در سال ۲۰۲۱، هنگامی که بحران کرونا تازه به پایان رسیده بود، جروم پاول، رئیس فدرال رزرو، در جریان شهادت خود در مقابل کنگره اظهار داشت که انتظار برخی فشارهای تورمی را در آینده دارد. وی تاکید کرد که این فشارها برای تحریک بانک مرکزی به منظور افزایش نرخ بهره کافی نخواهد بود. در آن زمان، تورم همچنان موضوعی نگران‌کننده برای فعالان بازارهای مالی بود، اما به دلیل تعهد فدرال رزرو به حفظ نرخ بهره پایین، این نگرانی‌ها افزایش یافته بود.
اکنون که در جولای ۲۰۲۴ هستیم، چشم‌انداز اقتصادی به طور قابل توجهی تغییر کرده است. پس از دوره‌ای از سیاست‌های انقباضی، تورم همچنان در سطوح بالاتری قرار دارد. فدرال رزرو با چالش‌های پیچیده‌ای مواجه شده است، زیرا تلاش می‌کند بین تحریک رشد اقتصادی و کنترل تورم تعادل برقرار کند. تورم که زمانی به نظر می‌رسید تحت کنترل است، اکنون به یکی از مهم‌ترین مسائل اقتصادی تبدیل شده است.
در دهه‌های گذشته، تورم اغلب یکی از نگرانی‌های اصلی سیاست‌گذاران اقتصادی بود. اما با آغاز بحران کرونا و تغییرات در سیاست‌های پولی، این نگرانی‌ها دوباره به صدر مباحث اقتصادی بازگشت. جروم پاول و دیگر اعضای فدرال رزرو تلاش کرده‌اند با استفاده از ابزارهای مختلف، از جمله تغییرات در نرخ بهره و برنامه‌های خرید دارایی، تورم را در سطح هدف ۲ درصد نگه دارند. با این حال، شرایط پیچیده اقتصادی و جهانی، این تلاش‌ها را دشوارتر کرده است.
در این مقاله، به بررسی ابزارهای مختلف فدرال رزرو برای کنترل تورم و تاثیرات آنها بر اقتصاد می‌پردازیم. همچنین به تحلیل تغییرات اخیر در سیاست‌های پولی و چالش‌های پیش‌رو در دستیابی به هدف تورمی ۲ درصد می‌پردازیم. در این مسیر، درک دقیق ابزارهای فدرال رزرو و تاثیرات آنها بر بازارهای مالی و اقتصاد کلان اهمیت بسیاری دارد.
چرا فدرال رزرو در بلند مدت نرخ ۲ درصد را برای هدف تورمی در نظر می‌گیرد؟
طبق اسناد فدرال رزرو، کمیته بازار آزاد فدرال (FOMC) اعتقاد دارد که تورم ۲ درصد که با تغییر سالانه در شاخص هزینه‌های مصرف شخصی (PCE) اندازه‌گیری می‌شود، در بلندمدت بیشترین انطباق را با اهداف فدرال رزرو یعنی حداکثر اشتغال و ثبات قیمت‌ها دارد.
وقتی خانوارها و مشاغل انتظار دارند که تورم پایین و ثابت باقی بماند، می‌توانند در مورد پس‌انداز، وام گرفتن و سرمایه‌گذاری تصمیمات بهتری اخذ کنند.
برای سالیان متمادی، تورم در ایالات متحده در زیر هدف ۲ درصدی قرار داشت. هرچند در سال‌های اخیر، تورم به سطح بالاتری رسیده است و نگرانی‌های جدیدی را به وجود آورده است. افزایش قیمت‌ها برای اقلام ضروری مانند غذا، بنزین و مسکن، هزینه‌های زندگی بسیاری از خانواده‌هایی که با افزایش قیمت‌ها مواجه شده‌اند را سنگین‌تر کرده است.
همانطورکه تورم بالا برای اقتصاد مخرب است، تورم خیلی پایین نیز می‌تواند اقتصاد را تضعیف کند. هنگامی که تورم بسیار کمتر از حد مطلوب خود باشد، این انتظار در خانوارها و مشاغل ایجاد می‌شود که در بلند مدت نیز تورم پایین باقی بماند. این اتفاق یک چرخه معیوب از افت تورم و انتظارات تورمی ایجاد می‌کند که مدام تشدید می‌شود.
