ERC20 در شبکه اتریوم چیست؟

استاندارد ERC-20 یکی از مهم‌ترین ستون‌های اکوسیستم اتریوم است که نقش کلیدی در توسعه توکن‌های دیجیتال و تعامل‌پذیری در بلاک‌چین ایفا می‌کند. این مقاله به بررسی دقیق استاندارد ERC-20، تاریخچه، اجزای آن، کاربردها، مقایسه با سایر استانداردها، مثال‌های عملی، پلتفرم‌های مرتبط و منابع معتبر می‌پردازد. هدف این است که با ارائه اطلاعات جامع و کاربردی، درک عمیقی از این استاندارد و تأثیرات آن در دنیای ارزهای دیجیتال ارائه شود.

ERC-20 چیست؟

ERC-20 (Ethereum Request for Comment 20) یک استاندارد فنی برای ایجاد توکن‌های قابل تعویض (Fungible Tokens) در بلاک‌چین اتریوم است.

توکن‌های قابل تعویض به توکن‌هایی گفته می‌شود که هر واحد آن‌ها با واحد دیگر ارزش و کارکرد یکسانی دارد و می‌توانند به‌راحتی با یکدیگر مبادله شوند. این در حالی است که توکن‌های غیرقابل تعویض (NFTها)، مانند استاندارد ERC-721، منحصربه‌فرد هستند و قابلیت تعویض مستقیم ندارند.

استاندارد ERC-20 مجموعه‌ای از قوانین و توابع مشخص را تعریف می‌کند که توسعه‌دهندگان باید آن‌ها را در قراردادهای هوشمند خود پیاده‌سازی کنند تا توکن‌هایشان با اکوسیستم اتریوم سازگار باشد. این توکن‌ها می‌توانند نمایانگر دارایی‌های دیجیتال (مانند ارزهای دیجیتال)، حقوق مالکیت، دسترسی به خدمات، یا حتی سهام در یک پروژه باشند.

✔️ بیشتر بخوانید: اتریوم چیست؟

ویژگی‌های کلیدی ERC-20

• تعویض‌پذیری: هر توکن ERC-20 با توکن دیگر از همان نوع قابل تعویض است.
• سازگاری: توکن‌های ERC-20 با کیف‌پول‌ها، صرافی‌ها و قراردادهای هوشمند دیگر در اتریوم سازگار هستند.
• انعطاف‌پذیری: این توکن‌ها می‌توانند برای اهداف مختلفی مانند عرضه اولیه سکه (ICO)، استیبل‌کوین‌ها، توکن‌های کاربردی یا حتی حاکمیتی استفاده شوند.

تاریخچه و تکامل ERC-20

نیاز به استانداردسازی

در سال‌های اولیه بلاک‌چین اتریوم (۲۰۱۴-۲۰۱۵)، قراردادهای هوشمند به دلیل قابلیت برنامه‌ریزی و انعطاف‌پذیری، محبوبیت زیادی پیدا کردند. با این حال، نبود یک استاندارد مشترک برای توکن‌ها باعث ایجاد مشکلات متعددی شد:

• ناسازگاری: توکن‌های مختلف با کیف‌پول‌ها، صرافی‌ها یا دیگر قراردادهای هوشمند سازگار نبودند.
• پیچیدگی توسعه: توسعه‌دهندگان مجبور بودند برای هر پروژه، روش‌های خاص خود را برای مدیریت توکن‌ها ایجاد کنند.
• ریسک‌های امنیتی: نبود استاندارد، احتمال خطاها و آسیب‌پذیری‌های امنیتی در قراردادهای هوشمند را افزایش می‌داد.

پیشنهاد ERC-20

در نوامبر ۲۰۱۵، فابین فوگل‌استلر، توسعه‌دهنده برجسته اتریوم، پیشنهادی با عنوان ERC-20 را در قالب یک Ethereum Request for Comment در صفحه گیت‌هاب اتریوم ارائه کرد. این پیشنهاد به‌عنوان بیستمین کامنت در این پلتفرم ثبت شد و به همین دلیل نام ERC-20 را به خود گرفت. هدف اصلی این پیشنهاد، ایجاد یک استاندارد واحد برای توکن‌های قابل تعویض بود که:

• توسعه‌دهندگان بتوانند به‌راحتی توکن‌های جدید ایجاد کنند.
• تعامل‌پذیری بین توکن‌ها، کیف‌پول‌ها و صرافی‌ها تضمین شود.
• ریسک‌های امنیتی کاهش یابد.

