قراردادهای آپشن به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم مالی، توانسته‌اند جایگاه ویژه‌ای در استراتژی‌های سرمایه‌گذاری به دست آورند. برای هر سرمایه‌گذار، درک عوامل مختلف تأثیرگذار بر قیمت‌گذاری این ابزارها اهمیت زیادی دارد. یکی از این عوامل مهم، “پریمیوم آپشن” یا به اختصار “پریمیوم” است که می‌تواند نقشی کلیدی در سودآوری و مدیریت ریسک پرتفو داشته باشد. با آشنایی با نحوه تعیین پریمیوم و عوامل مؤثر بر آن، سرمایه‌گذاران می‌توانند تصمیمات دقیق‌تری در بازارهای مالی بگیرند.
در این مقاله قصد داریم به مفهوم پریمیوم قرارداد آپشن بپردازیم و آن را به‌صورت جزئی‌تر تحلیل کنیم. اهمیت این موضوع از آنجا نشأت می‌گیرد که پریمیوم می‌تواند بر سود و زیان سرمایه‌گذاری‌های آپشن تأثیر قابل توجهی داشته باشد. با ما همراه باشید تا این مفهوم مهم را بهتر بشناسید.
پریمیوم آپشن (Option Premium) چیست؟
پریمیوم آپشن (Option Premium) به قیمت فعلی بازار برای یک قرارداد آپشن گفته می‌شود. به‌طور خلاصه، پریمیوم مبلغی است که خریدار آپشن برای داشتن اختیار معامله بر روی یک دارایی به فروشنده می‌پردازد. این مبلغ به‌عنوان درآمدی برای فروشنده آپشن در نظر گرفته می‌شود و در واقع پاداشی است که فروشنده برای واگذاری اختیار معامله دریافت می‌کند.
در قراردادهای آپشن که در سود (In-the-Money) قرار دارند، پریمیوم شامل دو بخش اصلی است: ارزش ذاتی و ارزش زمانی. ارزش ذاتی نشان‌دهنده اختلاف میان قیمت فعلی دارایی و قیمت اعمال آپشن است، در حالی که ارزش زمانی بازتاب‌دهنده احتمال تغییرات آتی قیمت دارایی است و به‌نوعی قیمت زمانی است که خریدار برای فرصت سودآوری احتمالی در آینده می‌پردازد.
برای قراردادهای آپشنی که در زیان (Out-of-the-Money) قرار دارند، پریمیوم صرفاً از ارزش زمانی تشکیل می‌شود. در بازار آپشن‌های سهام، پریمیوم معمولاً به‌صورت مبلغ دلاری برای هر سهم اعلام می‌شود و اکثر قراردادها نمایانگر تعهد به خرید یا فروش ۱۰۰ سهم از دارایی مورد نظر هستند.
✔️ بیشتر بخوانید: قرارداد آپشن (Options) چیست؟ | صفر تا صد آپشن
آشنایی با مفهوم پریمیوم
فروشندگان آپشن، اغلب از آپشن پریمیوم به‌عنوان منبع درآمد بهره می‌برند. این استراتژی به آن‌ها اجازه می‌دهد که ضمن داشتن یک جریان درآمدی، بخشی از ریسک پرتفو یا سرمایه‌گذاری‌های خود را نیز پوشش دهند. با فروش قراردادهای آپشن، این دسته از سرمایه‌گذاران مبلغی دریافت می‌کنند که می‌تواند به‌عنوان پشتیبانی مالی و پوشش زیان‌های احتمالی در دیگر بخش‌های پرتفو به کار گرفته شود.
در بازارهای مالی، قیمت قراردهای آپشن یا همان آپشن پریمیوم، اغلب در بورس‌های معتبر مانند بورس Cboe (Chicago Board Options Exchange) اعلام می‌شود. این قیمت‌ها به‌عنوان ارزش فعلی و هزینه دسترسی به فرصت‌های سودآوری آینده تلقی می‌شوند، زیرا برخلاف دارایی‌های پایه‌ای مانند سهام، خود قرارداد آپشن ارزش ذاتی مستقلی ندارد و تنها ارزش آن به فرصت‌های احتمالی آینده وابسته است.
پریمیوم یک قرارداد آپشن از چند بخش مهم تشکیل می‌شود که هرکدام در تعیین ارزش کلی آن مؤثرند. این بخش‌ها شامل ارزش ذاتی، ارزش زمانی و میزان نوسان ضمنی دارایی پایه هستند. ارزش ذاتی به اختلاف قیمت فعلی دارایی پایه با قیمت اعمال آپشن اشاره دارد، در حالی که ارزش زمانی نشان‌دهنده مقداری است که بازار برای زمان باقی‌مانده تا تاریخ انقضای آپشن قائل می‌شود.
با نزدیک شدن آپشن به تاریخ انقضا، ارزش زمانی آن به‌تدریج کاهش یافته و به صفر می‌رسد، چرا که فرصت زمانی برای تغییرات قیمتی دارایی پایه کم می‌شود. در این حالت، تنها ارزش ذاتی باقی می‌ماند و به‌صورت دقیق تفاوت بین قیمت بازار دارایی پایه و قیمت اعمال آپشن را نشان می‌دهد.