اگر انتظارات تورمی کاهش یابد، نرخ بهره نیز کاهش می‌یابد. این اتفاق منجر به آن خواهد شد که در دوره رکود، بانک مرکزی دیگر فضای کافی را برای تحریک اقتصاد از طریق کاهش نرخ بهره در اختیار نداشته باشد. در سراسر جهان شواهد نشان می‌دهد که به محض ایجاد این مشکل، غلبه بر آن بسیار دشوار است. برای مقابله با این چالش، در زمان‌هایی که تورم به صورت مداوم زیر دو درصد است، اهداف سیاست‌های پولی باید به صورتی تنظیم شود که تورم را برای مدتی به بالای دو درصد برساند. با هدف قرار دادن میانگین تورم ۲ درصدی در بلند مدت، FOMC مطمئن می‌شود که انتظارات تورمی در حدود ۲ درصد ثابت باقی می‌ماند. در طرح هدفگذاری میانگین تورم ۲ درصدی، به جای هدفگذاری عدد ۲، دستیابی به میانگین دو درصد، هدف خواهد بود بنابراین تورم برای مدتی می‌تواند در ارقام بالاتر از ۲ باشد اگر از کنترل خارج نشود.
در عین حال، اگر انتظارات تورمی افزایش یابد و تورم نیز از هدف دو درصدی خود افزایش چشمگیری داشته باشد، فدرال رزرو با چالش‌های جدیدی روبه‌رو خواهد شد. افزایش انتظارات تورمی می‌تواند منجر به چرخه معیوبی از افزایش قیمت‌ها و افزایش دستمزدها شود که کنترل آن بسیار دشوار است. این وضعیت می‌تواند باعث کاهش قدرت خرید و افزایش نابرابری‌های اقتصادی شود.
در این حالت، فدرال رزرو ممکن است مجبور شود نرخ بهره را به سرعت و به میزان قابل توجهی افزایش دهد تا از تشدید تورم جلوگیری کند. افزایش نرخ بهره به طور مستقیم بر هزینه‌های وام‌گیری و سرمایه‌گذاری تاثیر می‌گذارد و می‌تواند رشد اقتصادی را کند کند. این اقدامات ممکن است برای کنترل تورم ضروری باشند، اما می‌توانند منجر به رکود اقتصادی نیز شوند.
هدف فدرال رزرو در این حالت این است که تورم را به سطح هدف ۲ درصدی بازگرداند و انتظارات تورمی را دوباره تثبیت کند. این هدف از طریق ابزارهایی مانند عملیات بازار باز، تغییرات در نرخ وجوه فدرال (نرخ بهره) و نرخ تنزیل دنبال می‌شود. همچنین، فدرال رزرو باید به‌طور دقیق شرایط اقتصادی را نظارت کند و در صورت لزوم اقدامات سریع و قاطع برای کنترل تورم انجام دهد.
در نهایت، فدرال رزرو به دنبال ایجاد تعادلی است که هم از تورم بیش از حد و هم از تورم بسیار پایین جلوگیری کند تا بتواند اهداف دوگانه خود یعنی حداکثر اشتغال و ثبات قیمت‌ها را تحقق بخشد.
✔️ بیشتر بخوانید: سیاست پولی بانک مرکزی چیست؟
عملیات بازار باز Open Market Operation
اولین خط دفاعی فدرال رزرو در برابر تورم، عملیات بازار باز است. در این استراتژی، فدرال رزرو اوراق بهادار مانند اسناد خزانه‌داری را به بانک‌های عضو می‌فروشد و در مقابل پول می‌گیرد. این اقدام باعث کاهش سرمایه موجود در سیستم بانکی می‌شود و آنها کمتر می‌توانند وام دهند. این کار پول را از اقتصاد دور می‌کند. در نتیجه، بانک‌ها نرخ بهره را افزایش داده و تورم کاهش پیدا می‌کند.
نرخ وجوه فدرال Fed Fund Rate
نرخ وجوه فدرال یا نرخ بهره، احتمالا شناخته شده‌ترین ابزار فدرال رزرو است. البته این استراتژی نیز بخشی از عملیات بازار باز است. در این استراتژی نرخ بهره بین بانکی که بانک‌ها وام‌های شبانه به یکدیگر پرداخت می‌کنند افزایش داده می‌شود تا پول از اقتصاد خارج شده و تورم کاهش پیدا کند.
