راهبرد چین در خاورمیانه
مدیران مالی چین، به ویژه صندوق ثروت ملی این کشور و تعدادی از بانک‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری پرریسک، حضور خود را در خاورمیانه افزایش داده‌اند. هدف آنها، به دست آوردن سهم بیشتری از ثروت سرشار نفت این منطقه است. این اقدام، نگرانی‌هایی را در ایالات متحده در رابطه با نزدیک‌تر شدن روابط چین و متحدان آمریکا در منطقه خلیج فارس ایجاد کرده است.
امسال، چندین بانک دولتی چین، صندوق ثروت ملی ۱.۳۵ تریلیون دلاری این کشور و تعدادی از مدیران دارایی از دومین اقتصاد بزرگ جهان، دفاتر و کسب‌وکارهایی را در دبی، ابوظبی و سایر مراکز مالی خاورمیانه تاسیس کرده‌اند. انتظار می‌رود درآمدهای نفتی این منطقه صرف سرمایه‌گذاری در بخش‌های فناوری پیشرفته و هوش مصنوعی شود.
در واقع، موسسات مالی چین برای رقابت با حضور تثبیت‌شده بانک‌های بزرگ وال استریت در خاورمیانه آماده می‌شوند. کشورهای حوزه خلیج فارس نیز به دنبال جذب سرمایه‌گذاری از چین هستند و از ورود بانک‌ها و مدیران دارایی با دانش بازار چین استقبال می‌کنند.
تنها در همین سال، شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری Infini، یک شرکت سرمایه‌گذاری جایگزین مستقر در هنگ‌کنگ، افتتاح دفتر خود در ابوظبی را اعلام کرد. خبرگزاری امارات (WAM) در ماه مارس گزارش داد که Infini به عنوان اولین صندوق سرمایه‌گذاری پرریسک آسیایی که در امارات متحده عربی فعالیت می‌کند، به دنبال تقویت روابط رو به رشد بین آسیا و خاورمیانه است.
تونی چین، بنیانگذار، مدیرعامل و مدیر ارشد سرمایه‌گذاری Infini گفت: «ما به توان فوق‌العاده این منطقه به عنوان یک قطب سرمایه‌گذاری جایگزین اعتقاد داریم.»
بانک بازرگان چین شعبه بین‌المللی خود را در آوریل ماه در مرکز مالی دبی راه‌اندازی کرد، در حالی که صندوق ثروت ملی چین با شرکت سرمایه‌گذاری اینوست‌کورپ بحرین برای ایجاد یک صندوق سرمایه‌گذاری ۱ میلیارد دلاری در خاورمیانه همکاری نموده است.
اینوست‌کورپ و شرکت سرمایه‌گذاری چین (CIC)، یکی از بزرگترین صندوق‌های ثروت ملی جهان، در ماه آوریل برای سرمایه‌گذاری در شرکت‌های با رشد بالا در عربستان سعودی، سایر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (GCC) و چین، «اینوست‌کورپ گولدن هورایزن» را راه‌اندازی کردند. این بستر سرمایه‌گذاری هدف ۱ میلیارد دلاری را دنبال می‌کند و توسط سرمایه‌گذاران معتبر نهادی و خصوصی از کشورهای GCC و همچنین CIC پشتیبانی می‌شود.
بین چی، معاون اجرایی و معاون مدیر ارشد سرمایه‌گذاری CIC گفت: «در طی دو سال گذشته، ما چندین صندوق دوجانبه با موسسات مالی پیشرو ایجاد کرده‌ایم تا همکاری صنعتی بین چین و اقتصادهای بزرگ جهان را تسهیل کنیم.» وی افزود: «در حال حاضر ما با اینوست‌کورپ همکاری نزدیکی داریم تا یک صندوق دوجانبه مشابه برای تقویت روابط مالی و صنعتی بین چین و کشورهای GCC ایجاد کنیم.»
شرکت دولتی «شرکت سرمایه‌گذاری بین‌المللی چین» (CICC) نیز که حضور خود را در خاورمیانه افزایش داده، امیدوار است تا وجوهی را از کشورهای خلیج فارس به اقتصاد چین جذب کند.
ریچارد سوندارجی، مدیر منطقه‌ای CICC گفت: «می‌دانیم که درک چین به صورت عمیق بدون حضور در این کشور یا دسترسی به موسسات متخصص واقعی چینی دشوار است.» سوندارجی افزود: «این امر باعث شده است تا تعدادی از سرمایه‌گذاران در این منطقه در مورد اضافه کردن چین به ترکیب جغرافیایی خود مردد باشند.»
