اوراق قرضه بنجل، یکی از ابزارهای مالی است که به دلیل بازدهی بالای آن و ریسک‌های مرتبط، همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. این اوراق که معمولاً توسط شرکت‌هایی با رتبه اعتباری پایین‌تر از درجه سرمایه‌گذاری منتشر می‌شوند، توانسته‌اند به عنوان یک گزینه سودآور اما پرچالش در بازارهای مالی شناخته شوند. با این حال، جذابیت این اوراق به بازدهی بالای آنها محدود نمی‌شود؛ بلکه اهمیت آنها در تنوع بخشیدن به پرتفوی سرمایه‌گذاری و نمایانگر بودن وضعیت کلی بازارهای مالی نیز نهفته است.
درک بهتر مفهوم و جایگاه این اوراق در بازارهای مالی به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا با چشمانی بازتر به ریسک‌ها و مزایای مرتبط با آنها بنگرند. این شناخت، نه تنها برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای بلکه برای علاقه‌مندانی که به دنبال آشنایی عمیق‌تر با دنیای سرمایه‌گذاری هستند، یک ضرورت محسوب می‌شود. در ادامه، به بررسی بیشتر اوراق قرضه بنجل، ویژگی‌های آنها، و دلایلی که آنها را به یک گزینه منحصربه‌فرد تبدیل کرده است، خواهیم پرداخت.
اوراق قرضه بنجل چیست؟
اوراق قرضه بنجل، که گاهی اوقات به نام اوراق قرضه پرریسک یا “Junk Bonds” شناخته می‌شوند، به نوع خاصی از اوراق قرضه اطلاق می‌شود که در مقایسه با اوراق قرضه استاندارد، دارای ریسک نکول (عدم پرداخت بدهی) بسیار بالاتری هستند.
این اوراق معمولاً توسط شرکت‌هایی که رتبه اعتباری پایینی دارند یا در شرایط مالی دشواری به سر می‌برند، منتشر می‌شوند. در حقیقت، اوراق قرضه بنجل نه تنها از نظر ریسک بیشتر از اوراق قرضه معمولی هستند، بلکه به دلیل این ریسک بالاتر، بازدهی بالاتری نیز به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهند.
دوره مستر کلاس طلا
جامع‌ترین دوره آموزشی طلا
این دوره در مجموعه یوتوفارکس تهیه شده و نتیجه سال‌ها تجربه در حوزه معامله‌گری طلا و فارکس است. این دوره توسط مجموعه‌ای از معامله‌گران حرفه‌ای یوتوفارکس تهیه شده است. با خرید این دوره از تجربه چندین معامله‌گر بهره‌مند خواهید شد.
اوراق قرضه، در اصل ابزارهایی مالی هستند که به شرکت‌ها و دولت‌ها این امکان را می‌دهند تا از سرمایه‌گذاران پول قرض بگیرند و در ازای آن به آنها سود یا بهره پرداخت کنند و اصل سرمایه را در تاریخ سررسید بازپرداخت نمایند. اوراق قرضه بنجل، با توجه به این که توسط شرکت‌های با مشکلات مالی یا در معرض خطر منتشر می‌شوند، به طور خاص با احتمال بالاتری در معرض نکول و عدم توانایی در بازپرداخت اصل و سود سرمایه قرار دارند.
به همین دلیل، اوراق قرضه بنجل معمولاً تحت عنوان اوراق قرضه با بازده بالا نیز شناخته می‌شوند، زیرا برای جبران خطرات و ریسک‌های نکول بیشتر، نرخ سود بالاتری به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کنند.
ماهیت اوراق قرضه بنجل و تفاوت‌های آن با اوراق شرکتی
از منظر فنی، اوراق قرضه بنجل به گونه‌ای هستند که از نظر ساختاری با اوراق قرضه شرکتی معمولی مشابهت دارند. هر دو نوع اوراق قرضه نشان‌دهنده بدهی‌ای هستند که یک شرکت در ازای دریافت پول از سرمایه‌گذاران منتشر می‌کند و به این شرکت تعهد می‌دهد که در تاریخ مشخصی به نام تاریخ سررسید، اصل مبلغ سرمایه‌گذاری شده را به همراه نرخ بهره‌ای سالانه به سرمایه‌گذار بازپرداخت کند.