تأیید و پیاده‌سازی

پس از بحث و بررسی در جامعه اتریوم، این پیشنهاد در سال ۲۰۱۷ به‌عنوان Ethereum Improvement Proposal 20 (EIP-20) پذیرفته شد. اگرچه به‌صورت رسمی EIP-20 نامیده می‌شود، اما به دلیل شهرت اولیه، همچنان با نام ERC-20 شناخته می‌شود. این استاندارد به‌سرعت به یکی از پرکاربردترین استانداردها در اتریوم تبدیل شد و به توسعه اکوسیستم دیفای (DeFi)، عرضه اولیه سکه (ICO) و استیبل‌کوین‌ها کمک کرد.

✔️ بیشتر بخوانید: دیفای (DeFi) چیست؟

تغییرات در ساختار پیشنهادات اتریوم (۲۰۲۳)

در سال ۲۰۲۳، اتریوم فرآیند پیشنهادات خود را بازسازی کرد و آن را به دو بخش تقسیم کرد:

• ERC (Ethereum Request for Comments): تمرکز بر استانداردسازی لایه کاربردی، مانند توکن‌ها و قراردادهای هوشمند.
• EIP (Ethereum Improvement Proposals): تمرکز بر بهبودهای زیرساختی و پروتکل اصلی شبکه اتریوم.

این تفکیک به بهبود شفافیت و کارایی در توسعه اکوسیستم اتریوم کمک کرد.

اجزای استاندارد ERC-20

استاندارد ERC-20 شامل مجموعه‌ای از توابع اجباری، توابع اختیاری و رویدادها است که قراردادهای هوشمند توکن باید آن‌ها را پیاده‌سازی کنند. این اجزا تضمین می‌کنند که توکن‌ها با اکوسیستم اتریوم سازگار باشند.

توابع اجباری

• (totalSupply): تعداد کل توکن‌های موجود در شبکه را مشخص می‌کند.
  • مثال: اگر یک توکن ۱۰۰ میلیون واحد عرضه کل داشته باشد، این تابع عدد ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ را برمی‌گرداند.
• balanceOf(address): موجودی توکن یک آدرس خاص را نشان می‌دهد.
  • مثال: بررسی موجودی USDT در کیف‌پول یک کاربر.
• transfer(address, value): امکان انتقال توکن از فرستنده به یک آدرس دیگر را فراهم می‌کند.
  • مثال: ارسال ۵۰ توکن DAI به یک آدرس دیگر.
• transferFrom(address, address, value): اجازه می‌دهد توکن‌ها از یک آدرس به آدرس دیگر توسط شخص ثالث منتقل شوند (با تأیید قبلی).
  • مثال: یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) از این تابع برای انتقال توکن‌ها استفاده می‌کند.
• approve(address, value): به یک آدرس اجازه می‌دهد مقدار مشخصی از توکن‌ها را از حساب مالک برداشت کند.
  • مثال: تأیید برداشت ۱۰۰ USDC توسط یک قرارداد هوشمند.
• allowance(address, address): مقدار توکن‌های مجاز برای برداشت توسط یک آدرس خاص را نشان می‌دهد.
  • مثال: بررسی مقدار USDC که یک صرافی می‌تواند از حساب شما برداشت کند.

✔️ بیشتر بخوانید: صرافی غیرمتمرکز (DEX) چیست؟

رویدادها

• Transfer: هنگامی که توکن‌ها با موفقیت منتقل می‌شوند، این رویداد ثبت می‌شود.
  • مثال: ثبت انتقال ۱۰ توکن SHIB از یک آدرس به آدرس دیگر.
• Approval: زمانی که یک آدرس برای برداشت توکن‌ها تأیید می‌شود، این رویداد فعال می‌شود.
  • مثال: تأیید یک قرارداد هوشمند برای برداشت توکن‌های USDT.

توابع اختیاری

• name(): نام توکن (مانند “Tether USD”).
• symbol(): نماد توکن (مانند “USDT”).
• decimals(): تعداد ارقام اعشاری برای نمایش توکن (مانند ۱۸ برای اتر).

این توابع اختیاری به شناسایی و استفاده بهتر از توکن‌ها در کیف‌پول‌ها و صرافی‌ها کمک می‌کنند.

کاربردهای توکن‌های ERC-20

توکن‌های ERC-20 در حوزه‌های مختلفی از بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال کاربرد دارند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین کاربردها و مثال‌های واقعی اشاره می‌کنیم:

1. استیبل‌کوین‌ها

استیبل‌کوین‌ها توکن‌هایی هستند که ارزش آن‌ها به دارایی‌های پایدار (مانند دلار یا طلا) متصل است. نمونه‌های معروف:

• Tether (USDT): بزرگ‌ترین استیبل‌کوین با ارزش بازار بیش از ۸۰ میلیارد دلار (تا سال ۲۰۲۳).
• USD Coin (USDC): استیبل‌کوینی که توسط Circle و Coinbase پشتیبانی می‌شود.
• DAI: استیبل‌کوینی غیرمتمرکز که توسط پروتکل MakerDAO مدیریت می‌شود.

