پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸، ترازنامه فدرال رزرو به‌طور چشمگیری در کانون توجه قرار گرفت؛ چراکه بانک مرکزی ایالات متحده با خرید گسترده اوراق قرضه دولتی، تلاش کرد تا روند خروج اقتصاد این کشور از رکود را سرعت بخشد. در سال ۲۰۲۰ نیز، این نهاد برای مقابله با شوک ناشی از شیوع ویروس کرونا بار دیگر به خرید اوراق روی آورد؛ اما این بار نتیجه، جهش بی‌سابقه تورم تا سطوحی بود که چندین دهه تجربه نشده بود.
در واکنش به این افزایش تورم، فدرال رزرو روند کاهش ترازنامه خود را آغاز کرد؛ اقدامی که با کاهش نقدینگی در سطح کلان اقتصاد، پیامدهایی گسترده برای کلیت نظام مالی ایالات متحده در پی دارد. در این مقاله، تأثیر فراز و فرودهای ترازنامه فدرال رزرو بر قیمت دارایی‌های مهمی نظیر طلا، سهام و بیت‌کوین را بررسی خواهیم کرد.
ترازنامه فدرال رزرو چیست؟
ترازنامه فدرال رزرو، سندی است که وضعیت مالی بانک مرکزی ایالات متحده را نشان می‌دهد و شامل دارایی‌ها و بدهی‌های این نهاد می‌شود. این سند، مشابه ترازنامه‌های مورد استفاده در شرکت‌های تجاری، به‌عنوان ابزاری برای ارزیابی وضعیت مالی و سیاست‌های پولی فدرال رزرو به کار می‌رود.
در بخش دارایی‌ها، ترازنامه شامل اوراق قرضه دولتی، اوراق بهادار با پشتوانه وام مسکن (MBS)، و سایر دارایی‌هایی است که فدرال رزرو به‌منظور مدیریت نقدینگی و اجرای سیاست‌های پولی خریداری کرده است. از سوی دیگر، در بخش بدهی‌ها، ذخایر نگهداری‌شده توسط بانک‌ها نزد فدرال رزرو و اسکناس‌های در گردش، جزو اصلی‌ترین موارد هستند.
تغییرات در ترازنامه فدرال رزرو تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد و بازارهای مالی دارد. گسترش ترازنامه معمولاً به افزایش نقدینگی و کاهش نرخ بهره منجر می‌شود، در حالی که کوچک شدن آن، نقدینگی را کاهش داده و نرخ بهره را بالا می‌برد. این تأثیرات باعث شده که ترازنامه فدرال رزرو به یکی از کلیدی‌ترین ابزارها برای مدیریت اقتصاد ایالات متحده تبدیل شود.
دوره مستر کلاس طلا
جامع‌ترین دوره آموزشی طلا
این دوره در مجموعه یوتوفارکس تهیه شده و نتیجه سال‌ها تجربه در حوزه معامله‌گری طلا و فارکس است. این دوره توسط مجموعه‌ای از معامله‌گران حرفه‌ای یوتوفارکس تهیه شده است. با خرید این دوره از تجربه چندین معامله‌گر بهره‌مند خواهید شد.
ترازنامه فدرال رزرو چه نقشی ایفا می‌کند؟
از لحاظ قانونی، فدرال رزرو مجاز به خرید مستقیم اوراق قرضه دولتی نیست. با این حال، پس از بحران مالی ۲۰۰۸، بن برنانکه، رئیس وقت فدرال رزرو، برای اولین بار اقدام به خرید اوراق خزانه‌داری ایالات متحده در بازار ثانویه کرد. این تصمیم به دو دلیل اساسی اتخاذ شد:
اولین دلیل کاهش شدید نقدینگی در بازار اوراق خزانه‌داری بود. بحران مالی باعث کاهش تقاضا برای این اوراق و افزایش بازده آن‌ها شد، که در نهایت هزینه وام‌ستانی دولت را به طرز قابل‌توجهی افزایش داد.
دلیل دوم، جلوگیری از فروپاشی نظام بانکی و مالی بود. فدرال رزرو با خرید این اوراق، به اقتصاد آمریکا و حتی جهان نقدینگی تزریق کرد تا بانک‌ها و مؤسسات مالی بتوانند از بحران عبور کنند.
