بیت کوین چیست؟ تمام آنچه نیاز است بدانید

هنگامی که در مورد رمزارزها (Cryptocurrencies) صحبت می‌شود، اولین چیزی که به ذهن افراد می‌رسد، بیت کوین (Bitcoin) است. اما بیت کوین چیست و چرا ارزشمند است؟ در این مقاله قصد داریم به سوالات اساسی در مورد بیت کوین پاسخ دهیم.

بیت کوین چیست؟

بیت کوین یک ارز دیجیتال غیر متمرکز (decentralized) است که بیشتر به‌عنوان رمزارز شناخته می‌شوند. بیت کوین بزرگ‌ترین رمزارز جهان از نظر ارزش بازار (Market Cap) و همچنین محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین رمزارز در بازار است.

تعریف دیگری نیز برای بیت کوین وجود دارد. هنگامی که Bitcoin با B بزرگ نوشته می‌شود، معمولا به شبکه همتا به همتا (peer-to-peer) اشاره دارد که کل سیستم را پشتیبانی می‌کند. درحالی‌که bitcoin با b کوچک به خود کوین‌هایی که معامله می‌شوند اشاره دارد.

بنابراین شما می‌توانید bitcoin داشته باشید و با استفاده از آن یک ماشین جدید خریداری کنید. در عین حال اعتقاد داشته باشید که زیر ساخت‌های Bitcoin نیاز به به‌روزرسانی دارند. پس هنگام مطالعه متون به این تفاوت توجه داشته باشید.

چه کسی بیت کوین را ایجاد کرده است؟

در سال ۲۰۰۸، هنگامی که بیت کوین معرفی شد، یک مقاله سفید (اوراق سفید white paper) نیز همراه آن منتشر شد به نام «بیت کوین: یک سیستم الکترونیکی نقدی همتا به همتا (Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System)» در آن مقاله گفته شد شخصی به نام ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) سازنده بیت کوین است. البته بعدها مشخص شد این اسم، نوعی اسم مستعار است. تا امروز هیچکس واقعا نمی‌داند ناکاموتو چه کسی است.

در سال ۲۰۱۰ ساتوشی ناکاموتو پروژه بیت کوین را بدون اینکه اطلاعاتی در مورد شخصیت این فرد (یا افراد) داده شود، ترک کرد. اما خروج شخص یا اشخاصی که پشت بیت کوین هستند، هیچ تأثیری روی توسعه‌دهندگان فعلی و کسانی که در حال معامله با بیت کوین هستند نمی‌گذارد. طبق گفته وب‌سایت بیت کوین، هویت مخترع بیت کوین احتمالا به اندازه هویت شخصی که کاغذ را اختراع کرده است، به آن مرتبط است.

دوره مستر کلاس طلا

جامع‌ترین دوره آموزشی طلا

این دوره در مجموعه یوتوفارکس تهیه شده و نتیجه سال‌ها تجربه در حوزه معامله‌گری طلا و فارکس است. این دوره توسط مجموعه‌ای از معامله‌گران حرفه‌ای یوتوفارکس تهیه شده است. با خرید این دوره از تجربه چندین معامله‌گر بهره‌مند خواهید شد.

خرید دوره

بیت کوین چگونه کار می‌کند؟

بیت کوین به‌عنوان یک ارز مجازی همتا به همتای غیرمتمرکز کار می‌کند. اما معنی آن چیست؟ غیرمتمرکز یعنی اینکه هیچ نهاد مرکزی وجود ندارد که معاملات بیت کوین را تنظیم یا نظارت کند. در عوض، بیت کوین مطابق با یک اصل اکثریتی کار می‌کند که به موجب آن یک معامله تا زمانی ‌که حداقل توسط ۵۰ درصد ماشین‌های موجود در شبکه آن تأیید نشود، معتبر شناخته نخواهد شد.

منظور از «همتا به همتا» این است که شما می‌توانید بیت کوین را برای سایر کاربران در شبکه ارسال کنید، بدون اینکه نیاز باشد ازطریق یک واسطه (مانند بانک یا واسطه‌های پرداخت شخص ثالث) این کار را انجام دهید. به عنوان مثال شما می‌خواهید پیتزا بخرید، در شبکه جست‌وجو کرده و افرادی را که مایل به فروش پیتزا به شما هستند و بیت کوین را به عنوان روش پرداخت قبول می‌کنند را پیدا می‌کنید، سپس با انتقال بیت کوین به‌راحتی پرداخت را انجام می‌دهید.

منظور از «ارز دیجیتال» (Virtual Currency) این است که بیت کوین وجودی فیزیکی ندارد. ما هیچ بیت کوین فلزی یا به‌صورت اسکناس نداریم و احتمالا هرگز نخواهیم داشت. بیت کوین کاملا بر بستر دیجیتال است.

نمونه‌ای از نحوه کار بیت کوین

در سطح بسیار ابتدایی، بیت کوین مانند بسیاری از ارزهای دیگر در جهان کار می‌کند. اگر فروشنده بیت کوین را به عنوان روش پرداخت بپذیرد، شما می‌توانید آن را برای خرید کالا یا خدمات مبادله کنید. بیت کوین را می‌توانید در کیف پول‌های دیجیتالی نگه‌داری کنید. این کیف‌های دیجیتال بی شباهت به کیف‌های معمولی نیستند.

هنگامی که می‌خواهید چیزی خریداری کنید، باید به کیف پول بیت کوین رفته و مقدار بیت کوین مورد توافق را به کیف پول فروشنده ارسال کنید. البته کیف پول بیت کوین تفاوت‌های اساسی با کیف پول‌های معمولی شما دارد. هنگامی که مبلغ را ارسال کردید، یک معامله در شبکه ایجاد می‌شود. معاملات بیت کوین از یک «کلید خصوصی» (Private Key) برای تأیید مبادله بین کیف پول‌ها استفاده می‌کند که به افزایش امنیت شبکه کمک می‌کند.

