یوان (Yuan)، یک ارز ذخیره جهانی!؟
با افزایش قدرت اقتصادی چین، این کشور در حال انجام اقداماتی برای تحقق این رویا است. برخی از نهادها و مؤسسات سرمایه‌گذاری، تبدیل یوان به ارز ذخیره جهانی را اجتناب‌ناپذیر می‌دانند، اما در مورد زمان آن اتفاق نظری وجود ندارد. چین قصد دارد یوان را به جای دلار، به عنوان ارز جهانی مطرح کند. این امر به آن‌ها کمک می‌کند کنترل بیشتری بر اقتصاد خود داشته‌باشند.
بانک‌های مرکزی جهان در حال حاضر، مقادیر زیادی یوان معادل حداقل ۷۰۰ میلیارد دلار را ذخایر ارزی خود دارند. در همین حال بانک خلق چین، در حال آزادسازی معامله با یوان است و می‌خواهد پیوند آن با دلار آمریکا را کاهش دهد. همچنین بانک خلق چین به دنبال افزایش شفافیت و ثبات در سیاست‌های پولی خود است.
مزایای تبدیل شدن یوان به ارز ذخیره جهانی برای چین
قبل از تبدیل‌شدن به ارز جهانی، ابتدا یوان باید یک ارز ذخیره موفق باشد. این اتفاق می‌تواند مزایای زیادی برای چین داشته‌باشد که به چند مورد آن اشاره می‌کنیم:
- چین می‌تواند برای قیمت‌گذاری قراردادهای بین‌المللی خود از یوان استفاده کند. در حال حاضر چین کالاهای زیادی را صادر می‌کند، کالاهایی که به طور سنتی به دلار آمریکا قیمت‌گذاری می‌شوند. اگر قیمت‌گذاری آن‌ها به یوان باشد، دیگر لازم نیست چین نگران ارزش دلار آمریکا باشد.
- همه بانک‌های مرکزی باید یوان را به عنوان بخشی از ذخایر ارزی خود نگهداری کنند. بنابراین تقاضا برای یوان افزایش پیدا خواهدکرد، که این مساله منجر به کاهش نرخ بهره برای اوراق قرضه بر حسب یوان خواهدشد.
- صادرکنندگان چینی هزینه استقراض کمتری خواهند داشت.
- چین در رابطه با ایالات‌متحده نفوذ اقتصادی بیشتری پیدا خواهدکرد.
- در نهایت این موضوع می‌تواند از اصلاحات اقتصادی رئیس جمهور چین شی جین پینگ حمایت‌کند.
یوان ظرفیت تبدیل به یک ارز ذخیره جهانی (Global Reserve Currency)، مانند دلار آمریکا را دارد؟
در ۱ دسامبر سال ۲۰۱۵ صندوق بین‌المللی پول اعلام کرد که وضعیت یوان را به عنوان ارز ذخیر جهانی به رسمیت می‌شناسد. همچنین در ۱ اکتبر ۲۰۱۶ یوان چین را به سبد ویژه ارز خود اضافه کرد. این سبد در حال‌حاضر شامل یورو، ین ژاپن، پوند انگلیس و دلار آمریکا است.
چرا صندوق بین المللی‌پول چنین تصمیمی گرفت؟ رهبران چین خواهان بهبود استاندارد زندگی و افزایش تولید اقتصادی این کشور هستند. چینی‌ها برای این کار یوان را به دلار آمریکا متصل کرده‌اند، اما این اتصال کاملا قابل تنظیم بوده و مدیریت‌شده است. از سال ۲۰۱۵، یوان چین در برابر دلار آمریکا به طور مرتب کاهش ارزش داشته، در نتیجه صادرات چین در برابر دلار آمریکا نسبتاً رقابتی‌تر شده‌است. این امر باعث شد تا رشد اقتصادی چین به لطف صادرات کم‌هزینه به ایالات متحده، افزایش پیدا کند. بنابراین سهم چین از تجارت بین‌الملل و تولید ناخالص داخلی جهان به حدود ۱۰ درصد افزایش یافت.
بیشتر بخوانید: چین چگونه بر دلار آمریکا تاثیر می‌گذارد؟
با رشد تجارت، محبوبیت یوان نیز افزایش یافت. در آگوست ۲۰۱۵، یوان چهارمین ارز پراستفاده در جهان بود. این یعنی در طی سه سال از رده دوازدهم به رده چهارم صعود کرده‌است. در حال حاضر معاملات با یوان حتی از ین ژاپن، دلار کانادا و دلار استرالیا نیز بیشتر است.
بانک‌های مرکزی باید ذخایر ارزی یوان خود را افزایش دهند تا منابع لازم برای تجارت با چین را داشته‌باشند. در حال حاضر بانک‌های مرکزی جهان معادل ۷۰۰ میلیارد دلار، یوان خریداری کرده‌اند. با این حال، یورو یک مثال خوب برای عدم تغییر ارز ذخیره جهانی است. بانک‌های مرکزی جهان، حتی زمانی که اتحادیه اروپا بزرگترین اقتصاد جهان بود، باز هم معاملات خود را بیشتر با دلار آمریکا انجام می‌دادند.
در حال حاضر صندوق بین‌المللی پول از چین می‌خواهد که بازارهای سرمایه خود را آزاد کند. این به یوان اجازه می‌دهد تا آزادانه و به صورت شناور در برابر ارزهای دیگر مبادله شود. همچنین به بانک‌های مرکزی جهان اجازه می‌دهد تا آزادانه یوان را به عنوان ارز ذخیره نگهداری کنند. برای تحقق این امر، بانک خلق چین باید پیوند یوان با دلار را قطع کند.