این فرآیند به گسترش ترازنامه فدرال رزرو منجر می‌شود؛ به این معنا که این بانک مرکزی پول جدیدی خلق کرده و در ازای دریافت اوراق خزانه‌داری، به بانک‌ها و مؤسسات مالی تزریق می‌کند. نتیجه این اقدام، افزایش نقدینگی در اقتصاد و تسهیل وام‌دهی به افراد و کسب‌وکارهاست.
در سال ۲۰۰۸، با وجود افزایش نقدینگی، به دلیل کاهش شدید تقاضا برای وام ناشی از بحران مسکن، تورمی در اقتصاد ایجاد نشد. اما در سال ۲۰۲۰، با شیوع ویروس کرونا و اجرای سیاست‌های حمایتی مستقیم مانند پرداخت چک‌های محرک اقتصادی، پول به‌طور مستقیم به دست مردم رسید که همین امر منجر به تورم شدید شد.
بنابراین، افزایش یا کاهش ترازنامه فدرال رزرو به‌طور مستقیم به تورم یا رکود منجر نمی‌شود. این تأثیر به مکانیسم‌های پیچیده‌تری بستگی دارد که نیازمند تحلیل دقیق‌تر هستند. برای آشنایی با این مکانیسم‌ها می‌توانید مقاله زیر را مطالعه کنید:
✔️ بیشتر بخوانید: سیستم چاپ پول چگونه کار می‌کند؟ با مطالعه موردی بحران ۲۰۰۸ و ۲۰۲۰
فدرال رزرو چگونه ترازنامه خود را کوچک می‌کند؟
برای کاهش ترازنامه، فدرال رزرو از دو روش اصلی استفاده می‌کند: سررسید اوراق و فروش اوراق. در حال حاضر، این نهاد روش اول را ترجیح داده است.
۱. روش فروش اوراق
در این روش، فدرال رزرو به‌طور فعال وارد بازار ثانویه می‌شود و اوراق قرضه خود را به فروش می‌رساند. این اقدام باعث می‌شود پول نقد از چرخه اقتصادی خارج شده و تورم با سرعت بیشتری کنترل شود. اما این روش معمولاً با شوک‌های قابل‌توجهی برای بازار همراه است؛ زیرا عرضه ناگهانی اوراق می‌تواند تعادل قیمتی را برهم زده و بی‌ثباتی ایجاد کند.
۲. روش سررسید اوراق
در این روش، فدرال رزرو به جای فروش اوراق، منتظر سررسید آن‌ها می‌ماند. به عنوان مثال، اگر فدرال رزرو اوراق خزانه‌داری با سررسید ۲ ساله خریداری کرده باشد، در زمان سررسید، دولت معادل ارزش اسمی اوراق را به این نهاد پرداخت می‌کند. اما فدرال رزرو این پول را مجدداً برای خرید اوراق جدید سرمایه‌گذاری نمی‌کند و آن را از چرخه اقتصادی خارج می‌کند. این روند به‌مرور زمان ترازنامه را کوچک‌تر می‌کند.
مزایا و معایب هر روش
روش فروش اوراق، اگرچه در کاهش سریع‌تر تورم مؤثر است، اما شوک‌های شدیدی به بازار وارد می‌کند که می‌تواند به بی‌ثباتی اقتصادی منجر شود. در مقابل، روش سررسید اوراق کاهش آهسته‌تر ترازنامه را به همراه دارد و از ایجاد شوک بزرگ جلوگیری می‌کند. با این حال، این روش نیز بدون ریسک نیست؛ زیرا اقتصاد معمولاً به حجم نقدینگی موجود عادت کرده و هر گونه کاهش نقدینگی می‌تواند منجر به رکود یا حتی ورشکستگی در بخش‌های مختلف شود.
در نهایت، انتخاب روش به شرایط اقتصادی و میزان تحمل بازار نسبت به تغییرات بستگی دارد.