پس از اتمام معامله، آن معامله در کنار سایر معاملات انجام شده به یک «بلاک» (Block) تبدیل می‌شود، سپس یک امضای منحصر‌به‌فرد به نام «هش» (Hash) به آن بلاک اختصاص داده می‌شود. هش یک قسمت بسیار مهم از نحوه کار بیت کوین است. به عبارت ساده، هش تمام اطلاعات تراکنش موجود داخل یک بلاک مشخص را به یک کد خواندنی که به آسانی قابل تشخیص باشد، تبدیل می‌کند.

هنگامی که یک بلاک دارای هش می‌شود، برای تأیید در شبکه توزیع شده و در صورت تأیید اعتبار آن، برای مشاهده سایرافراد در شبکه بلاکچین (Blockchain) اضافه می‌گردد. نگران نباشید در ادامه با معنای تمام این اصطلاحات آشنا می‌شویم.

استخراج بیت کوین چیست؟

استخراج بیت کوین به فرایند جمع‌آوری معاملات بیت کوین در بلاک‌ها و سپس تولید هش برای آن بلاک گفته می‌شود. این کار توسط «ماینرها» (استخراج کننده‌ها) انجام می‌گیرد. ماینرها با استفاده از کامپیوترها (که به «گره‌ها یا نودهای استخراج (mining nodes)» معروف هستند این کار را انجام می‌دهند. در شبکه تعداد زیادی نود وجود دارد که با یکدیگر برای ایجاد هش برای یک بلاک جدید رقابت می‌کنند.

هر بلاک بیت کوین شامل چندین معامله است که در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. برای ایجاد یک بلاک ابتدا چند اتفاق باید رخ بدهد.

در مرحله اول، یک ماینر باید بررسی کند که آیا معامله امکان‌پذیر است. برای این کار بررسی می‌شود که آیا خریدار بودجه کافی برای انجام معامله را دارد؟ برای این کار جزئیات این معامله در کنار سایر معاملات قبلی خریدار در شبکه بلاک‌چین بررسی می‌شود.

در صورت تأیید این نکته که خریدار بیت کوین کافی برای انجام معامله را دارد، ماینر گروهی از معاملات را با یکدیگر تجمیع می‌کند تا یک بلاک ایجاد شود.

سپس به مرحله مهم می‌رسیم. در این مرحله یک ماینر تلاش خواهد کرد تا برای این بلاک جدید از معاملات، هش تولید کند. این هش مختص این بلاک و داده‌های تراکنش آن است، بنابراین هیچ دو هش یکسانی وجود نخواهد داشت.

پس از ایجاد هش، نوبت به تأیید آن می‌رسد. این هش باید در یک فرمول ریاضی رمزگذاری شده قرار گیرد تا مشخص شود هشی که ایجاد شده، درست است. هنگامی که ۵۰ درصد از شبکه صحت این هش را تأیید کردند، بلاک به بلاکچین (blockchain) اضافه می‌شود. شبکه هر ۱۰ دقیقه یکبار یک هش جدید ایجاد می‌کند و هرچه ماینرهای بیشتری در شبکه حضور داشته باشند، تولید هش سخت‌تر می‌شود.

بیت کوین چگونه تولید می‌شود؟

هنگامی که یک بلاک ایجاد می‌شود چندین ماینر با یکدیگر رقابت می‌کنند تا بتوانند برای آن بلاک یک هش ایجاد کنند. شبکه بیت کوین به اولین کسی که بتواند یک هش برای یک بلاک ایجاد کند پاداش می‌دهد.

این پاداش تقریبا هر چهار سال نصف (اصطلاحا Halving) می‌شود. معمولا در طول این زمان حدود ۲۱۰ هزار بلاک استخراج می‌شود. در ماه مه ۲۰۲۰ پاداش استخراج بیت کوین نصف شده و به ۶.۲۵ بیت کوین برای هر بلاک رسید.

بیت کوین‌های جدید به کیف پول بیت کوین ماینر برنده اضافه می‌شود و وی قادر خواهد بود با آن پول، با سایر کاربرانی که در شبکه هستند مبادله کند. این موضوع بیت کوین‌های بیشتری به شبکه اضافه می‌کند و درنتیجه معاملات بیشتری صورت می‌گیرد، بلاک‌های بیشتری جمع‌آوری می‌شوند و هش‌های بیشتری اختصاص داده می‌شود و در نهایت بیت کوین بیشتری تولید می‌شود.

این روند تا روزی که کل بیت کوین موجود استخراج شود ادامه خواهد داشت. گفته می‌شود تعداد کل بیت کوین‌ها ۲۱ میلیون عدد است و آخرین بیت کوین تا سال ۲۱۴۰ استخراج می‌شود.

نود بیت کوین چیست؟

نودهای بیت کوین (Bitcoin Nods) را می‌توان به چهار دسته نودهای استخراج (mining nodes)، نودهای سبک (light nodes)، نودهای کامل (full nodes) و نودهای فوق‌العاده (super nodes) تقسیم کرد. نودهای استخراج عملکردی متفاوت نسبت به سه‌تای دیگر دارند و همین نودهای استخراج‌ هستند که با جمع‌آوری تراکنش‌ها در بلاک‌ها و تولید هش، بیت کوین‌های جدید را به عنوان پاداش می‌گیرند.

نودهای سبک، کامل و فوق‌العاده به‌عنوان محافظ بلاکچین عمل می‌کنند. وظیفه این نودها حفظ شبکه و اطمینان از معتبر بودن هر بلاکی است که به بلاکچین اضافه می‌شوند.

نودهای استخراج

همان‌طور که گفته شد نودهای استخراج بیت کوین، وظیفه جمع‌آوری معاملات به بلاک‌ها و ایجاد هش برای آن‌ها را دارند. بعد از اینکه یک نود استخراج بلاک جدیدی ایجاد کرد و به آن بلاک هش اختصاص داد، بلاک به شبکه نودهای سبک، کامل و فوق‌العاده ارسال می‌شود تا اعتبار آن تأیید و به بلاکچین اضافه شود.