عوامل تأثیرگذار بر پریمیوم
- قیمت دارایی پایه یکی از عوامل مهم در تعیین میزان پریمیوم آپشن است. هر تغییری در قیمت دارایی اصلی می‌تواند به‌طور مستقیم بر قیمت آپشن تأثیر بگذارد. وقتی قیمت دارایی پایه افزایش می‌یابد، پریمیوم آپشن‌های خرید (call) معمولاً بالا می‌رود، زیرا احتمال سودآوری آن‌ها بیشتر می‌شود. از سوی دیگر، کاهش قیمت دارایی پایه باعث افزایش پریمیوم آپشن‌های فروش (put) می‌شود، زیرا در این حالت، آپشن فروش شانس بیشتری برای سودآوری پیدا می‌کند.
- وضعیت سود یا زیان (moneyness) نیز نقش تعیین‌کننده‌ای در قیمت‌گذاری پریمیوم دارد. این وضعیت نشان می‌دهد که قیمت دارایی پایه چقدر از قیمت اعمال آپشن فاصله دارد. آپشن‌هایی که در سود هستند، معمولاً پریمیوم بالاتری دارند زیرا احتمال رسیدن به سود واقعی در آن‌ها بیشتر است. برعکس، آپشن‌هایی که در زیان هستند، چون شانس کمتری برای رسیدن به سود دارند، اغلب پریمیوم کمتری خواهند داشت.
- زمان باقی‌مانده تا تاریخ انقضا یا عمر مفید آپشن، عاملی دیگر در تعیین پریمیوم است. هرچه مدت زمان بیشتری تا انقضای آپشن باقی بماند، ارزش زمانی بیشتری به پریمیوم اضافه می‌شود، زیرا احتمال تغییرات قیمتی در این بازه زمانی بیشتر است. با نزدیک شدن به تاریخ انقضا، ارزش زمانی کاهش می‌یابد و در نهایت به صفر می‌رسد. در این مرحله، پریمیوم آپشن تنها به ارزش ذاتی آن وابسته است، که تفاوت بین قیمت دارایی پایه و قیمت اعمال را نشان می‌دهد.
- نوسان ضمنی (Implied Volatility) نیز تأثیر زیادی بر پریمیوم دارد. هرچه نوسان قیمت دارایی پایه بیشتر باشد، احتمال تغییرات ناگهانی قیمت و رسیدن آپشن به سود بیشتر است؛ در نتیجه، این نوسانات به پریمیوم افزوده می‌شود. سرمایه‌گذارانی که آپشن خرید دارند، از افزایش نوسان ضمنی بهره می‌برند زیرا شانس افزایش ارزش آپشن را بیشتر می‌کند.
نوسان ضمنی و قیمت آپشن
نوسان ضمنی به پیش‌بینی بازار از میزان نوسان قیمت دارایی در آینده اشاره دارد و از قیمت آپشن استخراج می‌شود. این نوسان در مدل‌های قیمت‌گذاری قراردادهای آپشن به کار می‌رود تا نشان دهد قیمت یک سهم در آینده چقدر می‌تواند تغییر کند. نوسان ضمنی نقش مهمی در تعیین میزان پریمیوم دارد، به‌ویژه زمانی که ارزش زمانی آپشن مورد نظر باشد.
وقتی نوسان ضمنی افزایش می‌یابد، به‌طور کلی ارزش آپشن‌های خرید (Call) نیز افزایش می‌یابد، زیرا احتمال رسیدن این آپشن‌ها به حالت سود بیشتر می‌شود. به عبارت دیگر، با افزایش نوسانات بازار، شانس سودآوری آپشن‌ها بالا می‌رود و در نتیجه پریمیوم نیز افزایش پیدا می‌کند. در مقابل، کاهش نوسان ضمنی می‌تواند باعث کاهش ارزش آپشن‌ها شود، زیرا احتمال دستیابی آن‌ها به سود کاهش می‌یابد.
برای مثال، اگر یک سرمایه‌گذار آپشن خریدی با نوسان ضمنی سالانه ۲۰٪ خریداری کرده باشد و نوسان ضمنی در طول زمان به ۵۰٪ افزایش یابد، پریمیوم این آپشن احتمالاً بیشتر می‌شود. “وگا” (Vega) نیز شاخصی است که نشان می‌دهد قیمت آپشن چقدر به تغییرات نوسان ضمنی حساس است؛ به بیان دیگر، با تغییر ۱٪ در نوسان ضمنی، پریمیوم آپشن به همان میزان تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
سخن پایانی
آپشن پریمیوم یکی از جنبه‌های مهم در معاملات آپشن است که درک دقیق آن می‌تواند به سرمایه‌گذاران در تصمیم‌گیری‌های بهتر و استراتژی‌های موفق‌تر کمک کند. این هزینه، تحت تأثیر عواملی مانند قیمت دارایی پایه، وضعیت سود یا زیان، نوسان ضمنی و زمان باقی‌مانده تا انقضا قرار دارد و تغییرات هر یک از این عوامل می‌تواند به شکل مستقیم بر میزان پریمیوم تأثیر بگذارد.
برای معامله‌گرانی که به دنبال پوشش ریسک یا کسب درآمد مستمر هستند، آگاهی از نحوه تعیین و تغییر پریمیوم اهمیت زیادی دارد. با توجه به اینکه آپشن‌ها می‌توانند به عنوان ابزاری موثر برای پوشش ریسک یا بهبود عملکرد پرتفو استفاده شوند، شناخت دقیق پریمیوم و عوامل مؤثر بر آن به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد تا با اطمینان بیشتری به معاملات خود بپردازند.
