما در رابطه با بیت کوین، پویایی روزانه به طور متوسط ۶.۶۵% است، که حداکثر تا ۸.۸۸% می‌رسد.
این تفاوت در پویایی کل طیف بازار رمزارزها وجود دارد. اگر به اتریوم نگاه کنیم، پویایی روزانه ۹.۱۷٪ است که در دوره‌های خاص به ۱۲.۲۹٪ افزایش می‌یابد. در بازار فارکس، جفت ارز GBPUSD دارای پویایی روزانه ۰.۶۹٪ است. می‌توان با اطمینان فرض کرد که، همانطور که در لیست رمزارزها از لحاظ ارزش بازار پایین می‌رویم، پویایی برای کوین‌های با حجم کمتر افزایش می‌یابد.
البته یکی از پیامدهای اصلی چنین پویایی بالایی، اهرم (Leverage) پایین است. معمولاً بالاترین اهرمی که اکثر صرافی‌های رمزارز ارائه می‌کنند ۵:۱ است. اگر در نظر بگیریم که بیت کوین دارای پویایی متوسطی است که ۱۳ برابر مضربی از EURUSD است، اهرم ۵:۱ در رمزارزها برابر با ۶۵:۱ در بازار فارکس است. پویایی بسیار بالا همچنین تأیید می‌کند که بازار رمزارزها حجم کمتری دارند. دارایی‌هایی با نقدینگی کمتر همیشه سریعتر از دارایی‌هایی با نقدینگی بالاتر حرکت می‌کنند.
ساعت و اجرای معاملات
مقایسه زمان معاملاتی بازار رمزارزها با ساعات معاملاتی بازار فارکس، قطعاً یک عامل مهم است. بازارهای فارکس، برخلاف بازارهای سهام اوراق قرضه و سنتی، ۲۴ ساعت شبانه روز و ۵ روز هفته باز هستند. این ساعات طولانی باز بازاری مستمر در طول هفته ایجاد می کند. با این حال، بازار رمزارزها یک قدم بیشتر پیش می‌روند و در تعطیلات آخر هفته نیز باز هستند.
ماهیت غیرمتمرکز و غیرقابل نظارت رمزارزها به صرافی‌ها اجازه می‌دهد تا بر اساس تقاضاهای بازار سازماندهی شوند. این تقاضاها برآورده شده و اکثر صرافی‌ها به صورت ۲۴ ساعته در ۳۶۵ روز سال برای معامله باز هستند. تداوم بی‌پایان بازار آنی (spot) برای معامله رمزارزها یک برتری در مقابل معاملات فارکس است.
اجرای معامله فارکس ممکن است بسته به هر فردی آسان یا پیچیده به نظر برسد. مطمئنا، تنها چیزی که نیاز دارید این است که یک حساب کاربری با یک بروکر فارکس باز کنید. این فرآیند ممکن است مدتی طول بکشد تا امکان تایید هویت انجام شود. پس از انجام این کار، می‌توانید حساب خود را تأمین مالی کنید، که معمولاً چند روز طول می‌کشد. اکنون همه چیز آماده است و می‌توانید معاملات را با کلیک یک دکمه باز و بسته کنید و قیمت و تایید معامله را به صورت لحظه‌ای دریافت کنید.
معامله بیت کوین شامل افتتاح حساب در یک صرافی یا پلتفرم (صرافی غیرمتمرکز (decentralized)) و باز کردن کیف پول است. کیف پول جایی است که بیت کوین‌های شما نگهداری می‌شود، اگر در یک صرافی معامله می‌کنید، کیف پول توسط صرافی که صاحب کلیدها (Keys) است نگهداری می‌شود. در حالی که اگر از یک پلتفرم استفاده کنید، کیف پول و کلیدهای آن در کنترل کامل شما هستند.
کارمزدها برای معاملات رمزارزها بسیار بالاتر است و حتی تا ۰.۵۰٪ از مبلغ معامله شده، بعلاوه اسپرد می‌رسد. کارمزدها در بازار فارکس به طور متوسط حدود ۱ پیپ اسپرد برای جفت ارز EURUSD است. هنگام استفاده از بروکری با حساب ECN، کمیسیون فارکس می‌تواند حتی کمتر باشد.