وقتی در مورد نودهای بیت کوین صحبت می‌شود، غالبا منظور نودهای استخراج هستند. اما باید این تفاوت را درک کرد که بین نودهای مختلف در سیستم بلاکچین تفاوتی اساسی وجود دارد.

نودهای سبک

از نودهای سبک برای تأیید بخش‌هایی از بلاک چین استفاده می‌شود. این نودها نسخه کاملی از بلاک‌ها را ندارند چرا که تأیید کامل بلاک‌ها توسط نودهای کامل انجام می‌شود. نودهای سبک به نودهای کامل متصل شده و به‌عنوان یک لایه امنیتی اضافه برای کل شبکه عمل می‌کنند.

اگر یک نود کامل هک یا دستکاری شود، نودهای سبکی که به آن متصل هستند، کمک می‌کنند تا مشخص کنند که آیا داده‌های معامله برای آن بخش از بلاکچین درست است یا خیر.

نودهای کامل

نودهای کامل وظیفه نگه‌داری، اعتبارسنجی و توزیع نسخه‌های کل بلاکچین را بر عهده دارند. نودهای کامل نقطه اصلی برای تأیید بلاک‌ها هستند. آن‌ها اثبات ریاضی رمزنگاری شده را که هنگام اختصاص هش به بلاک ایجاد می‌شود، تأیید می‌کنند.

هنگامی که ۵۰ درصد یا بیشتر از نودهای کامل توافق کردند که نود استخراج یک هش صحیح ایجاد کرده است، بلاک به زنجیره اضافه می‌شود.

از آنجا که هر نود کامل نسخه محلی خود از بلاکچین را دارد، برای معتبر بودن تغییرات در بلاکچین محلی باید اکثر نودهای کامل آن را تأیید کنند. نودهای کامل قادر به تأیید معاملات تا اولین بلاک در زنجیره هستند که به‌عنوان بلاک پیدایش (Genesis Block) شناخته می‌شود. آن‌ها این کار را با استفاده از «اثبات کار‌ (proof of work)» انجام می‌دهند که بعدا این مورد را توضیح خواهیم داد.

هرچه نودهای کامل بیشتر باشند، اطمینان در بلاکچین افزایش پیدا می‌کند. چراکه این نودها غیر متمرکز بودن بیشتر سیستم را نشان می‌دهند و در نتیجه موجب کاهش احتمال هک و جعل اطلاعات در بلاک چین می‌شوند.

نودهای فوق‌العاده

نودهای فوق‌العاده، نودهای کاملی هستند که تعداد زیادی اتصال ورودی و خروجی به سایر نودهای شبکه را دارند. این نودها نقاط رله اطلاعاتی هستند که اطمینان می‌دهند هر نود کامل نسخه یکسانی از کل بلاکچین را در پایگاه داده محلی خود داشته باشد.

نحوه استخراج بیت کوین

برای استخراج بیت کوین، شما باید از یک نود استخراج استفاده کنید که تراکنش‌های بیت کوین را تحت یک بلاک جمع‌آوری و پردازش می‌کند. کامپیوتری که به‌عنوان نود استخراج استفاده می‌شود باید دارای قدرت محاسباتی کافی باشد تا بتواند سریع‌تر از بقیه سیستم‌ها هش را ایجاد کند. به همین دلیل، سیستم‌هایی که برای نودهای استخراج استفاده می‌شوند گران بوده و معمولا برق زیادی مصرف می‌کنند.

برای کاهش هزینه‌ها و افزایش شانس موفقیت، ماینرها می‌توانند سیستم خود را به یک استخر استخراج (mining pool) متصل کنند تا در کنار سایر ماینرها قدرت خود را افزایش دهند. این کار می‌تواند توانایی ماینرها را افزایش داده و شانس ایجاد هش و بدست آوردن پاداش را به حداکثر برساند.

چه مدت طول می‌کشد تا بیت کوین استخراج شود؟

سرعت استخراج بیت کوین توسط مقیاس‌پذیری (Scalability) شبکه تعیین می‌شود. در مورد مقیاس‌پذیری و اینکه چه مشکلاتی برای شبکه بیت کوین ایجاد می‌کند بعدا خواهیم گفت. در زمان نوشتن این مقاله، ایجاد یک بلاک و اضافه شدن آن به بلاک‌چین به‌طور متوسط شش تا ۱۰ دقیقه طول می‌کشد.

در زیر می‌توانید تصویری از یک سیستم تأیید بلاکچین را مشاهده کنید.

ستون «Mined» زمانی را نشان می‌دهد که آخرین بلاک توسط نودها استخراج شده است. همان‌طور که می‌بینید بعضی از آن‌ها بیش‌تر یا کم‌تر از دیگران طول می‌کشند اما میانگین آن‌ها بین شش تا ده دقیقه است.

همچنین ستون «Height» شماره بلاک را نشان می‌دهد. در این تصویر آخرین بلاک استخراج شده شماره ۶۳۱۹۰۲ بوده است.

ستون «Hash» کد منحصر به فردی است که به آن بلاک منفرد اختصاص داده شده است. هر بلاک تنها با داشتن یک هش قانونی کامل می‌شود. هش نمایانگر مجموع قطعه داده‌ها برای هر تراکنش در یک بلاک است که به آن داده ورودی (Input Data) نیز گفته می‌شود.

همان‌طور که قبلا گفته شد، هیچ دو هش یکسانی در شبکه وجود ندارند و تغییر یک قطعه داده ورودی منجر به ایجاد یک هش کاملا متفاوت می‌شود. به این خاطر است که دستکاری یا تکثیر هش‌ها عملا غیر ممکن است.