اما آنچه اوراق قرضه بنجل را از اوراق قرضه شرکتی معمولی متمایز می‌کند، کیفیت اعتباری پایین‌تری است که ناشی از وضعیت مالی ضعیف‌تر ناشران آنها است. به همین دلیل، این اوراق قرضه به طور کلی به عنوان ابزارهایی با ریسک بالا و بازدهی بالا شناخته می‌شوند.
اوراق قرضه، به طور کلی ابزارهای بدهی با درآمد ثابت هستند که برای جذب سرمایه از سرمایه‌گذاران به فروش می‌رسند. هنگامی که سرمایه‌گذاران این اوراق را خریداری می‌کنند، در واقع پول خود را به ناشر قرض می‌دهند و این ناشر متعهد می‌شود که در تاریخ سررسید، مبلغ اصلی سرمایه‌گذاری شده را به سرمایه‌گذار بازپرداخت کند. همچنین، در طول دوره اعتبار این اوراق، سرمایه‌گذار به طور منظم از سود سالانه‌ای که به آن “نرخ کوپن” گفته می‌شود، بهره‌مند می‌شود.
برای مثال، یک اوراق قرضه با نرخ کوپن سالانه ۵ درصد، به این معنا است که برای هر ۱،۰۰۰ دلار سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذار سالانه ۵۰ دلار سود دریافت خواهد کرد تا زمانی که اوراق قرضه به سررسید برسد و اصل سرمایه به وی بازپرداخت شود.
تعادل میان ریسک و بازده در اوراق قرضه بنجل
اوراق قرضه بنجل به دلیل احتمال بالای نکول، در مقایسه با اوراق قرضه متعارف، ریسک بیشتری برای سرمایه‌گذاران به همراه دارند. شرکت‌هایی که این نوع اوراق را منتشر می‌کنند، اغلب یا استارت‌آپ‌های نوپا هستند که هنوز به ثبات مالی نرسیده‌اند یا شرکت‌هایی هستند که با مشکلات مالی جدی دست و پنجه نرم می‌کنند. این شرایط مالی باعث می‌شود سرمایه‌گذاران نسبت به بازپرداخت اصل سرمایه و دریافت سودهای منظم تردید داشته باشند.
با این حال، همین ریسک‌های بالا موجب می‌شود که اوراق قرضه بنجل، نرخ بازدهی بیشتری ارائه کنند. به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاران در ازای پذیرش این ریسک اضافی، بازدهی بالاتری دریافت می‌کنند تا ریسک ناشی از احتمال نکول جبران شود. برای شرکت‌هایی که در پی تأمین منابع مالی هستند، ارائه بازدهی بالاتر به عنوان یک انگیزه، راهی برای جذب سرمایه‌گذاران و تأمین مالی پروژه‌ها یا عملیاتشان است.
مزایا و معایب اوراق قرضه بنجل
اوراق قرضه بنجل، در عین حال که فرصت‌های جذاب بازدهی ارائه می‌دهند، ریسک‌ها و چالش‌هایی نیز به همراه دارند. در ادامه، مزایا و معایب آنها را بررسی می‌کنیم.
مزایا
- بازده بالا: اوراق قرضه بنجل در مقایسه با بسیاری از ابزارهای بدهی با درآمد ثابت، بازدهی بیشتری ارائه می‌دهند که می‌تواند برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال سودآوری بیشتر هستند، جذاب باشد.
- پتانسیل رشد قیمت: در صورتی که وضعیت مالی شرکت ناشر بهبود یابد، قیمت این اوراق می‌تواند افزایش قابل توجهی را تجربه کند و برای سرمایه‌گذاران بازدهی مضاعف به همراه داشته باشد.
- شاخص پذیرش ریسک: این اوراق می‌توانند به عنوان معیاری برای سنجش تمایل بازار به پذیرش یا اجتناب از ریسک عمل کنند. زمانی که تقاضا برای اوراق قرضه بنجل افزایش می‌یابد، اغلب نشانه‌ای از تمایل بیشتر سرمایه‌گذاران به ریسک است.
معایب
- ریسک نکول بالا: یکی از مهم‌ترین معایب اوراق قرضه بنجل، احتمال نکول ناشر است که در مقایسه با اوراق قرضه با رتبه‌های اعتباری بالاتر، بسیار بیشتر است.
