چرا چین بدهی ایالات متحده می‌خرد؟

چین طی چند دهه اخیر به طور پیوسته اوراق قرضه خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا را خریداری کرده است و همواره رابطه بین آمریکا و چین در هر ابعادی برای اقتصادی جهان مورد توجه بوده‌است. تا اکتبر ۲۰۲۱، چین ۱/۰۶۵ تریلیون دلار، حدود ۳/۶۸ درصد، از بدهی ۲۸/۹ تریلیون دلاری ایالات متحده آمریکا را از آن خود کرده، که بیش از هر کشور خارجی دیگری به جز ژاپن است. با تشدید جنگ تجاری بین این دو اقتصاد، طبیعی است که رهبران هر دو طرف به دنبال منابع مالی و منفعت بیشتری باشند.

چرا چین بدهی ایالات متحده را با اوراق قرضه خزانه‌داری می‌خرد؟

برخی از تحلیلگران و سرمایه‌گذاران نگران هستند که چین می‌تواند به عنوان تلافی در طی جنگ تجاری پیش‌آمده و تیرگی رابطه بین آمریکا و چین، این اوراق خزانه‌داری را دامپ (dump) کند و در حجم بسیار بالایی اقدام به فروش کند، این استفاده ابزاری از دارایی‌ها منجر به افزایش نرخ بهره می‌شود و به طور بالقوه به رشد اقتصادی آسیب می‌رساند.

نمودار اوراق خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا در تملک کشور چین در مقیاس میلیارد دلار

اقتصاد چین

اقتصاد چین عمدتاً یک قطب تولیدی و صادرات محور است. داده‌های تجاری از اداره آمار ایالات متحده نشان می‌دهد که چین از سال ۱۹۸۵ مازاد تجاری بزرگی با ایالات متحده داشته است. این یعنی چین کالاها و خدمات بیشتری به ایالات متحده می‌فروشد در مقابل صادرات ایالات متحده به کشور چین.

دوره مستر کلاس طلا

جامع‌ترین دوره آموزشی طلا

این دوره در مجموعه یوتوفارکس تهیه شده و نتیجه سال‌ها تجربه در حوزه معامله‌گری طلا و فارکس است. این دوره توسط مجموعه‌ای از معامله‌گران حرفه‌ای یوتوفارکس تهیه شده است. با خرید این دوره از تجربه چندین معامله‌گر بهره‌مند خواهید شد.

مشاهده دوره

صادرکنندگان چینی برای کالاهایی که به ایالات متحده می‌فروشند دلار آمریکا (USD) دریافت می‌کنند، اما برای پرداخت پول به کارگران خود و ذخیره پول در چین به رنمینبی (RMB یا یوان) نیاز دارند. آن‌ها دلارهایی را که از طریق صادرات دریافت می‌کنند می‌فروشند تا یوان دریافت کنند. این کار عرضه دلار آمریکا را افزایش می‌دهد و در نتیجه تقاضا برای یوان افزایش می‌یابد.

بانک مرکزی چین یا همان بانک خلق چین (PBOC)، برای جلوگیری از این عدم تعادل بین دلار آمریکا و یوان به طور مداوم مداخلاتی در بازارهای محلی انجام می‌دهد. دلارهای مازاد را از صادرکنندگان خریداری می‌کند و به آنها یوان مورد نیازشان را می‌دهد. بانک مرکزی چین می‌تواند در صورت نیاز یوان چاپ کند. این مداخله توسط بانک به شکل موثری باعث کمبود دلار آمریکا می‌شود، که در نتیجه نرخ دلار را بالاتر نگه می‌دارد. بنابراین چین دلار را به عنوان ذخایر ارزی خارجی جمع‌آوری می‌کند و بانک مرکزی دائما در حال کنترل نوسانات رو به بالا و پایین یوان در برابر دلار است.