اثبات کار بیت کوین چیست؟

اثبات کار (Proof of Work) فرآیندی است که در آن معاملات در یک بلاک اعتبار می‌یابند. پس از اثبات کار و تشخیص معتبر بودن معاملات در یک بلاک، کل بلاک به زنجیره اضافه می‌شود.

به‌طور کلی، اثبات کار یک قطعه داده است که تولید آن از لحاظ زمان، پیچیدگی و مخارج سخت است اما زمانی که تولید شد سایر کاربران شبکه به راحتی می‌توانند آن را بخوانند و تایید کنند. در بلاکچین اثبات کار همان هش است که به هر بلاک جدید اختصاص داده می‌شود. هش‌هایی که ساخته می‌شوند، به سایر اعضای شبکه داده می‌شوند و آن‌ها نیز برای تأیید بلاک از آن استفاده می‌کنند.

در تصویر زیر، هش اولین ردیف داده است.

همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، هش مجموع تمام داده‌های بلاک را در یک کد قابل خواندن و قابل تشخیص متراکم می‌کند. این هش است که به اثبات کار اعتبار می‌بخشد، زیرا تغییر فقط یک بیت از داده‌های ورودی منجر به ایجاد یک هش کاملا متفاوت می‌شود. بنابراین برای ایجاد اعتبار هر بلاک، به یک اثبات کار کاملا متفاوت نیاز است.

فاکتورها جالب دیگری که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، شامل تعداد معاملات (Number of Transactions) در بلاک (در این جا 2733 معامله) و حجم معاملات (Transaction Volume) (در این تصویر 5355.57232467 بیت کوین) هستند. حجم معاملات نشان می‌دهد در یک بلاک چه تعداد بیت کوین در تراکنش‌های مختلف استفاده شده است.

اما شاید جالب‌ترین فاکتور، دشواری (یا سختی شبکه Difficulty) باشد. این همان چیزی است که کار را به اثبات کار تبدیل می‌کند. در این تصویر می‌بینید که احتمال این که فردی بتواند اولین کسی باشد که هش را ایجاد کند حدودا ۱ در ۱۴ تریلیون است.

همین سطح دشواری است که استفاده از یک کامپیوتر مستقل برای ایجاد یک هش را تقریبا غیر ممکن می‌کند و به همین دلیل است که ماینرها اغلب توان خود را در استخرهای استخراج با یکدیگر جمع می‌کنند تا شانس خود را افزایش دهند.

بلاکچین چیست؟

بلاک‌چین (Blockchain) در بیت کوین، شامل زنجیره‌ای از بلاک های مجازی است که تمام معاملات بیت کوین که تاکنون انجام شده است را در خود دارد. پس از تولید هش و تأیید بلاک توسط حداقل ۵۰ درصد از نودهای سبک، کامل و فوق‌العاده، بلاک برای دیدن سایر کاربران به بلاکچین اضافه می‌شود.

این شفافیت یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های شبکه بیت کوین است زیرا شما هرچه در شبکه اتفاق می‌افتد، از جمله معاملات، تغییر در سیستم و هر بیت کوینی که خرج می‌شود، را می‌بینید.

بنابراین، اگرچه بیت کوین و شبکه بیت کوین تحت مقررات سازمان‌هایی مانند مرجع راهبرد امور مالی(Financial Conduct Authority یا FCA)، کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (Security and Exchange Commission یا SEC) قرار ندارند، اما خود بلاکچین به‌عنوان تنظیم کننده و ثبت کننده غیررسمی معاملات بیت کوین عمل می‌کند و اجازه تقلب در شبکه را نمی‌دهد.

همچنین شما می‌توانید تمام معاملات تا اولین بلاک، که به نام بلاک پیدایش شناخته می‌شود، را ببینید. چرا که هش هر بلاک در خود اطلاعاتی از بلاک قبلی را نیز دارد.

دابل اسپندینگ یا هزینه مضاعف در بیت کوین

نگرانی اولیه در مورد ارزهای دیجیتال، دابل اسپندیگ (Double Spending) بوده است. منظور از دابل اسپندینگ زمانی است که فردی موفق می‌شود مقداری از ارز را هم‌زمان در بیش از یک معامله هزینه کند.

دابل اسپندینگ اعتماد به سیستم را تضعیف می‌کند، زیرا بدان معنی است که یک نفر هست که برای فروش کالا یا خدماتش هزینه‌ای دریافت نمی‌کند. همچنین، درست مانند اسکناس‌های (پول‌های) معمولی، دابل اسپندینگ در بیت کوین نیز باعث تورم و کاهش ارزش پول می‌شود.

اما به لطف فرایند تأیید انجام شده توسط نودهای سبک، کامل و فوق‌العاده، در کنار شفافیت بلاکچین و دسترسی به اطلاعات تراکنش، جعل جزئیات یک معامله تقریبا غیر ممکن است.

تنها راهی که ممکن است این اتفاق رخ دهد (و البته بسیار هم نادر است) این است که یک کاربر یا گروهی از کاربران قادر باشند اکثریت نودهای شبکه را تحت کنترل قرار بگیرند. اگر این اتفاق رخ بدهد، آنگاه این فرد یا گروه می‌تواند معاملات غیر قانونی خود را تأیید کنند.

اگر این اتفاق رخ بدهد، کسانی که کنترل شبکه را بر عهده گرفتند این امکان را دارند که تراکنش‌ها را باطل کنند، بیت کوین‌های موجود را دوبرابر کرده یا در بلاکچین به عقب بازگشته و جزئیات معاملات قدیمی را تغییر دهند.

اما با ویرایش یک بلاک باید تمام بلاک‌های پس از آن نیز ویرایش شود چون تمام آن‌ها هش بلاک قبلی را در خود دارند. بنابراین، هکرها می‌توانند یک تاریخچه معاملات جدید برای کل بلاکچین از هر نقطه‌ای که خواهان ویرایش معاملات هستند، ایجاد کنند.