تجربه سال ۲۰۱۹ در کاهش ترازنامه چه بود؟
در سال ۲۰۱۸، فدرال رزرو کاهش ترازنامه خود را آغاز کرد. این روند که به‌منظور مدیریت نقدینگی و کاهش تورم اجرا شد، ابتدا با کاهش ۴ میلیارد دلار در ماه شروع شد و به تدریج تا ۲۰ میلیارد دلار در ماه افزایش یافت. اما در سال ۲۰۱۹، این سیاست با مشکلی جدی روبه‌رو شد: اختلال در بازار ریپو، بازاری که بانک‌ها از طریق آن نقدینگی کوتاه‌مدت را مبادله می‌کنند.
همزمانی کاهش ترازنامه با فصل پرداخت مالیات برای بانک‌ها، باعث شد تا آن‌ها به‌جای عرضه نقدینگی در بازار بین بانکی، ترجیح دهند پول نقد خود را برای پرداخت مالیات نگه دارند. این تغییر رفتار، عرضه نقدینگی را در بازار ریپو به شدت کاهش داد و نرخ بهره بین بانکی به‌طور ناگهانی افزایش یافت. در نتیجه، فدرال رزرو مجبور شد برای جلوگیری از بحران نقدینگی در بازار مداخله کند.
تجربه سال ۲۰۱۹ اهمیت نظارت دقیق‌تر بر تعامل میان سیاست‌های انقباضی و رفتار بانک‌ها در شرایط مختلف را آشکار کرد. اگرچه محاسبات فدرال رزرو نشان می‌داد که شبکه بانکی ایالات متحده نقدینگی کافی برای عرضه دارد، تغییر در اولویت‌های بانک‌ها به دلیل شرایط خاص، مانند فصل مالیاتی، توانست تعادل بازار را مختل کند. این رویداد ضرورت پیش‌بینی دقیق‌تر تأثیرات سیاست‌های مالی بر نقدینگی و جلوگیری از بروز اختلالات مشابه در آینده را نشان داد.
اثر کاهش ترازنامه بر روی طلا
طلا همواره به‌عنوان یک دارایی امن و پوششی در برابر ریسک‌های تورمی و ژئوپلیتیک مورد توجه قرار گرفته است. تغییرات در ترازنامه فدرال رزرو نیز تأثیر قابل‌توجهی بر قیمت این فلز گرانبها داشته است.
پس از بحران مالی ۲۰۰۸، سرمایه‌گذاران بر این باور بودند که افزایش ترازنامه فدرال رزرو منجر به تورم خواهد شد. این انتظارات باعث افزایش تقاضا برای طلا و جهش قیمت آن به سطوح تاریخی بالای ۱۹۰۰ دلار در هر اونس شد. اما از سال ۲۰۱۲، مشخص شد که افزایش ترازنامه به‌تنهایی منجر به تورم نمی‌شود. این واقعیت، اعتماد سرمایه‌گذاران را کاهش داد و قیمت طلا را در یک روند نزولی به کمتر از ۱۱۰۰ دلار در هر اونس رساند.
در سال ۲۰۲۰، با شیوع ویروس کرونا و تزریق گسترده نقدینگی از سوی فدرال رزرو، شرایط متفاوتی پدید آمد. این بار افزایش ترازنامه فدرال رزرو به‌طور مستقیم به تورم دامن زد و قیمت طلا به بالای ۲۰۰۰ دلار در هر اونس رسید. با این حال، در سال ۲۰۲۲ و همزمان با آغاز سیاست‌های انقباضی و کاهش ترازنامه فدرال رزرو، قیمت طلا دوباره به ۱۶۰۰ دلار کاهش یافت.
این تفاوت مهم میان دو دوره، شدت افزایش ترازنامه و تأثیر مستقیم آن بر تورم بود. افزایش نقدینگی در سال ۲۰۲۰ به‌طور ملموسی به اقتصاد تزریق شد، برخلاف سال ۲۰۰۸ که این نقدینگی بیشتر در سیستم بانکی متمرکز بود.
بنابراین، کاهش ترازنامه فدرال رزرو در شرایط فعلی می‌تواند به کاهش قیمت طلا منجر شود؛ البته به این شرط که بازار اطمینان پیدا کند روند کاهش ترازنامه پایدار و ادامه‌دار خواهد بود. انتظارات بازار در این زمینه نقشی کلیدی در تعیین مسیر آینده قیمت طلا ایفا می‌کند.