کشور چین سرمایه‌گذاری زیادی در اوراق قرضه خزانه داری ایالات متحده انجام می‌دهد تا قیمت صادرات خود را پایین‌تر نگه دارد. این کشور بر رشد صادراتی متمرکز است تا به ایجاد مشاغل در کشور خود کمک کند. برای پایین نگه داشتن قیمت‌های صادراتی، چین باید واحد پولی خود، رنمینبی یا یوان را در مقایسه با دلار آمریکا پایین نگه دارد. برای چین، سرمایه‌گذاری در اوراق خزانه‌داری‌ ایالات متحده آمریکا از ریسک کمتری نسبت به سرمایه‌گذاری در املاک، سهام و بدهی‌های سایر کشورها برخوردار است، زیرا دارای امنیت و ثبات بالاتری است. اگرچه نگرانی‌هایی از فروش اوراق قرضه آمریکا توسط چین وجود دارد که می‌تواند رشد اقتصادی را نیز مختل کند، اما انجام این کار برای چین نیز خطراتی را به همراه دارد و احتمال وقوع آن را بعید می‌کند.

✔️  بیشتر بخوانید: اقتصاد چین و تاثیر آن بر اقتصاد آمریکا

جریان خود اصلاحی ارزی

تجارت بین‌المللی که شامل دو ارز بشود دارای یک مکانیزم خود اصلاحی است. فرض کنید استرالیا دارای کسری حساب جاری است (یعنی واردات استرالیا بیشتر از صادرات آن است). سایر کشورهایی که به استرالیا صادرات دارند دلار استرالیا (AUD) دریافت می‌کنند. بنابراین عرضه عظیمی از دلار استرالیا در بازار بین‌المللی وجود دارد، که باعث کاهش ارزش دلار استرالیا در برابر سایر ارزها می‌شود.

اما این کاهش در ارزش دلار استرالیا، صادرات استرالیا را ارزان‌تر و واردات را گران‌تر خواهدکرد. استرالیا به تدریج شروع به افزایش صادرات و کاهش واردات می‌کند، زیرا ارزش پول کمتری دارد. این کار در نهایت سناریوی بالا را معکوس می‌کند. این مکانیزم خود اصلاحی (Self-Correcting) در تجارت بین‌المللی و بازارهای فارکس با مداخله‌ جزئی مقامات یا بدون هیچ دخالتی به طور منظم رخ می‌دهد.

نیاز چین به تضعیف یوان

استراتژی کشور چین حفظ رشد صادرات است که به اشتغال‌زایی کمک می‌کند و چین را قادر می‌سازد تا از طریق این رشد مستمر، جمعیت بزرگ خود را به شکل مثبت و فعال نگه دارد. از آنجایی که این استراتژی به صادرات وابسته است (۱۸ درصد صادرات چین در سال ۲۰۲۱ به ایالات متحده بود)، چین به یوان نیاز دارد تا همچنان نرخ ارز کمتری نسبت به دلار آمریکا داشته باشد و در نتیجه قیمت‌های ارزان‌تری ارائه دهد.

اگر بانک مرکزی چین به این روشی که گفته‌شد در بازار دخالت نکند، یوان به طور خودکار قوی می‌شود و ارزش آن افزایش می‌یابد و بنابراین صادرات برای کشور چین، گران‌تر خواهندبود. این امر باعث می‌شود صادرات چین کاهش یابد و منجر به یک بحران بزرگ بیکاری شود.

چین می‌خواهد کالاهایش بتوانند در بازارهای بین‌المللی رقابت کنند و در صورت افزایش ارزش یوان، این اتفاق نمی‌افتد. اما با استفاده از مکانیزمی که توضیح داده‌شد، بانک مرکزی نرخ یوان را در مقایسه با دلار آمریکا پایین نگه می‌دارد. اما با این کار منجر به انباشته شدن حجم بالایی از دلار، به عنوان ذخایر ارزی این کشور می‌شود.

اگر چه کشورهایی مثل هند، که نیازمند نیروی کار زیاد و همچنین کشوری وابسته به صادرات هستند، اقداماتی مشابه را اتخاذ می‌کنند، اما این کار را فقط به میزان محدودی انجام می‌دهند. یکی از چالش‌های عمده در بکارگیری از این استراتژی، تورم بالا است. دولت چین کنترل شدیدی بر اقتصاد چین دارد و قادر است از راه‌های دیگر تورم را کنترل کند، مانند اختصاص یارانه و قیمت‌های دستوری. کشورهای دیگر چنین سطح بالایی از کنترل را ندارند و تسلیم فشارهای بازار در یک اقتصاد آزاد یا نیمه آزاد می‌شوند.