با وجود تعداد نودهایی که در حال‌ حاضر تأیید معاملات را بر عهده دارند و فراهم شدن لایه‌های مختلف تأیید صحت معاملات توسط نودهای سبک، کامل و فوق‌العاده، رخ دادن یک «حمله ۵۱ درصد» بسیار بعید است. همچنین هرچه نودهای بیشتری برای تأیید شبکه اضافه شوند، شبکه قابل اطمینان‌تر و غیرمتمرکزتر می‌شود.

این مسئله کنترل یک اکثریت بر تمام شبکه را بسیار دشوار می‌کند و تا زمان نوشته شدن این مقاله، هنوز هیچ حمله ۵۱ درصدی به شبکه بیت کوین رخ نداده است.

فورک بیت کوین چیست؟

هنگامی که در مورد فورک (Fork) بیت کوین صحبت می‌شود، منظور یکی از این دو چیز می‌تواند باشد. اول تغییرات در نرم‌افزار اساسی بیت کوین که به فورک نرم‌افزار (software fork) مربوط است.

دوم، ممکن است فورک بلاکچین باشد که منظور فورکی در بلاکچین بیت کوین است. برای توضیح درست فورک‌های بیت کوین بیایید با فورک‌های نرم‌افزاری شروع کنیم. این فورک‌های می‌توانند نرم (Soft سافت) یا سخت ( هارد Hard) باشند.

فورک نرم نرم‌افزار بیت کوین

در یک فورک نرم‌افزاری نرم، سیستم جدید هنوز با سیستم قدیمی سازگاری رو به عقب (سازگاری معکوس) (Backward Compatible) دارد. سازگاری رو به عقب یعنی چه؟ منظور این است که بلاکچین جدید و به روز شده مسئولیت تأیید بلاک تراکنش‌ها را بر عهده دارد، اما بلاکچین قدیمی هنوز این تراکنش‌ها را شناسایی و ثبت می‌کند. با این‌حال، بلاکچین جدید، هیچ بلاکی را که با استفاده از برنامه‌های قدیمی در بلاکچین موجود استخراج شده است، تشخیص نمی‌دهد.

فورک سخت نرم‌افزار بیت کوین

در یک فورک نرم‌افزاری سخت، نرم‌افزار جدید با شبکه قدیمی سازگار نیست. این بدان معنی است که تمام تراکنش‌ها باید در بلاکچین جدید پردازش شوند و هر استخراج کننده‌ای که از نرم‌افزار منسوخ شده استفاده می‌کند، باید آن را به روز کند.

اگر بین کاربران یک هاردفورک اتفاق نظر (consensus) ایجاد نشود، رمزارز جدید ایجاد می‌شود. هارد فورک‌هایی که منجر به تشکیل بیت کوین کش (bitcoin cash) و بیت کوین گولد (bitcoin gold) شده‌اند را، می‌توان جزء این هارد فورک‌ها دانست.

فورک بلاکچین

فورک بلاکچین با دو نوع فورک‌های نرم‌افزاری متفاوت است. یک فورک بلاکچین زمانی اتفاق می‌افتد که دو یا چند استخراج کننده دقیقا همزمان بلاک جداگانه‌ای ایجاد کنند. یعنی در یک لحظه دو نسخه از بلاکچین ایجاد می‌شود.

یک فورک بلاکچین اغلب به سرعت حل می‌شود زیرا نودها یک نسخه از بلاکچین را سریع‌تر از دیگری تأیید می‌کنند. اولین موردی که توسط اکثر نودها تأیید می‌شود، به بلاکچین اجماع تبدیل شده (consensus blockchain) و معاملات جدید به این نسخه اضافه می‌شوند.

مشکل مقیاس‌پذیری بیت کوین

مشکل مقیاس‌پذیری بیت کوین به دلیل محبوبیت این سکه در سال‌های اخیر به یک مسئله مهم تبدیل شده است. به زبان ساده، مشکل مقیاس پذیری محدودیتی است که برای نرخ پردازش معاملات بیت کوین در شبکه اعمال می‌شود.

 مشکل از این واقعیت ناشی می‌شود که بلاک‌ها از نظر اندازه و فرکانس محدود هستند. مثلا اگر قرار است امروز پرداختی انجام دهید، باید بین 6 تا ۱۰ دقیقه صبر کنید تا پرداخت شما پردازش شود (با این فرض که معامله شما در اولین بلاک استخراج باشد).

سایر اشکال پرداخت مانند کارت‌های اعتباری در مقایسه با پرداخت به وسیله بیت کوین سرعت بسیار بالاتری دارند. نرم‌افزارهای کارت‌های اعتباری مانند ویزا (Visa) می‌توانند ۲۰۰۰ تراکنش را در یک ثانیه پردازش کنند. این نرخ در نقطه اوج خود تا ۵۶ هزار تراکنش در ثانیه نیز می‌رسد.

اگر بیت کوین بخواهد واقعا شانس این را داشته باشد که به‌عنوان یک شکل تثبیت شده از پرداخت به رقابت با سایر اشکال پرداخت از قبیل کارت‌های اعتباری بپردازد، باید با مشکل مقیاس‌پذیری مقابله کند. این همان ایرادی است که بسیاری از افراد نسبت به زیرساخت‌های بیت کوین می‌گیرند.