- نوسانات شدید قیمت: قیمت این اوراق ممکن است تحت تأثیر عدم اطمینان در عملکرد مالی ناشر، دچار نوسانات قابل توجهی شود که این امر سرمایه‌گذاران را در معرض ریسک‌های پیش‌بینی‌ناپذیر قرار می‌دهد.
- اشباع خرید بازارها: گاهی اوقات افزایش تقاضا برای اوراق قرضه بنجل می‌تواند نشان‌دهنده بازارهایی باشد که سرمایه‌گذاران بیش از حد به ریسک بی‌تفاوت شده‌اند، و این شرایط می‌تواند به کاهش سریع قیمت‌ها و نزول بازار منجر شود.
اوراق قرضه بنجل: معیاری برای سنجش ریسک بازار
اوراق قرضه بنجل گاهی نه صرفاً برای درآمد ناشی از بهره، بلکه به عنوان ابزار سودآوری از افزایش قیمت در صورت بهبود وضعیت مالی شرکت‌ها خریداری می‌شوند.
برخی سرمایه‌گذاران این اوراق را به امید رشد قیمت، در اثر تغییرات مثبت در شرایط اقتصادی یا افزایش اعتماد بازار به شرکت‌های با رتبه پایین‌تر، خریداری می‌کنند. این نوع سرمایه‌گذاری در واقع نشان‌دهنده برداشت مثبت سرمایه‌گذاران از آینده اقتصادی است.
از این رو، علاقه به خرید یا فروش اوراق قرضه بنجل می‌تواند به عنوان یک شاخص قابل توجه در ارزیابی ریسک‌پذیری بازار عمل کند. زمانی که تقاضا برای این اوراق افزایش می‌یابد، می‌تواند نشانگر تمایل بیشتر سرمایه‌گذاران به پذیرش ریسک و خوش‌بینی نسبت به آینده اقتصادی باشد. برعکس، افت تقاضا و کاهش قیمت این اوراق ممکن است حکایت از افزایش نگرانی‌ها و گرایش به سمت دارایی‌های امن‌تر داشته باشد.
در عین حال، باید به نوسانات قیمتی این اوراق توجه داشت. اوراق قرضه بنجل معمولاً نوسانات شدیدتری نسبت به اوراق با کیفیت بالاتر دارند. سرمایه‌گذارانی که مایل به خرید این اوراق هستند، معمولاً یا از طریق کارگزاران و خرید مستقیم اقدام می‌کنند یا با سرمایه‌گذاری در صندوق‌های تخصصی اوراق قرضه بنجل که توسط مدیران حرفه‌ای مدیریت می‌شوند، به این بازار وارد می‌شوند.
رابطه عملکرد مالی و رتبه اعتباری اوراق قرضه بنجل
عملکرد مالی شرکت‌های ناشر، نقش تعیین‌کننده‌ای در ارزش و جذابیت اوراق قرضه بنجل دارد. در صورتی که وضعیت مالی یک شرکت بهبود یابد، این امر می‌تواند به ارتقاء رتبه اعتباری اوراق آن منجر شود. رتبه‌های اعتباری بهتر معمولاً به معنای کاهش ریسک نکول و اعتماد بیشتر سرمایه‌گذاران است، و به همین دلیل، سرمایه‌گذاران بیشتری به خرید این اوراق روی می‌آورند. ورود تقاضای جدید موجب افزایش قیمت اوراق و تقویت جایگاه آن در بازار می‌شود.
از سوی دیگر، اگر شرکت‌های ناشر عملکرد مالی ضعیفی داشته باشند، ممکن است رتبه اعتباری آنها کاهش یابد. این وضعیت باعث کاهش تقاضا و افت قیمت اوراق خواهد شد. شرکت‌هایی که رتبه‌های اعتباری ضعیف‌تری دارند، مجبور می‌شوند بازده بیشتری برای جبران ریسک بالاتر خود ارائه دهند، تا همچنان سرمایه‌گذاران را به خرید اوراق خود جذب کنند. به همین دلیل، سرمایه‌گذاران اغلب تغییرات در رتبه اعتباری اوراق بنجل را به دقت زیر نظر دارند، زیرا این تغییرات می‌توانند سیگنال‌های مهمی در مورد ثبات و رشد آتی شرکت‌های ناشر ارائه دهند.