✔️  بیشتر بخوانید: یوان چین چگونه می‌تواند به ارز جهانی تبدیل شود؟

استفاده چین از ذخایر دلار آمریکا

چین تا نوامبر ۲۰۲۱ تقریبا ۳/۲ تریلیون دلار ذخایر ارزی خارجی دارد. مانند ایالات متحده کشور چین نیز به مناطق دیگر مانند اروپا صادرات دارد. یورو دومین بخش بزرگ از ذخایر فارکس چین را تشکیل می‌دهد. چین باید چنین ذخایر عظیم از پول را سرمایه‌گذاری کند تا حداقل نرخی بدون ریسک را بدست آورد. به وسیله تریلیون‌ها دلار آمریکا، چین اوراق بهادار خزانه‌داری ایالات متحده را به عنوان امن‌ترین راه سرمایه‌گذاری برای ذخایر خارجی خود پیدا کرده است.

چند راه دیگر برای سرمایه‌گذاری نیز وجود دارد. چین می‌تواند با ذخایر یورو روی اوراق خزانه داری اروپایی نیز سرمایه‌گذاری کند. حتی این امکان وجود دارد که با ذخایر دلار آمریکا برای بدست آوردن بازده نسبتاً بهتر روی اوراق خزانه داری اروپایی سرمایه‌گذاری کند.

با این حال چین اذعان می‌کند که ثبات و امنیت سرمایه‌گذاری بر هر چیز دیگری اولویت دارد. اگر چه ناحیه یورو حدود ۱۸ سال است که بوجود آمده، اما همچنان ثبات کافی را ندارد. حتی مشخص نیست که آیا ناحیه یورو و ارز یورو در میان مدت تا بلند مدت به حیات خود ادامه خواهد داد یا خیر. بنابراین مبادله دارایی (اوراق خزانه‌داری آمریکا به اوراق خزانه‌داری اروپایی) توصیه نمی‌شود، بخصوص در مواردی که دارایی‌های دیگر پرریسک‌تر محسوب می‌شوند.

سایر کلاس‌های دارایی مانند املاک و مستغلات، سهام و اوراق خزانه‌داری‌ کشورهای دیگر در مقایسه با بدهی‌های ایالات متحده بسیار پرریسک هستند. ذخایر ارزی کشور، پول مازاد نیست. سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با ریسک بالاتر برای بدست آوردن بازده بیشتر، حرکتی شبیه به قمار کردن است.

گزینه دیگر برای چین استفاده از دلار در جای دیگری است. برای مثال، پرداخت پول نفت خریداری شده از کشورهای خاورمیانه با دلار آمریکا. در ضمن همین کشورها باید دلارهای دریافتی را سرمایه‌گذاری کنند. در واقع با توجه به پذیرش دلار به عنوان ارز تجاری بین‌المللی، هر گونه عرضه دلار بالاخره در ذخایر ارزی کشورها یا امن‌ترین محل برای سرمایه‌گذاری یعنی اوراق بهادار خزانه‌داری ایالات متحده قرار می‌گیرد.

یک دلیل دیگر برای خرید اوراق خزانه‌داری ایالات متحده به طور مستمر توسط چین، حجم عظیم کسری تجاری ایالات متحده با چین است. کسری ماهانه تا بدین لحظه (سال ۲۰۲۱) حدود ۲۵ تا ۳۵ میلیارد دلار است. با چنین حجم عظیمی از پول، اوراق خزانه‌داری ایالات متحده احتمالا بهترین گزینه موجود برای چین است. خرید اوراق خزانه‌داری ایالات متحده عرضه پول چین و اعتبار آن را افزایش می‌دهد. فروش یا مبادله این اوراق خزانه‌داری نتیجه عکس به همراه خواهد داشت.