چرا بیت کوین ارزش دارد؟

ارزش بیت کوین به محبوبیت آن بستگی دارد که این محبوبیت نیز تحت تأثیر عوامل زیر است:

• نوساناتی که باعث مشهور شدن بیت کوین شده است
• عرضه محدود بیت کوین، به این معنی که قیمت آن به‌شدت تحت تأثیر نوسانات تقاضا است.
• هیاهوی اطراف بیت کوین به‌عنوان یک بازار نسبتا جدید
• پتانسیل بلند مدت برای رمزارزها
• این واقعیت که بیت کوین از نظر ارزش و سرمایه بازار در راس بازار رمزارزها قرار دارد

چرا قیمت بیت کوین بی‌ثبات است؟

قیمت بیت کوین به دلیل تغییر عوامل عرضه و تقاضا بی‌ثبات است. در سال‌های اخیر بیت کوین در معرض نوسانات چشم‌گیری در طرف تقاضا بوده است. بسیاری اکنون ادعا می‌کنند که اولین «انفجار (دوره شکوفایی) بیت کوین» که قیمت آن را در سال ۲۰۱۷ به بالاترین سطح خود رساند پایان یافته است.

طرف عرضه، اگرچه تأثیر کمتری نسبت به طرف تقاضا دارد اما به هرحال در نوسانات قیمت بیت کوین بی تأثیر نیست. عرضه در اینجا به‌معنی تعداد کل بیت کوین‌های موجود نیست بلکه به‌معنی تعداد بیت کوین‌های موجود در بازار برای مبادله است.

تغییرات چشمگیر و ناگهانی در عرضه بیت کوین‌ها می‌تواند باعث تأثیر در قیمت بیت کوین در بازار شود. به‌عنوان مثال، در دنیای بیت کوین، «نهنگ‌ها» افرادی هستند که بیت کوین زیادی دارند.

اگر یکی از این نهنگ‌ها تصمیم بگیرد که بیت کوین‌های خود را به بازار عرضه کند، افزایش ناگهانی و چشمگیر عرضه احتمالا باعث افت قیمت بیت کوین می‌شود. البته با این فرض که تقاضا ثابت باقی بماند.

افزایش ناگهانی بیت کوین‌های موجود در بازار، باعث افزایش نقدینگی شده که این امر بر نوسانات بیت کوین تأثیر می‌گذارد.

نقدشوندگی بیت کوین

نقدشوندگی (Liquidity) بیت کوین یکی از نگرانی‌های اصلی این رمزارز در بازار است. هیچ شکی نیست که نقدشوندگی بیت کوین در مقایسه با سایر بازارهای متعارف مانند فارکس بسیار کمتر است.

برخی از افراد با چارچوبی که بیت کوین را پشتیبانی می‌کند آشنا نیستند. موضوعات تخصصی مانند بلاکچین، استخراج، نودها و… می‌توانند حتی باهوش‌ترین تحلیل‌گران بازار را به سکوت وادار کند. به همین خاطر بسیاری از سرمایه‌گذاران علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری روی بیت کوین و به‌طور کلی رمزارزها ندارند.

این موضوع یکی از مشکلات مهم بیت کوین است. وقتی نقدینگی پایین باشد، شما سخت‌تر می‌توانید فردی را پیدا کنید که در آن طرف معامله قرار گیرد. در نتیجه شاهد افزایش و کاهش‌های شدید در قیمت بیت کوین هستیم.

چرا مردم بیت کوین می‌خرند؟

مردم بیت کوین می‌خرند زیرا نسبت به چشم‌انداز آن خوش‌بین هستند. البته این خوش‌بینی لزوما بیجا نیست. با توجه به نوسانات ذاتی بیت کوین، حرکات رو بالایی که در این رمزارز مشاهده می‌شود می‌توانند در مدت بسیار کوتاهی رخ دهند. به‌عنوان مثال قیمت بیت کوین در ژوئیه ۲۰۱۰ در طی پنج روز تقریبا ۹۰۰ درصد افزایش یافت.

افراد به این امید بیت کوین خریداری می‌کنند چون عرضه آن محدود است (21 میلیون بیت کوین) و به نوعی شرط‌بندی می‌کنند که در سال‌های آینده تقاضا برای بیت کوین به شدت افزایش یابد. افزایش تقاضا برای بیت کوین همراه با عرضه محدود آن می‌تواند موجب افزایش شدید قیمت بیت کوین شود و فعالانی که به این بازار خوش‌بین بودند می‌توانند سودهای کلانی از این موضوع به دست آورند.

گفته می‌شود که تمام ۲۱ میلیون بیت کوین تا سال ۲۱۴۰ استخراج می‌شوند. چه کسی می‌داند تا ۱۰۰ سال آینده چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

بیت کوین چگونه استفاده می‌شود؟

بیت کوین به‌عنوان ارز در معاملات مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. شرکت‌های مسافرتی، فروشندگان مواد غذایی تنها برخی از مکان‌هایی هستند که بیت کوین را به‌عنوان یک روش پرداخت می‌پذیرند.

اولین معامله با بیت کوین در سال ۲۰۱۰ انجام گرفت که فردی ۱۰ هزار بیت کوین را در قبال ۲ پیتزا معامله کرد. ارزش آن دو پیتزا در زمان نوشتن این مقاله چیزی در حدود نیم میلیارد دلار است.

حرکت‌های شدید بیت کوین و به‌طور کلی رمزارزها برای سفته‌بازان (Speculator) نیز جذاب است. سفته‌بازان علاوه‌بر خرید و فروش خود بیت کوین، ابزارهای مشتقه (Derivative) بیت کوین را نیز خرید و فروش می‌کنند بدین طریق حتی نیاز نیست درگیر پیچیدگی‌های شبکه بیت کوین شوند.

آیا می‌شود بیت کوین را به پول نقد تبدیل کرد؟

شما می‌توانید هر مقدار بیت کوینی را که دارید، در صرافی‌ها به پول نقد تبدیل کنید.

نکته‌ای که در این مورد باید توجه کرد این است که رمزارز بیت کوین کش (bitcoin cash) با بیت کوین متفاوت است. همان‌طور که گفته شد، بیت کوین کش یک فورک سخت در نرم‌افزار بیت کوین است که موجودیتی کاملا متفاوت با بیت کوین دارد. در زمان نوشتن این مقاله قیمت یک بیت کوین حدود ۵۰ هزار دلار و قیمت یک بیت کوین کش حدود ۷۲۰ دلار است.