همچنین چین باید در مورد اقدامات آتی خود در مورد یوان شفاف‌تر عمل کند. مانند کاری که فدرال رزرو در جلسه کمیته بازار باز فدرال (FOMC) انجام می‌دهد. در آگوست ۲۰۱۵، بانک خلق چین به بازار اجازه داد تا قیمت یوان را آزادانه کشف کنند. برعکس آن چیزی که بسیاری از تحلیلگران انتظار داشتند، یوان طی ۲ روز پس از آن، ۳ درصد سقوط کرد.
پس از آن بانک خلق چین دوباره اقدام به تثبیت نرخ ارز کرد. با این حال این کاهش باعث سکوت بسیاری از منتقدین چین، خصوصاً اعضای کنگره ایالات‌متحده شد، که ادعا می‌کردند بانک خلق چین عمداً با کاهش ارزش یوان، اقدام به ایجاد مزیت رقابتی غیرمنصفانه می‌کند.
در دسامبر ۲۰۱۵، بانک خلق چین اعلام کرد که یوان را دیگر در برابر دلار ارزش‌گذاری نمی‌کند و این ارز را در برابر سبدی از ارزها که شامل یورو، ین، دلار و ۱۰ ارز دیگر است، ارزش‌گذاری خواهدکرد.
یوان به آرامی جای خود را در بازارهای جهانی پیدا می‌کند
رهبران چین شروع به تسهیل تجارت با یوان در بازارهای ارز کرده‌اند. انجام این کار سیستم‌های مالی و سیاسی را با ریسک‌هایی مواجه می‌کند. در ۲۳ مارس ۲۰۱۵، چین از ایجاد مرکزی برای معامله یوان در قاره آمریکا حمایت کرد. این امر انجام معاملات یوان را در بانک‌های کانادا برای شرکت‌های آمریکای شمالی آسان‌تر می‌کند. همچنین چین مراکز تجاری مشابهی را در سنگاپور و لندن افتتاح کرد.
مایکل بلومبرگ (Michael Bloomberg)، شهردار سابق نیویورک، رئیس کارگروه بازرگانی و تسویه یوان در ایالات‌متحده است. وی قصد دارد یک مرکز تجاری یوان در ایالات‌متحده به راه بیاندازد. این گروه شامل وزیران سابق خزانه‌داری آمریکا، هنک پالسون (Hank Paulson) و تیموتی گایتنر (Timothy Geithner) است. چنین مرکزی هزینه‌های شرکت‌های امریکایی را که با چین تجارت می‌کنند، کاهش می‌دهد. همچنین به شرکت‌های مالی ایالات‌متحده اجازه می‌دهد تا با استفاده از یوان، در مقابل نوسانات بازار ارز، پوشش ریسک مناسب را انجام دهند. در ۸ ژوئن ۲۰۱۶، چین مبلغ ۲۵۰ میلیارد یوان، معادل ۳۸ میلیارد دلار، تحت عنوان “برنامه نهادهای سرمایه‌گذار خارجی واجد شرایط” را به ایالات‌متحده اعطا کرد.
بیشتر بخوانید: استراتژی‌های هج کردن یا پوشش ریسک در فارکس (Hedging)
آیا یوان می‌تواند جایگزین دلار شود؟
سطح تجارت بین‌المللی تنها دلیلی نیست که دلار را ارز ذخیره جهانی کرده‌است. اعتماد جهان به دلار، به‌خاطر قدرت اقتصاد ایالات‌متحده است. همچنین ثبات سیاست پولی و شفافیت بازارهای مالی، از دیگر عواملی است که معامله‌گران، دلار را ترجیح می‌دهند. استوارت اوکلی (Stuart Oakley)، مدیرعامل گروه خدمات مالی جهانی نومورا (Nomura)، در مقاله‌ای در سال ۲۰۱۳ اشاره‌می‌کند: چین دارای ۴ تا ۵ تریلیون دلار ذخایر تخصیص داده‌نشده بانک مرکزی است و این ذخایر می‌تواند به یوان باشد. با ایجاد خطوط سوآپ دوجانبه (swap lines) بیشتر و حرکت چین در مسیر آزادسازی بازار سرمایه، انگیزه بانک‌های مرکزی برای در اختیار گرفتن این حجم بزرگ ارز افزایش می‌یابد.
(خطوط سوآپ قراردادهایی بین بانک‌های مرکزی برای مبادله ارز کشورهایشان با یکدیگر است. آن‌ها عرضه ارز را برای تجارت با بانک مرکزی دیگر، با نرخ مبادله‌ای در دسترس قرار می‌دهند. بانک ها از خطوط سوآپ فقط برای وام‌های یک‌شبه و کوتاه‌مدت استفاده می‌کنند. اکثر قراردادها دوجانبه هستند، به این معنی که آن‌ها فقط بین بانک‌های دو کشور هستند.)
آیا جاه‌طلبی‌های چین برای تبدیل یوان به ارز ذخیره جهانی می‌تواند منجر به سقوط دلار شود؟ احتمالاً نه. اما ما در مسیری طولانی و آهسته قرار داریم که می‌تواند منجر به کاهش تسلط دلار بر بازارهای جهانی شود.