✔️  بیشتر بخوانید: چین چگونه بر دلار آمریکا تاثیر می‌گذارد؟

خرید اوراق خزانه داری ایالات متحده توسط چین چه تاثیری دارد؟

اوراق خزانه داری ایالات متحده امن‌ترین مکان برای ذخایر ارزی کشور چین است، که در واقع به این معنی است که چین به ایالات متحده وام می‌دهد تا ایالات متحده بتواند به خرید کالاهایی که چین تولید می‌کند ادامه دهد. از این رو، تا زمانی که چین یک رابطه‌ی اقتصادی صادرات محور با مازاد تجاری عظیم با ایالات متحده داشته باشد، همچنان دلار آمریکا و بدهی ایالات متحده انباشته می‌شوند.

وام‌های چینی به ایالات متحده، از طریق خرید اوراق خزانه داری ایالات متحده، ایالات متحده را قادر می‌سازد تا محصولات چینی بخرد. این یک موقعیت برد-برد برای هر دو کشور است که هر دو بطور متقابل سود می‌برند. چین بازار خیلی بزرگی برای محصولات خود دارد و ایالات متحده نیز از قیمت‌های اقتصادی کالاهای چینی سود می‌برد. در آن سوی رقابت سیاسی این دو کشور، هر دو کشور به یکدیگر وابسته شده‌اند و از آن سود می‌برند و به احتمال زیاد این رابطه ادامه خواهد داشت.

✔️  بیشتر بخوانید: چرا دلار آمریکا تا این حد ارزشمند است!؟

دلار آمریکا به عنوان ارز ذخیره

چین همیشه در حال خرید ارز ذخیره (reserve currency) رایج در جهان است. تا قرن نوزدهم، طلا استاندارد جهانی برای ذخایر بود. جای طلا را پوند استرلینگ بریتانیا گرفت. امروزه، این اوراق خزانه‌داری ایالات متحده است که عملاً  به عنوان امن‌ترین ذخایر در نظر گرفته می‌شود.

جدای از تاریخ طولانی استفاده از طلا توسط ملت‌های مختلف، نمونه‌های زیادی در تاریخ وجود دارد که بسیاری از کشورها دارای ذخایر عظیم پوند استرلینگ (GBP) در دوران پس از جنگ جهانی دوم بودند. این کشورها قصد نداشتند ذخایر پوند خود را خرج کنند یا در بریتانیا سرمایه گذاری کنند، اما پوند استرلینگ را صرفاً به عنوان ذخایر مطمئن حفظ می کردند.

با این حال، زمانی که موج فروش این ذخایر آغاز شد، بریتانیا با بحران ارزی مواجه شد. اقتصاد این کشور به دلیل عرضه بیش از حد پوند رو به وخامت گذاشت و باعث شد نرخ بهره این کشور بالا برود. اگر چین تصمیم به فروش اوراق خزانه داری ایالات متحده بگیرد، آیا همین اتفاق برای ایالات متحده نیز خواهد افتاد؟

شایان ذکر است که سیستم اقتصادی حاکم پس از دوران جنگ جهانی دوم، بریتانیا را ملزم به حفظ یک نرخ ارز ثابت می‌کرد. به دلیل این محدودیت‌ها و عدم وجود یک سیستم نرخ ارز منعطف، فروش ذخایر پوند توسط سایر کشورها عواقب اقتصادی شدیدی برای بریتانیا به همراه داشت.

اما از آنجایی که دلار آمریکا دارای نرخ مبادله متغیر است، هر گونه فروش توسط هر کشوری که دارای اوراق خزانه‌داری ایالات متحده یا ذخایر دلاری عظیم است، باعث تعدیل تراز تجاری در سطح بین‌المللی می‌شود. ذخایر فروش رفته ایالات متحده توسط چین یا به کشور دیگری ختم می‌شوند یا به ایالات متحده باز می گردند.

عواقب فروش!

عواقب چنین فروشی برای چین بدتر خواهد بود. عرضه بیش از حد دلار آمریکا منجر به کاهش نرخ دلار می شود و ارزش یوان را بالاتر می‌برد. این امر باعث افزایش قیمت محصولات چینی می‌شود و باعث می‌شود مزیت رقابتی بودن محصولات چینی از نظر قیمت از بین برود. چون از نظر اقتصادی چنین کاری منطقی نیست، پس چین نیز قاعدتا مایل به انجام آن نیست.