آیا بیت کوین امن است؟

ایمنی بیت کوین را می‌توان به دو روش مختلف تفسیر کرد. اولین موضوع مربوط به مبادله حساب‌ها، کیف پول‌ها و کلیدهای خصوصی است. به‌عنوان مثال هنگام خرید بیت کوین از صرافی، باید مسئولیت ایمنی کیف پول و حساب خود را به عهده بگیرید و همینطور اطمینان حاصل کنید که اطلاعات کلید خصوصی فقط در دست خود شما باشد.

دومین موضوع در مورد امنیت بیت کوین، قیمت بیت کوین بدون داشتن پشتوانه اساسی است. هنگامی که در بازارهای مالی شروع به معامله می‌کنید صحبت کردن از امنیت کمی مناقشه برانگیز است چرا که در معامله (تفاوتی نمی‌کند در کدام بازار) شما همواره سرمایه خود را در معرض ریسک قرار می‌دهید. اما این ریسک متفاوت از ریسک‌هایی است که به کلید‌های خصوصی و امنیت کیف پول شما مربوط است. چرا که در هنگام معامله بیت کوین نیازی به آن‌ها ندارید.

با این اوصاف، طیف وسیعی از ابزارها در دسترس هستند تا بتوانید هنگام معامله بیت کوین ریسک خود را مدیریت کنید.

به‌عنوان مثال می‌توانید با قرار دادن حد ضرر (Stop Loss)، مانع افزایش ضررهای خود در هنگامی که بازار برخلاف میل شما حرکت کرد، شوید. همچنین می‌توانید با قرار دادن سفارش‌های لیمیت (Limit Orders) از سودهای خود محافظت کنید.

بااین‌حال ممکن است حد ضررها دچار اسلیپیج (Slippage) شوند. برای جلوگیری از اسلیپیج می‌توانید از حد ضرر تضمینی استفاده کنید که معامله شما را همیشه در سطح از پیش تعیین شده می‌بندد.

اما از نظر امنیت معامله، بیت کوین بی خطر محسوب می‌شود. به این دلیل که هر معامله‌ای در شبکه بیت کوین کاملا شفاف بوده و اطلاعات به لطف ثبت عمومی موجود در بیت کوین بلافاصله برای هر کاربر در دسترس قرار می‌گیرد.

فرایند تأیید توسط نودها به این معنی است که هیچ بلاک جدیدی بدون توافق اکثریت نودها به بلاکچین اضافه نمی‌شود. این امر جعل اطلاعات و ایجاد معاملات نادرست را بسیار دشوار می‌کند.

در نهایت، ماهیت غیرمتمرکز بیت کوین به این معنی است که هرچه تعداد ماینرها و نودها در شبکه بیشتر باشند، شبکه امن‌تر خواهد شد. این امر هم منجر به تقویت روند تأیید می‌شود و هم اصل توافق اجماع که سیستم روی آن بنا شده است را بهبود می‌بخشد.

چگونه می‌توان از بیت کوین سود کسب کرد؟

به سه روش می‌توان از بیت کوین سود کسب کرد: خرید آن از صرافی، معامله بیت کوین با استفاده از مشتقات مالی یا استخراج بیت کوین.

در ادامه به هریک از آن‌ها می‌پردازیم.

خرید بیت کوین ازطریق صرافی

خرید بیت کوین ازطریق صرافی به این معنی است که شما مستقیما مالک بیت کوین می‌شوید. در نتیجه اگر قیمت بیت کوین افزایش یابد، سود خواهید کرد. همچنین اگر قیمت به زیر قیمت خرید شما سقوط کند، شما ضرر خواهید کرد.

می‌توانید ازطریق صرافی‌ها اقدام به خرید بیت کوین کرده و از آن در معاملات استفاده کنید. همچنین می‌توانید بیت کوین را به کیف دیجیتالی خود اضافه ‌کنند و یا با سایر اعضای داخل شبکه معامله انجام دهند.

برای خرید بیت کوین باید از قبل پول بیت کوین را بپردازید و اغلب ممکن است برای یافتن طرف مقابل به مشکل بخورید زیرا همان‌طور که گفته شد، نقدشوندگی در بیت کوین نسبت به سایر ابزار مالی بسیار پایین است.

معامله براساس مشتقات بیت کوین

معامله براساس مشتقات به این گونه است که شما با استفاده از ابزارهای مشتقه‌ای مانند CFD یا اسپرد بت‌ها (Spread Bet)، قیمت بیت کوین را حدس زده و سفته‌بازی می‌کنید. در این روش شما هیچ بیت کوینی را مالک نمی‌شود و اگر کیف پول بیت کوین داشته باشید، به موجودی آن اضافه نمی‌شود.

پلتفرم‌های بسیار زیادی برای معاملات مشتقه بیت کوین وجود دارد. این پلتفرم‌ها از پلتفرم‌های بر بستر وب تا اپلیکیشن‌های موبایل تنوع دارند. همچنین شما می‌توانید در این روش معاملاتی از لوریج (Leverage) استفاده کنید.

در جدول زیر می‌توانید معایب و مزایای معامله براساس مشتقات را دربرابر خرید بیت کوین از صرافی‌ها مشاهده کنید.

استخراج بیت کوین

اگر برای سودآوری به‌دنبال استخراج بیت کوین هستید، باید هزینه‌های عملیاتی و سایر هزینه‌ها را بپردازید. این کار ریسک‌های خاص خودش را دارد. به‌عنوان مثال ممکن است شما هزینه زیادی را صرف سیستم و برق کنید اما اولین کسی نباشید که هش بلاک را ایجاد می‌کند. در این صورت شما هیچ پاداشی دریافت نمی‌کنید.