رتبه‌بندی اوراق قرضه بنجل
اوراق قرضه بنجل به دلیل ماهیت پرریسک خود، نیاز به ارزیابی دقیق‌تری نسبت به سایر ابزارهای بدهی دارند. سرمایه‌گذاران می‌توانند با مراجعه به رتبه‌بندی اعتباری، سطح ریسک این اوراق را به خوبی تحلیل کنند. رتبه اعتباری یک شرکت یا اوراق قرضه آن، نمایی از توان مالی و تعهد ناشر به بازپرداخت بدهی و سودهای تعهدی ارائه می‌دهد. در نتیجه، رتبه‌بندی اعتباری نقشی کلیدی در تعیین قیمت بازار و نرخ بهره پیشنهادی این اوراق ایفا می‌کند.
موسسات رتبه‌بندی اعتباری مانند Standard & Poor’s، Moody’s و Fitch، هر کدام با استفاده از مقیاس‌های متفاوتی، اعتبار مالی ناشران اوراق را اندازه‌گیری می‌کنند. این موسسات، درجه‌بندی‌های مشخصی را از بالاترین سطح اعتبار (AAA) تا پایین‌ترین سطح (C و D) ارائه می‌دهند. اوراق قرضه‌ای که رتبه‌ای پایین‌تر از BB دریافت می‌کنند، در رده اوراق درجه سفته‌بازی یا بنجل قرار می‌گیرند و به عنوان سرمایه‌گذاری‌های پرخطر شناخته می‌شوند.
در حالی که اوراق با رتبه AAA از بالاترین سطح اعتماد و ثبات برخوردارند، اوراق بنجل نشان‌دهنده نگرانی‌های مالی جدی‌تر ناشر و احتمال نکول بالاتر هستند. این رتبه‌بندی‌ها، برای سرمایه‌گذاران محافظه‌کار یا کسانی که به دنبال سرمایه‌گذاری‌های پایدار هستند، به منزله هشداری برای دقت بیشتر در تصمیم‌گیری محسوب می‌شود.
تفاوت اوراق با درجه سرمایه‌گذاری و اوراق بنجل
اوراق قرضه با رتبه سرمایه‌گذاری، توسط شرکت‌هایی منتشر می‌شوند که از نظر مالی در وضعیت نسبتاً مطلوبی قرار دارند. این اوراق به سرمایه‌گذاران اطمینان می‌دهند که پرداخت کوپن‌های دوره‌ای و بازگشت اصل سرمایه در سررسید با احتمال بالایی انجام خواهد شد. بر اساس رتبه‌بندی‌های موسساتی همچون Standard & Poor’s، اوراق درجه سرمایه‌گذاری شامل رتبه‌های AAA (عالی)، AA (بسیار خوب)، A (خوب) و BBB (کافی) هستند. این اوراق اغلب انتخاب اصلی سرمایه‌گذاران محافظه‌کار هستند که به دنبال ریسک کمتر و درآمد پایدارند.
از سوی دیگر، زمانی که رتبه اعتباری اوراق قرضه به BB یا پایین‌تر کاهش یابد، به آن اوراق بنجل یا سفته‌بازی گفته می‌شود. این اوراق نشان‌دهنده ریسک بیشتر برای سرمایه‌گذاران هستند و ممکن است در صورت نکول، منجر به از دست رفتن کل سرمایه شوند. رتبه‌های پایین‌تر نظیر CCC، C و D نیز بر اساس احتمال بیشتر نکول طبقه‌بندی می‌شوند.
شرکت‌هایی که اوراق بنجل منتشر می‌کنند، معمولاً برای جذب سرمایه‌گذاران مجبور به ارائه نرخ بازدهی بالاتری هستند. با این حال، در صورتی که یک شرکت بتواند عملکرد مالی خود را بهبود بخشد و رتبه اعتباری اوراق خود را ارتقا دهد، ممکن است قیمت این اوراق در بازار افزایش یابد و برای سرمایه‌گذاران سودآوری بیشتری ایجاد کند. به همین دلیل، سرمایه‌گذاران در اوراق بنجل باید پیش از خرید، به دقت سوابق مالی شرکت و شرایط بازار را بررسی کنند تا از انتخابی مطمئن‌تر برخوردار شوند.