2. توکن‌های کاربردی (Utility Tokens)

این توکن‌ها برای دسترسی به خدمات یا محصولات خاص در یک پلتفرم استفاده می‌شوند.

• مثال: چین لینک (LINK) برای پرداخت به نودهای ارائه‌دهنده داده در شبکه اوراکل استفاده می‌شود.
• Basic Attention Token (BAT): برای تبلیغات دیجیتال در مرورگر Brave به کار می‌رود.

3. توکن‌های حاکمیتی (Governance Tokens)

این توکن‌ها به دارندگان اجازه می‌دهند در تصمیم‌گیری‌های پروتکل مشارکت کنند.

• مثال: Uniswap (UNI) به کاربران امکان رأی‌دهی در مورد تغییرات پروتکل یونی‌سواپ را می‌دهد.
• Maker (MKR): برای مدیریت پروتکل MakerDAO و استیبل‌کوین DAI استفاده می‌شود.

4. عرضه اولیه سکه (ICO)

در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸، بسیاری از پروژه‌ها از توکن‌های ERC-20 برای جمع‌آوری سرمایه از طریق ICO استفاده کردند.

• مثال: EOS و ترون ابتدا به‌عنوان توکن‌های ERC-20 عرضه شدند و بعداً به بلاک‌چین‌های مستقل مهاجرت کردند.

5. امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)

توکن‌های ERC-20 قلب اکوسیستم دیفای هستند و در پروتکل‌هایی مانند یونی‌سواپ، آوه (Aave) و کامپاند (Compound) استفاده می‌شوند.

• مثال: کاربران می‌توانند USDC را در Aave وام دهند یا UNI را در یونی‌سواپ معامله کنند.

✔️ بیشتر بخوانید: توکن (Token) چیست؟

مقایسه ERC-20 با سایر استانداردها

ERC-20 در مقابل BEP-2

• ERC-20: استاندارد توکن‌های بلاک‌چین اتریوم است و برای قراردادهای هوشمند در این شبکه استفاده می‌شود.
• BEP-2: استاندارد توکن‌های زنجیره بایننس (Binance Chain) است. این استاندارد مشابه ERC-20 است اما برای اکوسیستم بایننس طراحی شده است.
• تفاوت‌ها:
  • سرعت و کارمزد: تراکنش‌های BEP-2 معمولاً سریع‌تر و ارزان‌تر هستند.
  • تمرکز: بایننس چین متمرکزتر از اتریوم است.
  • سازگاری: توکن‌های BEP-2 به‌طور مستقیم با اتریوم سازگار نیستند، مگر از طریق پل‌های میان‌زنجیره‌ای.

ERC-20 در مقابل BEP-20

• BEP-20: نسخه بهبودیافته BEP-2 است که در بایننس اسمارت چین (BSC) استفاده می‌شود و با قراردادهای هوشمند اتریوم سازگار است.
• مزایا:
  • کارمزد کمتر در BSC در مقایسه با اتریوم.
  • امکان استفاده از ابزارهای اتریوم در BSC.
• مثال: توکن CAKE در پروتکل پنکیک‌سواپ (PancakeSwap) از استاندارد BEP-20 استفاده می‌کند.

ERC-20 در مقابل ERC-721

• ERC-721: استاندارد توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) است که هر توکن آن منحصربه‌فرد است.
• کاربرد: ERC-721 برای آثار هنری دیجیتال، کلکسیون‌ها و بازی‌های بلاک‌چینی (مانند CryptoKitties) استفاده می‌شود.
• تفاوت: توکن‌های ERC-20 قابل تعویض هستند، اما ERC-721 منحصربه‌فرد و غیرقابل تعویض است.

✔️ بیشتر بخوانید: ان‌اف‌تی (NFT) چیست؟

پلتفرم‌های مرتبط با توکن‌های ERC-20

1. کیف‌پول‌ها

کیف‌پول‌های سازگار با ERC-20 امکان ذخیره، ارسال و دریافت این توکن‌ها را فراهم می‌کنند:

• MetaMask: محبوب‌ترین کیف‌پول اتریوم با پشتیبانی کامل از توکن‌های ERC-20.
• Trust Wallet: کیف‌پولی چندزنجیره‌ای که از توکن‌های ERC-20 و BEP-20 پشتیبانی می‌کند.
• Ledger/Trezor: کیف‌پول‌های سخت‌افزاری برای ذخیره امن توکن‌ها.

2. صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX)

صرافی‌های غیرمتمرکز مانند یونی‌سواپ، سوشی‌سواپ و کرو (Curve) برای معامله توکن‌های ERC-20 استفاده می‌شوند.

• مثال: کاربران می‌توانند USDT را با DAI در یونی‌سواپ مبادله کنند.

3. صرافی‌های متمرکز

صرافی‌هایی مانند بایننس، کوین‌بیس و کراکن امکان خرید، فروش و ذخیره توکن‌های ERC-20 را فراهم می‌کنند.

4. پلتفرم‌های دیفای

پروتکل‌های دیفای مانند Aave، Compound و MakerDAO از توکن‌های ERC-20 برای وام‌دهی، استیکینگ و مدیریت دارایی استفاده می‌کنند.

5. ابزارهای توسعه

• Remix: محیط توسعه آنلاین برای نوشتن قراردادهای هوشمند ERC-20.
• OpenZeppelin: کتابخانه‌ای برای ایجاد قراردادهای هوشمند امن و استاندارد.
• Truffle: چارچوبی برای توسعه و تست قراردادهای هوشمند.

✔️ بیشتر بخوانید: قراردادهای هوشمند چیست؟

مزایا و معایب ERC-20

مزایا

• تعامل‌پذیری: سازگاری با اکثر کیف‌پول‌ها، صرافی‌ها و پروتکل‌های اتریوم.
• انعطاف‌پذیری: امکان استفاده در کاربردهای متنوع از استیبل‌کوین‌ها تا دیفای.
• جامعه بزرگ: پشتیبانی گسترده از توسعه‌دهندگان و منابع آموزشی.

معایب

• کارمزد بالا: تراکنش‌های اتریوم (گس فی) گاهی اوقات گران هستند.
• پیچیدگی امنیتی: قراردادهای هوشمند ممکن است در صورت عدم دقت، آسیب‌پذیر باشند.
• رقابت با زنجیره‌های دیگر: بلاک‌چین‌هایی مانند BSC و سولانا با کارمزد کمتر، رقبای جدی اتریوم هستند.

✔️ بیشتر بخوانید: سولانا چیست؟

مثال‌های عملی از توکن‌های ERC-20

• Tether (USDT):
  • کاربرد: استیبل‌کوینی که برای حفظ ارزش پایدار در معاملات استفاده می‌شود.
  • نمونه استفاده: کاربران در یونی‌سواپ USDT را با توکن‌های دیگر مبادله می‌کنند.
• Uniswap (UNI):
  • کاربرد: توکن حاکمیتی برای پروتکل یونی‌سواپ.
  • نمونه استفاده: دارندگان UNI در مورد تغییرات پروتکل رأی می‌دهند.
• Chainlink (LINK):
  • کاربرد: تأمین داده‌های خارجی برای قراردادهای هوشمند.
  • نمونه استفاده: پروتکل‌های دیفای از LINK برای دریافت قیمت‌های به‌روز استفاده می‌کنند.

منابع و مراجع معتبر

برای مطالعه بیشتر و توسعه توکن‌های ERC-20، منابع زیر توصیه می‌شوند:

• Ethereum Official Documentation: مستندات رسمی اتریوم برای ERC-20 (ethereum.org).
• OpenZeppelin: کتابخانه قراردادهای هوشمند استاندارد (openzeppelin.com).
• Etherscan: برای بررسی قراردادهای هوشمند و تراکنش‌های توکن‌های ERC-20 (etherscan.io).
• GitHub ERC-20 Proposal: متن اصلی پیشنهاد ERC-20 در گیت‌هاب اتریوم.
• CoinGecko/CoinMarketCap: برای بررسی داده‌های بازار توکن‌های ERC-20.

نتیجه‌گیری

استاندارد ERC-20 با ایجاد یک چارچوب منسجم برای توکن‌های قابل تعویض، نقشی اساسی در رشد اکوسیستم اتریوم ایفا کرده است. این استاندارد نه‌تنها تعامل‌پذیری و سازگاری توکن‌ها را تضمین می‌کند، بلکه به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد پروژه‌های خلاقانه‌ای در حوزه‌هایی مانند دیفای، استیبل‌کوین‌ها و حاکمیت غیرمتمرکز ایجاد کنند. با وجود رقابت از سوی بلاک‌چین‌های دیگر، ERC-20 همچنان یکی از مهم‌ترین استانداردها در دنیای بلاک‌چین است و انتظار می‌رود با بهبودهای اتریوم (مانند اتریوم ۲.۰ و راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری لایه دوم) نقش خود را حفظ کند.

لطفا نظر و سوالات خود را درباره این مقاله ارسال کنید تا کارشناسان ما به شما پاسخ دهند.