فراتر از نفت و گاز: چین و خاورمیانه در جستجوی روابطی نوین
با نزدیک‌تر شدن روابط سرمایه‌گذاری، چین و خاورمیانه در حال نگاه به فراتر از نفت و گاز برای روابط آینده خود هستند.
غول بانکداری بریتانیایی، HSBC که حضور پررنگی در آسیا دارد، ماه گذشته اعلام کرد که فضای تجارت، سرمایه‌گذاری و مسافرت در آسیا و خاورمیانه در سال‌های آینده رونق خواهد گرفت.
به گفته سایمون ویلیامز، اقتصاددان ارشد CEEMEA و فردریک نئومان، اقتصاددان ارشد آسیا در HSBC، سرمایه‌گذاری دوجانبه به رهبری چین و عربستان سعودی و هند و امارات متحده عربی می‌تواند تا سال ۲۰۳۵ به طور سالانه به ۳۶ میلیارد دلار برسد.
کل تجارت کالاهای آسیا و خاورمیانه در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۹۵۴ میلیارد دلار بود. طبق پیش‌بینی‌های HSBC، این رقم می‌تواند تا سال ۲۰۳۵ به ۱.۹ تریلیون دلار افزایش یابد. برای مقایسه، تجارت آمریکا و چین در سال ۲۰۲۲ تنها حدود ۷۵۰ میلیارد دلار بود.
علاوه بر این، اقتصاددانان HSBC نوشتند: «سرمایه‌گذاران شمال شرق آسیا به طور جدی در حال تزریق وجوه به خاورمیانه هستند و جریان سرمایه در جهت مخالف نیز در حال افزایش است.»
ایالات متحده ممکن است برخی از سرمایه‌گذاری‌های چین و خاورمیانه را به ویژه در زمینه فناوری و هوش مصنوعی حساس بداند، با توجه به اینکه آمریکا، امارات متحده عربی و عربستان سعودی را به عنوان شرکای کلیدی دفاعی خود در منطقه خاورمیانه می‌شناسد.
با این وجود که چین و به طور کلی آسیا به دنبال روابطی فراتر از واردات انرژی از خاورمیانه هستند، دومین اقتصاد بزرگ جهان در حال تقویت روابط نفت و گاز خود با صادرکنندگان بزرگ انرژی در منطقه خلیج فارس، به ویژه عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر است.
در حالی که عربستان سعودی به دنبال تنوع بخشیدن به اقتصاد خود به دور از نفت بوده، همچنان به چین برای فروش‌های آینده نفت خود امیدوار است و حضور خود را در بخش پایین‌دستی دومین اقتصاد بزرگ دنیا افزایش می‌دهد.
اوایل امسال، غول نفتی دولتی عربستان، آرامکو، با بحث در مورد خرید سهام اقلیتی در یک شرکت پتروشیمی چینی، برنامه‌های خود را برای تقویت حضور پایین‌دستی خود در مهم‌ترین بازار صادراتی‌اش، چین، دنبال کرد.
آرامکو با شرکت Hengli Group Co., Ltd. در مورد خرید ۱۰ درصد سهام شرکت پتروشیمی Hengli وارد مذاکره شده که منوط به بررسی دقیق و مجوزهای نظارتی مورد نیاز است. غول نفتی سعودی در ماه آوریل اعلام کرد که توافق اولیه در مورد این مذاکرات با راهبرد آرامکو برای گسترش حضور پایین‌دستی خود در بازارهای کلیدی با ارزش بالا، پیشبرد برنامه تبدیل مایعات به مواد شیمیایی و تضمین توافق‌نامه‌های بلندمدت تامین نفت خام، مطابقت دارد.
سال گذشته، شرکت سعودی آرامکو خرید ۱۰ درصد سهام شرکت پتروشیمی Rongsheng Petrochemical را به مبلغ معادل ۳.۴ میلیارد دلار تکمیل کرد. اوایل سال ۲۰۲۳، آرامکو دو قرارداد بزرگ پالایشگاهی و پتروشیمی در چین را اعلام کرد که نه تنها به بزرگترین شرکت نفتی جهان سهمی از بازار پایین‌دستی چین می‌دهد، بلکه خروجی صادراتی دیگری برای ۶۹۰ هزار بشکه در روز نفت خام عربستان در چین فراهم می‌کند.