اثر کاهش ترازنامه بر روی بازار سهام
کاهش ترازنامه فدرال رزرو تأثیر مستقیمی بر بازار سهام دارد، زیرا این اقدام معمولاً منجر به افزایش بازده اوراق خزانه‌داری ایالات متحده می‌شود. افزایش بازده، که به‌دلیل کاهش قیمت اوراق در نتیجه فروش بیشتر رخ می‌دهد، شرایط جدیدی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند.
بازده بالاتر اوراق خزانه‌داری رقابتی مستقیم برای بازارهای ریسک‌پذیر، از جمله بازار سهام، ایجاد می‌کند. این امر باعث می‌شود بخشی از نقدینگی که معمولاً وارد بازار سهام می‌شد، به سمت اوراق خزانه‌داری منتقل شود. سرمایه‌گذاران تمایل دارند از دارایی‌هایی با بازده بالاتر و ریسک کمتر، مانند اوراق خزانه‌داری، بهره‌مند شوند و این تغییر رفتار می‌تواند تقاضا برای سهام را کاهش دهد.
علاوه بر این، کاهش ترازنامه فدرال رزرو می‌تواند آینده اقتصاد را نامطمئن‌تر کند. در صورتی که این سیاست تا جایی ادامه یابد که اقتصاد وارد رکود شود، افت شدید بازار سهام تقریباً اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
نمونه‌هایی از این تأثیرات در تاریخ اخیر مشاهده شده است. کاهش ترازنامه بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ و دوباره از سال ۲۰۲۲ تاکنون، به افت ناگهانی و قابل‌توجه شاخص‌های سهام منجر شد. با این حال، بازار سهام ایالات متحده بارها نشان داده که توانایی بازیابی خود را دارد و پس از افت‌های اولیه، به روند صعودی بازگشته است.
در نهایت، کاهش ترازنامه فدرال رزرو می‌تواند چشم‌انداز بازار سهام را تیره کند، اما سرعت و شدت این تأثیرات به میزان نقدینگی موجود در بازار و قدرت سرمایه‌گذاران در تعدیل شرایط بستگی دارد.
✔️ بیشتر بخوانید: مبانی بازار بورس: راهنمای مبتدیان جهت معامله گری سهام
اثر کاهش ترازنامه بر روی بیت کوین و ارزهای دیجیتال
ارزهای دیجیتال، به‌ویژه بیت‌کوین به‌عنوان بزرگ‌ترین و شناخته‌شده‌ترین دارایی در این حوزه، هنوز در مراحل ابتدایی تکامل خود قرار دارند و به‌دلیل عمر کوتاه و نوسانات بالا، تحلیل دقیق و جامعی از عملکرد آن‌ها در طول زمان به‌سختی امکان‌پذیر است.
بیت‌کوین تا به امروز رفتارهای متناقضی از خود نشان داده و تحلیل‌گران همچنان بر سر چیستی و نقش این دارایی اتفاق نظر ندارند. برخی آن را به‌عنوان یک دارایی امن می‌شناسند که تولید محدود و غیرسیاسی آن شبیه به طلا است. در مقابل، گروه دیگری بیت‌کوین را یک دارایی ریسک‌پذیر می‌دانند، چراکه سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر معمولاً بیشترین تمایل را به سرمایه‌گذاری در این حوزه دارند.
این دوگانگی باعث شده که جایگاه بیت‌کوین در بازارهای مالی همچنان نامشخص باشد. به‌نظر می‌رسد بیت‌کوین در حال تغییر شخصیت خود از یک دارایی کاملاً ریسک‌پذیر به یک دارایی امن است، اما این روند هنوز در مراحل ابتدایی قرار دارد.
با این حال، صرف‌نظر از این‌که بیت‌کوین را یک دارایی امن یا ریسک‌پذیر بدانیم، کاهش ترازنامه فدرال رزرو تأثیرات منفی بر این دارایی دارد. کاهش نقدینگی در اقتصاد، به‌ویژه در دوره‌های سیاست‌های انقباضی، معمولاً به خروج سرمایه از دارایی‌های نوظهور مانند ارزهای دیجیتال منجر می‌شود.