نکول اوراق قرضه
نکول در اوراق قرضه به وضعیتی اشاره دارد که ناشر اوراق قادر به پرداخت اصل سرمایه یا بهره تعهد شده نباشد. این وضعیت می‌تواند پیامدهای جدی برای سرمایه‌گذاران داشته باشد، چرا که نه تنها جریان درآمدی متوقف می‌شود، بلکه اصل سرمایه نیز ممکن است به طور کامل بازگردانده نشود. اوراق قرضه بنجل، به دلیل شرایط مالی ناپایدار ناشر و معمولاً عدم وجود وثیقه کافی، در مقایسه با سایر اوراق قرضه، ریسک نکول بیشتری دارند.
در شرایط رکود اقتصادی، این ریسک به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. ضعف در جریان درآمدی شرکت‌های ناشر و افت عمومی تقاضا در بازار، احتمال نکول را بالا می‌برد. بنابراین، سرمایه‌گذاران در اوراق بنجل باید از این خطرات آگاه باشند و پیش از تصمیم‌گیری برای خرید، عوامل اقتصادی و وضعیت مالی ناشر را به دقت مورد بررسی قرار دهند.
✔️ بیشتر بخوانید: اوراق قرضه چیست؟ معرفی انواع اوراق قرضه
مطالعه موردی: اوراق قرضه بنجل تسلا و تحولات آن
در سال ۲۰۱۴، شرکت تسلا (TSLA) اوراق قرضه‌ای با نرخ بهره ثابت ۱.۲۵% منتشر کرد که به‌صورت نیم‌سالانه پرداخت می‌شد و تاریخ سررسید آن ۱ مارس ۲۰۲۱ تعیین شده بود. این اوراق هنگام انتشار رتبه اعتباری B- را از موسسه استاندارد اند پورز (S&P) دریافت کرد که در محدوده اوراق قرضه بنجل قرار داشت. با گذشت زمان، در اکتبر ۲۰۲۰، این رتبه به B+ و سپس به BB- ارتقا یافت. هرچند رتبه جدید همچنان در دسته اوراق بنجل محسوب می‌شود، اما نشان‌دهنده کاهش نسبی آسیب‌پذیری در برابر نکول است.
یکی از ویژگی‌های کلیدی این اوراق، امکان تبدیل آنها به سهام بود. در اکتبر ۲۰۲۰، قیمت اوراق به ۵۷۷ دلار رسید، در حالی که ارزش اسمی آن در سال ۲۰۱۴ تنها ۱۰۰ دلار بود. این رشد چشمگیر در ارزش، ناشی از افزایش بیش از ۶۰۰ درصدی قیمت سهام تسلا طی یک سال اخیر بود. به دلیل قابلیت تبدیل به سهام، این اوراق نه تنها به سرمایه‌گذاران نرخ بهره ثابت ارائه دادند، بلکه امکان کسب بازدهی بالاتری از رشد قیمت سهام شرکت را نیز فراهم کردند. در نتیجه، حتی با رتبه بنجل، این اوراق به دلیل شرایط خاص خود توانستند به یک گزینه جذاب سرمایه‌گذاری تبدیل شوند.
سخن پایانی
اوراق قرضه بنجل، به‌رغم ریسک‌های بالایی که به همراه دارند، همچنان یکی از ابزارهای مالی جذاب برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر باقی مانده‌اند. از یک سو، این اوراق می‌توانند فرصت‌های سودآوری قابل توجهی را فراهم کنند، به ویژه زمانی که شرکت‌های ناشر در وضعیت مالی خود بهبود ایجاد کنند. از سوی دیگر، نوسانات شدید و احتمال نکول، اهمیت تحلیل دقیق وضعیت شرکت ناشر و ارزیابی ریسک‌های مرتبط با این اوراق را دوچندان می‌کند.
به طور کلی، آگاهی از ماهیت اوراق قرضه بنجل، رتبه‌بندی اعتباری آنها و تأثیرات اقتصادی مرتبط می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند. با ارزیابی دقیق شرایط بازار و تحلیل توان مالی شرکت‌های ناشر، سرمایه‌گذاران قادر خواهند بود از مزایای این اوراق بهره‌مند شوند و همزمان خطرات مرتبط با آنها را به حداقل برسانند.
لطفا نظر و سوالات خود را درباره این مقاله ارسال کنید تا کارشناسان ما به شما پاسخ دهند.