در نتیجه بسیاری از ماینرها منابع خود را با یکدیگر تجمیع می‌کنند تا شانس موفقیت خود را افزایش دهند. به نقطه‌ای که ماینرهای گرد هم می‌آیند تا شانس خود را برای دریافت پاداش بیت کوین افزایش دهند،‌ استخر استخراج (Mining Pool) می‌گویند.

قوانین و مقررات بیت کوین

بیت کوین به دلیل نداشتن یک نهاد نظارتی مرکزی که بر معاملات نظارت کند، بدنام شده است. به همین خاطر است که بسیاری از مردم تصور می‌کنند بیت کوین از بین می‌رود چرا که هیچ بانک یا آژانس دولتی نیست که بتواند از آن استفاده کند.

اما نحوه‌ای که معاملات در شبکه بیت کوین مورد تایید قرار می‌گیرند نشان می‌دهد که بیت کوین کمتر از این سازمان‌های نظارتی در برابر نفوذ قرار می‌گیرد.

بسیاری از کشورها قوانین و مقررات مختلفی در مورد استخراج، نگه‌داری و استفاده از بیت کوین در مرزهای خود دارند

آیا بیت کوین قانونی است؟

قانونی بودن بیت کوین بسته به حوزه‌های قضایی مختلف، تغییر می‌کند. در بیشتر مناطق، بیت کوین برای برخی معاملات قانونی است، با این حال در بعضی از مناطق به‌طور کامل ممنوع است.

علاوه‌بر این، نگرانی‌هایی در مورد تسهیل فعالیت‌های غیرقانونی توسط بیت کوین و فناوری بلاکچین وجود دارد. دلیل این امر آن است که هویت کاربرانی که در شبکه بیت کوین معامله می‌کنند با استفاده از کلیدها و امضاهای خصوصی ناشناس باقی می‌ماند.

در نتیجه، گفته می‌شود که سازمان‌های تروریستی یا سندیکاهای جنایی می‌توانند از این گمنامی به‌عنوان راهی برای انجام فعالیت‌های غیرقانونی خود مانند پولشویی استفاده کنند. برای مقابله با این موضوع، برخی از کشورهای جهان بیت کوین را به‌عنوان کالایی که مشمول مالیات می‌شود در نظر گرفته‌اند.

مقررات بیت کوین در سراسر جهان

در بیشتر کشورهای دنیا، اجازه استفاده از ارزهای دیجیتال برای معامله بین دو نفر داده می‌شود. اما در بعضی نقاط نیز معامله با بیت کوین ممنوع است. به‌عنوان مثال، قانون‌گذاران ملی مصر، بیت کوین را حرام کرده‌اند. در الجزایر نیز خرید، فروش، استفاده و نگه‌داری از ارزهای دیجیتال از جمله بیت کوین غیرقانونی است. کشورهای دیگری مانند نپال، پاکستان، بولیوی و اکوادور نیز معامله با بیت کوین را ممنوع کرده‌اند.

اما این کشورها استثنا هستند. در بیشتر کشورها به‌ویژه کشورهای غربی مانند ایالات متحده، انگلستان و تمام کشورهای عضو اتحادیه اروپا، بیت کوین یک نوع ارز معتبر در معاملات محسوب می‌شود.

نکته جالب این است که در برخی کشورها مانند کانادا، روسیه و چین، استفاده از بیت کوین تحت یک سیستم قانونی دولایه امکان‌پذیر است. به این معنی که استخراج، نگه‌داری و معامله با بیت کوین قانونی است اما نباید جایگزین ارزهای ملی شود.

در پایان به برخی مزایا و معایب بیت کوین می‌پردازیم.

مزایای بیت کوین

• این سیستم با استفاده از یک شبکه غیرمتمرکز همتا به همتا کار می‌کند. اگر چه بعضی این موضوع را یک عیب می‌دانند و می‌گویند این موضوع نظارت را غیر ممکن می‌کند اما عده‌ای بر این باورند این موضوع شبکه را ذاتا خودکفا و ایمن می‌کند.
• عدم تأثیر نظارت خارجی به این معنی است که شبکه بیت کوین می‌تواند بدون تأثیر از سوی بانک‌ها یا سایر موسسات مالی دقیقا به همان شکلی که قرار است، کار کند.
•  لایه‌های اعتبار سنجی مورد نیاز برای اضافه شدن بلاک‌های جدید به بلاکچین، جعل اطلاعات را فوق‌العاده دشوار می‌کند.
• در سال‌های اتی با محدودیت عرضه، بیت کوین می‌تواند در نوع خود به یک ارز مورد پسند تبدیل شود. برای این اتفاق باید به مشکل مقیاس‌پذیری بیت کوین رسیدگی شود تا مردم بتوانند بیت کوین را به‌عنوان یک رقیب جدی در مواجهه با سایر ارزهای فیات (Fiat یا بدون پشتوانه) امروزی ببینند.

معایب بیت کوین

• مشکل مقیاس‌پذیری شبکه شاید یکی از بزرگ‌ترین موانعی است که شبکه بیت کوین در رقابت با سایر روش‌های پرداخت دارد.
• تا زمانی که بیت کوین نتواند با دیگر شرکت‌های فعال در زمینه پرداخت (مثل مسترکارت، پی پال) رقابت کند، بعید به نظر می‌رسد که بتواند به عنوان روش پرداخت در جهان تثبیت شود. چرا که سرعت پردازش داده‌ها در بیت کوین بسیار پایین است.
• موضوع نقدینگی بیت کوین مشکل دیگری است که منجر به نوسانات بسیار زیادی این دارایی می‌شود. نقدینگی کم باعث می‌شود قیمت‌ها با سرعت بسیار زیاد حرکت کنند.
• برخی از افراد ممکن است ماهیت غیرقابل نظارت این سیستم را به‌عنوان یک عامل برای فعالیت‌های مجرمانه و پولشویی ببینند که این موضوع می‌تواند جذابیت بیت کوین را کاهش دهد.