با وجود این، تاریخچه بیت‌کوین نشان می‌دهد که تأثیر کاهش ترازنامه فدرال رزرو بر این دارایی در مقایسه با سایر بازارها کمتر بوده است. این موضوع ممکن است ناشی از طبیعت خاص بیت‌کوین به‌عنوان یک دارایی دیجیتال غیرمتمرکز و مستقل از سیاست‌های اقتصادی سنتی باشد. با این حال، نوسانات بالا و عدم قطعیت در رفتار بیت‌کوین همچنان تحلیل دقیق اثرات کاهش ترازنامه بر آن را دشوار می‌سازد.
تأثیر تغییرات در ترازنامه فدرال رزرو بر بازارهای مالی چیست؟
تغییرات در ترازنامه فدرال رزرو نقشی اساسی در شکل‌دهی به وضعیت بازارهای مالی ایفا می‌کند. افزایش ترازنامه، که معمولاً از طریق خرید اوراق قرضه دولتی انجام می‌شود، به افزایش نقدینگی در اقتصاد و کاهش نرخ بهره منجر می‌شود. این شرایط، سرمایه‌گذاران را به سمت دارایی‌های ریسک‌پذیر مانند سهام و همچنین دارایی‌های امن نظیر طلا سوق می‌دهد و معمولاً باعث افزایش قیمت آن‌ها می‌شود.
در مقابل، کاهش ترازنامه که با فروش اوراق قرضه یا عدم سرمایه‌گذاری مجدد در اوراق سررسیدشده انجام می‌شود، اثری معکوس دارد. این اقدام نقدینگی را از بازار خارج می‌کند، بازده اوراق قرضه را افزایش می‌دهد و قیمت دارایی‌ها را کاهش می‌دهد. بازارهای ریسک‌پذیر مانند سهام و ارزهای دیجیتال اغلب تحت تأثیر منفی این تغییرات قرار می‌گیرند، زیرا سرمایه‌گذاران به دارایی‌های کم‌ریسک‌تر مانند اوراق خزانه‌داری جذب می‌شوند.
علاوه بر این، کاهش ترازنامه فدرال رزرو معمولاً با افزایش نوسانات در بازارهای مالی همراه است. این نوسانات، که ناشی از تغییرات در نقدینگی و نرخ بهره است، می‌تواند احساسات سرمایه‌گذاران را تحت تأثیر قرار دهد و به عدم اطمینان بیشتر در بازارها منجر شود.
به‌طور کلی، تغییرات در ترازنامه فدرال رزرو از طریق تأثیرگذاری بر نقدینگی و نرخ بهره، مسیر حرکت دارایی‌های مختلف را تعیین می‌کند و به‌عنوان یکی از عوامل کلیدی در تنظیم تعادل بازارهای مالی عمل می‌کند.
سخن پایانی:
در مجموع، کاهش ترازنامه فدرال رزرو تأثیری مستقیم بر نقدینگی اقتصاد دارد و با هدایت پول به سمت اوراق خزانه‌داری، عملکرد دارایی‌های دیگر را تضعیف می‌کند. این سیاست می‌تواند قیمت دارایی‌های ریسک‌پذیر مانند سهام و ارزهای دیجیتال را تحت فشار قرار دهد و حتی بر قیمت طلا نیز تأثیر منفی داشته باشد.
با این حال، باید توجه داشت که بازارهای مالی همواره بر اساس انتظارات آینده حرکت می‌کنند. ممکن است در بحبوحه اجرای سیاست‌های انقباضی نظیر برنامه کاهش ترازنامه (QT)، ارزش دارایی‌های ریسک‌پذیر افزایش یابد، زیرا سرمایه‌گذاران به این نتیجه می‌رسند که روند انقباضی به زودی پایان خواهد یافت.
بنابراین، تحلیل دقیق انتظارات بازار و درک رفتار معامله‌گران نسبت به سیاست‌های پولی ضروری است. کاهش ترازنامه تنها یکی از ابزارهای فدرال رزرو است و اثرات آن به شدت به واکنش بازار و انتظارات نسبت به آینده بستگی دارد.
لطفا نظر خود را درباره این مقاله برای ما ارسال کنید یا اگر سوالی دارید ارسال کنید تا کارشناسان ما به شما پاسخ دهند.