هزینه‌های معاملاتی یکی از تفاوت‌های مهم بین معامله در بازار فارکس و معامله بازار رمزارزها است. یک راه برای کاهش این هزینه‌ها هنگام معامله در بازار رمزارزها استفاده از CFD است. در این صورت، فقط باید اسپرد پیشنهادی ارائه شده توسط بروکر را پرداخت کنید. CFDها همچنین امکان اجرای آسان‌تر معاملات را فراهم می‌کنند و نیازی به باز کردن حساب جدید با صرافی یا نگه داشتن کیف پول نخواهید داشت.
شفافیت و نظارت
بازارهای فارکس به خوبی توسط مقامات ملی در هر مکان جغرافیایی نظارت می‌شوند. بروکرها و بانک‌ها باید در توسط تنظیم‌کنندگان محلی ثبت شوند و درخواست دهند که نظارت بر هرگونه سوء رفتار یا احتمال تقلب را تضمین می‌کنند.
وجوهی که توسط بانک یا بروکر شما نگهداری می‌شود به خوبی مورد مراقبت قرار گرفته و محافظت می‌شوند. این مسئله ممکن است در مورد رمزارزها صادق نباشد. تا کنون، هیچ یک از حوزه‌های قضایی اصلی، کنترل یا الزامات نظارتی را برای رمزارزها تنظیم نکرده‌اند. تنها FCA در بریتانیا برخی الزامات خاصی را برای معامله رمزارزها ایجاد کرده است. صرافی‌ها در بریتانیا باید با رعایت گزارشات و تعهدات AML/CFT (ضد پولشویی/مبارزه با تامین مالی تروریسم) در FCA ثبت نام کنند.
- بیشتر بخوانید: رگولاتوری در بازار فارکس؛ انواع نهادهای نظارتی بر بروکرها
معامله در بازار فارکس در مقایسه با بازار رمزارزها با توجه به فقدان الزامات نظارتی برای صرافی‌های رمزارز و عدم وجود احراز هویت در صرافی‌های غیرمتمرکز، ایمن‌تر است. کیف پول‌هایی که در آن کوین‌های مجازی نگهداری می‌شوند قابل هک هستند. این مسئله می‌تواند نگرانی‌های امنیتی خاصی ایجاد کند.
اگر از یک صرافی متمرکز استفاده کنید، باید از سطح بالایی از رمزگذاری استفاده کنید و کیف پول شما باید امن‌تر باشد. با این حال، در طی مدت کوتاهی که صرافی‌های رمزارز شروع به کار کرده‌اند، چندین بار شاهد هک این صرافی‌ها و دزدیده شدن موجودی کیف پول مشتریان آنها بوده‌ایم به طوری که حتی زیان‌ها به میلیاردها رسیده و به دلیل ماهیت غیرمتمرکز کوین‌های مجازی، بازیابی آنها اگر نگوییم غیرممکن، بسیار دشوار است.
بازیگران بازار
بازیگران فارکس که به آنها بازارساز (Market Maker) می‌گویند، عمدتا بانک‌ها و برخی دیگر از موسسات مالی پیشرفته، کاربران بازار مانند صندوق‌های پوشش ریسک (Hedge funds)، صندوق‌های سرمایه گذاری، بانک‌های مرکزی و معامله گران خرده‌پا است. یکی دیگر از بازیگران بازار که اغلب فراموش می‌شود وارد کنندگان یا صادر کنندگان هستند.
این شرکت‌ها ممکن است صادرکننده یا وارد کننده مواد اولیه یا کالاهای نهایی باشند. با این حال، آنها همیشه باید از ارز خارجی برای تبدیل درآمد خود به ارز داخلی یا پرداخت هزینه واردات استفاده کنند. در واقع گروه‌های متعدد و متنوعیاز بازیگران با قابلیت‌ها، نیازها و قدرت‌های متفاوتی در بازار فارکس حاضر هستند.