توضیح: در پایان هرروز، بانک‌های ایالات متحده (و هر کشور دیگری) باید وجوه را با یکدیگر تسویه کنند. بانک‌هایی که منابع مازاد دارند، می‌خواهند آنها را وام بدهند و بانک‌هایی که کسری منابع دارند باید کسری را جبران کنند. فدرال رزرو برای وام دادن به بانک‌ها و یا وام گرفتن از آنها دو سطح تعیین می‌کند. به عنوان مثال فدرال رزرو به بانک‌ها اعلام می‌کند که با نرخ ۱ درصد، ذخایر مازاد آنها را می‌پذیرد و با نرخ ۲ درصد، به بانک‌هایی که کسری ذخایر دارند، وام می‌دهد. در این جا بانک‌ها با یکدیگر وارد معامله شده و بانک‌هایی که ذخایر مازاد دارند، این ذخایر را به بانک‌هایی که کسری ذخایر دارند وام می‌دهند چراکه اگر از بانک مرکزی وام بگیرند باید بهره بیشتری بدهند.
نرخ تنزیل Discount Rate
نرخ تنزیل، همان نرخی است که بانک‌های عضو می‌توانند با آن نرخ از فدرال رزرو وام بگیرند. در اینجا نیز فدرال رزرو با افزایش نرخ می‌تواند پول در گردش را از اقتصاد خارج کند. در نتیجه پول موجود برای وام‌دهی کاهش می‌یابد و در نهایت تورم کاهش پیدا می‌کند.
ذخیره مورد نیاز Reserve Requirement
یکی از قدرتمندترین ابزارهایی که در اختیار فدرال رزرو است، ذخیره مورد نیاز است. این ابزار به بانک‌ها الزام می‌کند که بخشی از سپرده‌های خود را به عنوان ذخیره نزد فدرال رزرو نگه دارند. اما در پاسخ به بحران کرونا، بانک فدرال در ۲۶ مارس ۲۰۲۰ این الزام را حذف کرد تا بانک‌ها بتوانند ذخایر لازم برای وام دادن را داشته باشند و از این طریق نقدینگی بیشتری به اقتصاد تزریق شود. این اقدام به بانک‌ها اجازه داد تا بدون نیاز به نگهداری ذخیره مشخصی، چند برابر ظرفیت خود وام بدهند.
با این حال، با بهبود اقتصاد و افزایش نرخ تورم، فدرال رزرو تصمیم گرفت که دوباره قانون ذخیره مورد نیاز را اجرایی کند. بانک‌های عضو دوباره ملزم به نگهداری بخشی از سپرده‌های خود به عنوان ذخیره نزد فدرال رزرو شده‌اند. این اقدام به منظور کنترل تورم و کاهش نقدینگی اضافی در اقتصاد انجام شده است.
بازگرداندن ذخیره مورد نیاز به عنوان ابزاری برای کاهش تورم عمل می‌کند، زیرا با الزام بانک‌ها به نگهداری بخشی از سپرده‌ها به عنوان ذخیره، میزان پول قابل وام‌دهی کاهش می‌یابد و از این طریق حجم پول در گردش کم می‌شود. این موضوع می‌تواند به کنترل و کاهش تورم کمک کند.
سخن پایانی
در نهایت، کنترل تورم یکی از مهم‌ترین وظایف فدرال رزرو است که نیازمند استفاده از ابزارهای متعدد و متنوعی است. تغییرات در سیاست‌های پولی و مالی باید با دقت و بر اساس شرایط اقتصادی انجام شود تا بتوان به اهداف دوگانه فدرال رزرو یعنی حداکثر اشتغال و ثبات قیمت‌ها دست یافت.
در سال‌های اخیر، فدرال رزرو با چالش‌های زیادی در کنترل تورم مواجه شده است. افزایش نرخ بهره و تغییر در عملیات بازار باز از جمله اقدامات مهم این نهاد برای کنترل تورم بوده است. این چالش‌ها نشان می‌دهند که تصمیمات سیاستی باید با دقت و با در نظر گرفتن تمامی جوانب اقتصادی اتخاذ شوند.
سؤالات متداول