اگر چین (یا هر کشور دیگری که دارای مازاد تجاری با ایالات متحده باشد)، خرید اوراق خزانه‌داری را متوقف کند و یا حتی شروع به فروش ذخایر دلاری خود کند، مازاد تجاری آن کشور تبدیل به کسری تجاری می‌شود و به مشکل برمی‌خورد، چیزی که هیچ اقتصاد صادرات محوری آن را نمی‌خواهد. نیازی به نگرانی‌ها در مورد افزایش اوراق خزانه‌داری ایالات متحده در مالکیت چین و ترس از اینکه پکن آن‌ها را به فروش بگذارد نیست. حتی اگر چنین اتفاقی بیفتد، دلارها و اوراق قرضه ناپدید نمی‌شوند بلکه فقط در جایی دیگر ذخیره می‌شوند.

ریسک‌های ایالات متحده آمریکا و چین

اگر چه ادامه‌ این روند چین را به طلبکار ایالات متحده تبدیل کرده است، اما وضعیت برای ایالات متحده چندان بد نیست. با توجه به عواقبی که چین از فروش ذخایر دلاری خود متحمل خواهدشد، چین (یا هر کشور دیگری) احتمالاً از انجام چنین اقداماتی خودداری خواهد کرد.

حتی اگر چین به فروش این ذخایر ادامه دهد، ایالات متحده به عنوان یک اقتصاد آزاد، می‌تواند هر مقدار دلار که لازم باشد را چاپ کند. همچنین می‌تواند اقدامات دیگری مانند سیاست های تسهیل کمی (QE) نیز انجام دهد. اگر چه چاپ دلار ارزش آن را پایین می‌آورد و در نتیجه تورم را افزایش می‌دهد، اما در واقع به نفع اوراق خزانه‌داری ایالات متحده عمل می‌کند. ارزش واقعی بازپرداخت این اوراق متناسب با تورم کاهش می‌یابد – به نفع بدهکار (ایالات متحده) و به ضرر طلبکار (چین) می‌شود.

اگرچه کسری بودجه ایالات متحده در حال افزایش است، اما ریسک عدم پرداخت اوراق خزانه‌داری توسط ایالات متحده عملاً صفر باقی می‌ماند (مگر اینکه تصمیمی سیاسی برای انجام این کار گرفته شود). احتمالا ایالات متحده نیازی به چین برای خرید دائمی اوراق خزانه‌داری ندارد. اما، این چین است که بیشتر به رونق اقتصادی مستمر ایالات متحده نیاز دارد.

از سوی دیگر، چین باید نگران قرض دادن پول به کشوری باشد که دارای اختیارات نامحدودی برای چاپ پول به مقدار لازم است. تورم بالا در ایالات متحده اثرات نامطلوبی برای چین خواهد داشت، زیرا در صورت تورم بالا در ایالات متحده، ارزش واقعی بازپرداخت به چین نیز کاهش می‌یابد. خواسته یا ناخواسته، چین باید به خرید اوراق خزانه‌داری ایالات متحده ادامه دهد تا از قیمت رقابتی محصولات خود برای صادرات در سطح بین المللی اطمینان حاصل کند.

سخن پایانی

واقعیت‌های ژئوپلیتیک و وابستگی‌های اقتصادی اغلب به موقعیت‌های جالبی در عرصه جهانی منجر می‌شوند. خرید مستمر اوراق خزانه‌داری ایالات متحده توسط چین، یکی از این سناریوهای جالب است. این امر همچنان نگرانی‌هایی را در مورد تبدیل شدن ایالات متحده به یک کشور بدهکار و مستعد در برابر خواسته‌های یک کشور طلبکار افزایش می‌دهد. اما با این وجود، واقعیت آنقدر که به نظر می رسد تیره و تار نیست، زیرا این نوع سناریوهای اقتصادی در واقع یک موقعیت برد-برد برای هر دو کشور است.