در بازار رمزارزها بازارسازانی بدین شکل وجود ندارند و همچنین مجموعه‌ای متنوع از بازیگران بازار در آن وجود ندارد. اگرچه اخیراً برخی از موسسات شروع به سرمایه گذاری در کوین‌های مجازی کرده‌اند، اما این طیف هنوز از تنوع موجود در بازار فارکس فاصله زیادی دارد. این شرایط احتمالاً به دلیل استفاده از پول فیات در مقایسه با ارزهای مجازی است. استقبال گسترده از پول فیات به این معنی است که استفاده از ارز خارجی برای بسیاری از موسسات اساسی و مهم است در حالی که استفاده از ارزهای مجازی بسیار محدود است.
مکان‌های معاملاتی
معاملات فارکس در بروکرهای مختلفی انجام می‌شود که به نوبه خود با بازارسازان مانند بانک‌ها مرتبط هستند. این بانک‌ها همچنین در بازار بین بانکی (Interbank) با یکدیگر معامله می‌کنند. سایر موسسات به طور مستقیم با بانک‌ها یا سایر پلتفرم های معاملات آنلاین برای بازار فارکس معامله خواهند کرد.
معاملات دربازار فارکس به طور همزمان در مکان‌های مختلفی انجام می‌شود. یک بانک می‌تواند همزمان با بانک‌های دیگر و با بروکرها یا سایر مؤسسات مالی معامله کند. یک صندوق پوشش ریسک ممکن است به طور همزمان با چندین بانک معامله کند و این مسئله به همین ترتیب ادامه دارد. تنوع بازیگران به تعادل بازار کمک می‌کند. این به دلیل نیازهای متفاوت هر بازیکن است.تفاوت در مکان‌های معاملاتی به خاطر ماهیت متفاوت در معاملات است. برخی از معامله‌گران تنها برای سفته‌بازی معامله می‌کنند. با این حال برخی دیگر برای پوشش ریسک‌های خود در بازار فارکس معامله می‌کنند. ماهیت متفاوت معامله‌گری، مکان‌های مختلف معامله‌گری را می‌طلبد.
در ارزهای مجازی، معاملات تنها از دو طریق انجام می‌شود: صرافی‌های متمرکز یا صرافی‌های غیرمتمرکز که از فناوری‌های همتا به همتا (peer-to-peer) برای اتصال خریداران و فروشندگان استفاده می‌کنند. صرافی‌های متمرکز توسط برخی از معامله‌گران ترجیح داده می‌شوند زیرا از کیف پول و امنیت آنها مراقبت می‌کنند. برخی دیگر دیگر از معامله‌گران پلتفرم های غیرمتمرکز را به دلیل ناشناس ماندن ترجیح می‌دهند.
فقدان تعداد متنوعی از بازیگران بازار ممکن است باعث شود که میدان بازی منصفانه‌ای داشته باشید. با این حال، برخی از کوین‌های مجازی ارزش بازار آنها به قدری کوچک است که کاملا دستکاری قیمت در آنها امکان پذیر است، چرا که برای حرکت بازار به مبالغ هنگفتی نیاز نیست. بازارهای فارکس بخصوص در جفت ارزهای اصلی آنقدر بزرگ هستند که دستکاری قیمت دشوارتر است.
تکامل بازارها
بازار فارکس برای مدت بسیار طولانی وجود داشته، اگرچه تعیین دقیق اینکه چقدر قدمت دارد، دشوار است. در شکل کنونی، یعنی یک بازار جهانی بدون مرز یا محدودیت در ارزهای اصلی، قدمت این بازار به دهه ۱۹۹۰ باز می‌گردد. سپس با توسعه اینترنت، فارکس به روی بازارهای جهانی باز شد و اگرچه بیشتر معاملات همچنان از طریق تلفن انجام می‌شد، اما حجم بازار شروع به گسترش کرد.
زمانی که دسترسی به اینترنت و قدرت رایانه باعث شد معاملات فارکس بسیار ارزان‌تر شود، حجم معاملات گام بزرگتری برداشت. ورود بازیگران بیشتر به بازار، بازارسازان را مجبور کرد که اسپرد پیشنهادی کمتری را ارائه کنند و هزینه‌های مبادله ارزان‌تری ایجاد شد. این روند همانطور که توسط BIS گزارش شده است ادامه دارد.
اولین گزارش BIS برای سال ۱۹۹۵ حجم معاملات روزانه ۱.۱۹ میلیارد دلار را نشان می‌داد. آخرین نظرسنجی حجم معاملات روزانه را ۶.۶ میلیارد دلار نشان می‌داد که با توجه به همه ملاحظات یک افزایش خیره کننده است. به نظر می‌رسد این روند همچنان به روند صعودی خود ادامه می دهد، هرچند شاید با سرعت کمتری.
بانک‌های مرکزی در سال‌های گذشته مشغول سیاست تسهیل کمی (QE) بوده‌اند و این امر باعث افزایش حجم کل پول شده است. بازیگران بیشتری به ورود به بازار ادامه می‌دهند، بنابراین، محتمل‌ترین فرض این است که بازار بزرگ‌تر خواهد شد.
رمزارزها در مقایسه با بازار فارکس نسبتاً جدید هستند. با این حال، از زمان عرضه بیت کوین در سال ۲۰۰۹، شاهد پیوستن صدها کوین مجازی دیگر به این بازار بوده‌ایم. برخی از آنها موفق‌تر از دیگران بوده‌اند. در این بازار موفقیت عملکرد قیمت را تعیین می‌کند و بالعکس.
هنوز باید دید که چه تعداد از رمزارزهای دیگر می‌توانند به رتبه برتر بیت کوین دست یابند. بیت کویندر ابتدا چند دلار آمریکا ارزش گذاری شد و اکنون ده‌ها هزار دلار معامله می‌شود. عرضه محدود بیت کوین که ۲۱ میلیون تعیین شده و اولین بودن آن ممکن است جزء عواملی باشد که آن را برای مدتی در موقعیت برتر نگه می‌دارد.
جمع‌بندی
در مقایسه معامله‌گری بازار فارکس و رمزارزها، ما عوامل مختلفی که این دو بازار را تعریف می‌کنند، بررسی کرده‌ایم. بازار رمزارزها نسبتاً کوچکتر است و حتی بزرگترین ارز آن یعنی بیت کوین بسیار عقب‌تر از جفت ارز اصلی بازار فارکس است.
بازار فارکس اهرم بسیار بالاتری ارائه می‌هد و این به دلیل نوسانات بسیار کمتری است که در این بازار تجربه می‌شود. با این حال، سرمایه گذاری در رمزارزها ممکن است با استراتژی خرید و نگهداری سودمندتر باشد. البته اگر روی اسب مناسبی شرط بندی کنید، چرا که برخی از رمزارزها در مدت زمان کوتاهی عملکرد فوق العاده‌ای داشته‌اند.
زمین بازی در بازار فارکس از بازیگران مختلف با نیازها و قابلیت‌های مختلف تشکیل شده که می‌تواند تعادل بیشتری را به بازار بیافزاید. رمزارزها اما فاقد مشارکت کامل در سطح نهادی همانند بازار فارکس هستند. معامله‌گری در فارکس در مکان‌های مختلف صورت می‌گیرد، زیرا بازیگران بازار از طریق بیش از یک مکان به هم متصل هستند. معاملات رمزارزها در تعدادی از صرافی‌ها انجام می‌شود و به بازیکنان هر صرافی محدود می‌شود. از نظر مقررات و امنیت، بازارهای فارکس ایمن‌تر هستند چرا که در هر مکان جغرافیایی تحت قوانین رگولاتوری قرار می‌گیرند.
معامله‌گری رمزارزها می‌تواند ناشناس بودن کامل را هنگام معامله از طریق پلتفرم‌ها یا صرافی‌های غیرمتمرکز ارائه دهد. بازار رمزارزها در تعطیلات آخر هفته برای معامله باز هستند و آن را به یک بازار کاملاً شبانه روزی در تمام طول سال تبدیل می‌کنند. بازار فارکس ۲۴ ساعت شبانه روز باز است، اما برای تعطیلات آخر هفته بسته می‌شوند.
منبع: forextraininggroup
برای پیگیری اخبار روز و فوری فارکس و بازارهای جهانی به کانال تلگرام UtoFX بپیوندید.
بیشتر بخوانید:
