اوراق قرضه قابل بازخرید چیست؟ مزایا، معایب و استراتژی‌های سرمایه‌گذاری

تصور کنید در حال خرید اوراق قرضه‌ای هستید که علاوه بر سود تضمین‌شده، یک “دکمه خروج اضطراری” هم برای ناشر آن دارد! این دکمه، همان “اختیار بازخرید” (Call Option) در اوراق قرضه قابل بازخرید (Callable Bonds) است. ابزاری که به شرکت‌ها و دولت‌ها در بازارهای مالی سراسر جهان اجازه می‌دهد تا در صورت مساعد بودن شرایط، بدهی خود را پیش از موعد تسویه کنند. این ویژگی، اوراق قرضه قابل بازخرید را به یکی از جذاب‌ترین و در عین حال، پیچیده‌ترین ابزارهای مالی تبدیل کرده است.

اوراق قرضه قابل بازخرید، گرچه ممکن است در نگاه اول شبیه به اوراق قرضه معمولی به نظر برسند، اما تفاوت‌های ظریف و کلیدی آن‌ها، استراتژی‌های سرمایه‌گذاری و تحلیل ریسک متفاوتی را می‌طلبد. ناشران با انتشار این اوراق، در ازای دریافت این اختیار ویژه، نرخ بهره بالاتری را به سرمایه‌گذاران پیشنهاد می‌کنند. اما آیا این نرخ بهره بالاتر، همیشه به نفع سرمایه‌گذار است؟ در این مقاله، سفری به عمق دنیای اوراق قرضه قابل بازخرید خواهیم داشت و با کالبدشکافی دقیق این ابزار مالی، به این پرسش و سایر پرسش‌های کلیدی پیرامون آن پاسخ خواهیم داد.

اوراق قرضه قابل بازخرید چیست؟

اوراق قرضه قابل بازخرید (Callable Bonds)، که به اوراق قرضه قابل استرداد نیز معروف هستند، نوعی اوراق بدهی هستند که به ناشر این حق (و نه الزام) را می‌دهند که قبل از تاریخ سررسید، اوراق را از دارندگان آن بازخرید کند. این حق ویژه، به عنوان “اختیار بازخرید” (Call Option) شناخته می‌شود و در شرایط انتشار اوراق به طور دقیق مشخص می‌گردد.

تفاوت اصلی اوراق قرضه قابل بازخرید با اوراق قرضه معمولی در همین اختیار بازخرید نهفته است. اوراق قرضه معمولی، تا تاریخ سررسید به قوت خود باقی هستند و ناشر موظف است اصل و بهره اوراق را طبق برنامه زمانی مشخص شده، پرداخت کند. اما در اوراق قرضه قابل بازخرید، ناشر می‌تواند (اما مجبور نیست) در تاریخ‌های مشخص شده (یا پس از گذشت دوره زمانی معین)، اوراق را بازخرید کرده و به تعهدات خود پیش از موعد مقرر پایان دهد.

تشریح مکانیزم اختیار بازخرید

اختیار بازخرید، در واقع یک اختیار خرید است که به ناشر اوراق قرضه داده می‌شود. این اختیار، به ناشر اجازه می‌دهد تا اوراق قرضه را با قیمت مشخص (Call Price) و در زمان/زمان‌های مشخص (Call Date) بازخرید کند. قیمت بازخرید معمولاً کمی بالاتر از ارزش اسمی اوراق (Par Value) است و به آن “پریمیوم بازخرید” (Call Premium) گفته می‌شود. این پریمیوم، در واقع پاداشی است که به سرمایه‌گذاران در ازای پذیرش ریسک بازخرید زودهنگام اوراق، پرداخت می‌شود.

دوره مستر کلاس طلا

جامع‌ترین دوره آموزشی طلا

این دوره در مجموعه یوتوفارکس تهیه شده و نتیجه سال‌ها تجربه در حوزه معامله‌گری طلا و فارکس است. این دوره توسط مجموعه‌ای از معامله‌گران حرفه‌ای یوتوفارکس تهیه شده است. با خرید این دوره از تجربه چندین معامله‌گر بهره‌مند خواهید شد.

مشاهده دوره

✔️  بیشتر بخوانید: قرارداد آپشن‌ (Options) چیست؟ | صفر تا صد آپشن

دلایل جذابیت اوراق قرضه قابل بازخرید برای ناشران

جذابیت اوراق قرضه قابل بازخرید برای ناشران، فراتر از صرفاً کاهش نرخ بهره است. برخی از مهم‌ترین این دلایل عبارتند از:

• مدیریت جریان نقدی (Cash Flow Management): ناشران می‌توانند با بازخرید اوراق قرضه در زمان مناسب، جریان نقدی خود را بهینه‌سازی کنند. به عنوان مثال، اگر شرکتی جریان نقدی مازاد داشته باشد، می‌تواند با بازخرید اوراق قرضه، از پرداخت بهره‌های آتی جلوگیری کند.
• تجدید ساختار بدهی (Debt Restructuring): اوراق قرضه قابل بازخرید، ابزاری قدرتمند برای تجدید ساختار بدهی هستند. شرکت‌ها می‌توانند با بازخرید اوراق قرضه قدیمی با نرخ بهره بالا و انتشار اوراق جدید با نرخ بهره پایین‌تر (در صورت کاهش نرخ‌های بهره)، ساختار بدهی خود را بهینه کنند و هزینه‌های تامین مالی خود را کاهش دهند.
• بهبود نسبت‌های مالی (Financial Ratios): بازخرید اوراق قرضه می‌تواند منجر به بهبود نسبت‌های مالی کلیدی مانند نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (Debt-to-Equity Ratio) شود. این امر می‌تواند به بهبود رتبه اعتباری شرکت و کاهش هزینه‌های استقراض آتی منجر شود.
• انعطاف‌پذیری در برابر تغییرات آتی: اختیار بازخرید به ناشران این امکان را می‌دهد که در مواجهه با تحولات اقتصادی، تغییرات قوانین و مقررات، یا فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدید، واکنش نشان دهند. به طور مثال، اگر شرکتی بخواهد یک پروژه بزرگ را آغاز کند که نیازمند نقدینگی زیادی است، می تواند با بازخرید اوراق بدهی قبلی، منابع مالی لازم را تامین کند.
• کاهش ریسک نرخ بهره: اگر ناشر اوراق، پیش‌بینی کند که نرخ بهره در آینده افزایش خواهد یافت، می‌تواند با بازخرید اوراق فعلی و صدور اوراق جدید با نرخ ثابت، ریسک افزایش هزینه بهره را برای خود کاهش دهد.

تاریخچه و روند تکامل اوراق قرضه قابل بازخرید

اوراق قرضه قابل بازخرید، سابقه‌ای طولانی در بازارهای مالی دارند. اولین نمونه‌های این اوراق، به قرن نوزدهم میلادی بازمی‌گردند. در ابتدا، این اوراق بیشتر توسط شرکت‌های راه‌آهن و شرکت‌های خدمات عمومی منتشر می‌شدند. با گذشت زمان و توسعه بازارهای مالی، استفاده از اوراق قرضه قابل بازخرید گسترش یافت و امروزه، این اوراق به یکی از ابزارهای رایج تامین مالی در سطح بین‌المللی تبدیل شده‌اند. در سال‌های اخیر، شاهد نوآوری‌هایی در طراحی این اوراق بوده‌ایم، مانند اوراق قرضه قابل بازخرید با شرایط خاص و اوراق قرضه قابل بازخرید با نرخ شناور.

این بخش، پایه و اساس درک اوراق قرضه قابل بازخرید را فراهم می‌کند. در بخش‌های بعدی، به جزئیات بیشتری در مورد انواع، مکانیزم عملکرد، مزایا، معایب و سایر جنبه‌های این اوراق خواهیم پرداخت.

انواع اوراق قرضه قابل بازخرید

اوراق قرضه قابل بازخرید، بسته به شرایط و زمان‌بندی اختیار بازخرید، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. در ادامه، به تشریح هر یک از این انواع، همراه با مثال‌های واقعی می‌پردازیم:

• بازخرید اختیاری (Optional Redemption / American Callable):
  • تعریف: رایج‌ترین نوع اوراق قرضه قابل بازخرید است. به ناشر این حق (و نه الزام) را می‌دهد که اوراق را پس از یک تاریخ مشخص (معمولاً چند سال پس از انتشار) و در هر زمان تا سررسید، بازخرید کند.
  • مثال: شرکت اپل اوراق قرضه‌ای ۱۰ ساله با قابلیت بازخرید اختیاری پس از ۳ سال منتشر می‌کند. این بدان معناست که اپل می‌تواند پس از گذشت ۳ سال، در هر زمان که بخواهد (با اعلام قبلی)، اوراق را بازخرید کند.
• بازخرید اروپایی (European Callable):
  • تعریف: به ناشر اجازه می‌دهد که اوراق را فقط در یک تاریخ مشخص بازخرید کند.
  • مثال: یک شرکت اروپایی اوراق قرضه‌ای ۷ ساله با قابلیت بازخرید اروپایی در سال پنجم منتشر می‌کند. این شرکت فقط در سال پنجم می‌تواند اوراق را بازخرید کند و نه زودتر یا دیرتر.
• بازخرید برمودایی (Bermuda Callable):
  • تعریف: به ناشر اجازه می‌دهد که اوراق را در چند تاریخ مشخص (معمولاً سالانه یا دوسالانه) پس از یک دوره اولیه، بازخرید کند. این نوع، حالتی بین بازخرید آمریکایی و اروپایی است.
  • مثال: یک بانک بین‌المللی اوراق قرضه‌ای ۱۰ ساله با قابلیت بازخرید برمودایی منتشر می‌کند. این اوراق پس از ۲ سال، در هر سالگرد انتشار، قابل بازخرید هستند.
• بازخرید از طریق صندوق استهلاک (Sinking Fund Redemption):
  • تعریف: ناشر موظف است بخشی از اوراق قرضه را به صورت دوره‌ای (معمولاً سالانه) و طبق یک برنامه زمان‌بندی مشخص، بازخرید کند. این کار از طریق یک “صندوق استهلاک” انجام می‌شود که ناشر به طور منظم مبالغی را به آن واریز می‌کند. بازخرید از طریق قرعه‌کشی بین دارندگان اوراق انجام می‌شود.
  • مثال: یک شرکت معدنی اوراق قرضه‌ای ۲۰ ساله با صندوق استهلاک منتشر می‌کند. طبق برنامه، این شرکت هر سال ۵% از اصل اوراق را از طریق قرعه‌کشی بازخرید می‌کند. این امر ریسک نکول را برای سرمایه‌گذاران کاهش می‌دهد.
• بازخرید فوق‌العاده (Extraordinary Redemption):
  • تعریف: به ناشر اجازه می‌دهد تا در صورت وقوع رویدادهای خاص و غیرمترقبه، اوراق را بازخرید کند. این رویدادها معمولاً در قرارداد اوراق به طور دقیق مشخص می‌شوند.
  • مثال: یک شرکت هواپیمایی اوراق قرضه‌ای منتشر می‌کند که در صورت ملی شدن شرکت یا وقوع بلایای طبیعی که به شدت به دارایی‌های شرکت آسیب بزند، قابل بازخرید فوق‌العاده است.
• بازخرید اختیاری مشروط (Putable Bonds):
  • تعریف: این اوراق، در واقع “قابل فروش” (Putable) هستند و نه “قابل بازخرید” (Callable). به دارنده اوراق این حق را می‌دهند که اوراق را قبل از سررسید به ناشر بفروشد. این اوراق، در نقطه مقابل اوراق قابل بازخرید قرار می‌گیرند و به نوعی، محافظت در برابر افزایش نرخ بهره برای سرمایه‌گذار محسوب می‌شوند.
  • مثال: سرمایه گذاری اوراق بهادار قابل تبدیلی را خریداری می کند که به او اجازه می‌دهد اوراق قرضه را در تاریخ معینی به قیمت اسمی به شرکت بازگرداند.
• سایر انواع خاص و ترکیبی:
  • Death Put (اختیار فروش در صورت فوت): به وراث دارنده اوراق اجازه می‌دهد در صورت فوت وی، اوراق را به ناشر بفروشند.
  • Make-Whole Call: به ناشر اجازه می‌دهد اوراق را بازخرید کند، اما قیمت بازخرید به گونه‌ای محاسبه می‌شود که بازده سرمایه‌گذار تا سررسید (Yield-to-Maturity) حفظ شود. این نوع بازخرید، برای سرمایه‌گذار منصفانه‌تر است.
  • Step-Up Callable: نرخ بهره (کوپن) این اوراق به صورت دوره‌ای افزایش می‌یابد. اگر ناشر اوراق را بازخرید نکند، نرخ بهره بالاتر می‌رود. این امر، انگیزه‌ای برای بازخرید اوراق ّتوسط ناشر ایجاد می‌کند.

در این قسمت انواع اوراق قابل بازخرید را در قالب مثال‌های از بازارهای مالی مرور می‌کنیم:

• اوراق قرضه شرکتی آمریکا: بسیاری از شرکت‌های بزرگ آمریکایی مانند AT&T، Verizon و Ford اوراق قرضه قابل بازخرید اختیاری منتشر می‌کنند.
• اوراق قرضه دولتی اروپا: برخی از کشورهای اروپایی، اوراق قرضه دولتی با قابلیت بازخرید اروپایی منتشر کرده‌اند.
• اوراق قرضه شهرداری (Municipal Bonds) در ایالات متحده: بسیاری از اوراق قرضه شهرداری در آمریکا دارای ویژگی‌های بازخرید از طریق صندوق استهلاک هستند.

این بخش، تنوع اوراق قرضه قابل بازخرید در بازارهای جهانی را نشان می‌دهد. درک این تفاوت‌ها برای سرمایه‌گذاران و تحلیلگران مالی بسیار مهم است، زیرا هر نوع، ریسک‌ها و بازده‌های متفاوتی دارد.

مکانیزم عملکرد اوراق قرضه قابل بازخرید

تشریح گام به گام فرآیند بازخرید اوراق توسط ناشر (از دیدگاه عملیاتی):

1. تصمیم‌گیری داخلی: ناشر اوراق قرضه (معمولاً هیئت مدیره یا کمیته مالی) با توجه به عوامل مختلف (مانند کاهش نرخ بهره، بهبود وضعیت مالی، و …) تصمیم به بازخرید اوراق می‌گیرد.
2. بررسی شرایط اوراق: ناشر، شرایط و ضوابط مندرج در قرارداد اوراق را به دقت بررسی می‌کند تا مطمئن شود که امکان بازخرید اوراق در آن مقطع زمانی وجود دارد و شرایط بازخرید (مانند قیمت بازخرید) چگونه تعیین می‌شود.
3. تأمین مالی (در صورت نیاز): اگر ناشر نقدینگی کافی برای بازخرید اوراق نداشته باشد، باید از طریق روش‌های مختلف (مانند انتشار اوراق جدید با نرخ بهره پایین‌تر، وام بانکی، یا استفاده از منابع داخلی) تأمین مالی کند.
4. انتشار “اعلان بازخرید” (Call Notice): ناشر از طریق یک واسطه (معمولاً یک بانک امین یا Trustee) “اعلان بازخرید” رسمی را منتشر می‌کند. این اعلان به اطلاع دارندگان اوراق می‌رسد که اوراق آن‌ها قرار است بازخرید شود.
5. شناسایی دارندگان اوراق: ناشر (یا بانک امین) فهرست دارندگان اوراق را در “تاریخ ثبت” مشخص می‌کند.
6. پرداخت وجه: در “تاریخ پرداخت”، ناشر مبلغ بازخرید را به حساب دارندگان اوراق (که در تاریخ ثبت مشخص شده‌اند) واریز می‌کند.
7. ابطال اوراق: پس از پرداخت وجه، اوراق قرضه بازخرید شده، باطل می‌شوند و دیگر معتبر نیستند.

بررسی “اعلان بازخرید” و جزئیات مهم آن

اعلان بازخرید، یک اطلاعیه رسمی است که جزئیات مهم زیر را شامل می‌شود:

• نام ناشر و مشخصات اوراق قرضه: (مانند شماره سریال اوراق، تاریخ انتشار، تاریخ سررسید)
• تاریخ اعلان: تاریخی که اعلان بازخرید منتشر می‌شود.
• تاریخ ثبت: تاریخی که دارندگان اوراق برای دریافت وجه بازخرید شناسایی می‌شوند. هر کسی که در پایان این تاریخ، اوراق را در اختیار داشته باشد، مشمول بازخرید می‌شود.
• تاریخ پرداخت: تاریخی که وجه بازخرید به حساب دارندگان اوراق واریز می‌شود.
• قیمت بازخرید: قیمتی که ناشر برای بازخرید هر واحد اوراق قرضه پرداخت می‌کند (معمولاً به صورت درصدی از ارزش اسمی).
• پریمیوم بازخرید: مبلغ اضافی (مازاد بر ارزش اسمی) که به عنوان پاداش به دارندگان اوراق پرداخت می‌شود.
• نحوه محاسبه قیمت بازخرید: (اگر فرمول خاصی داشته باشد)
• نحوه اطلاع‌رسانی به دارندگان اوراق: (معمولاً از طریق انتشار در روزنامه‌های کثیرالانتشار، وب‌سایت ناشر، و اطلاع‌رسانی به واسطه‌ها و کارگزاران)

محاسبه دقیق قیمت بازخرید و پریمیوم بازخرید

قیمت بازخرید معمولاً به صورت درصدی از ارزش اسمی (Par Value) اوراق بیان می‌شود. به عنوان مثال:

• Call Price = 102: یعنی قیمت بازخرید، ۱۰۲% ارزش اسمی است. اگر ارزش اسمی اوراق ۱۰۰۰ دلار باشد، قیمت بازخرید ۱۰۲۰ دلار خواهد بود.
• Call Premium = Call Price – Par Value: در مثال بالا، پریمیوم بازخرید ۲۰ دلار است (۱۰۰۰ – ۱۰۲۰).

برخی از اوراق قرضه دارای برنامه زمان‌بندی کاهشی برای قیمت بازخرید هستند. به این معنی که قیمت بازخرید با گذشت زمان کاهش می‌یابد. به عنوان مثال:

• سال اول پس از دوره محافظت: 103
• سال دوم: 102
• سال سوم: 101
• سال چهارم به بعد: 100 (ارزش اسمی)

بررسی تاثیر تاریخ‌های مهم در اوراق قرضه قابل بازخرید

• تاریخ ثبت: همانطور که گفته شد، این تاریخ برای شناسایی دارندگان اوراق که مشمول بازخرید می‌شوند، اهمیت دارد.
• Ex-Date (تاریخ Ex): این تاریخ معمولاً یک روز کاری قبل از تاریخ ثبت است. اگر شخصی قبل از تاریخ Ex اوراق را خریداری کند، مشمول بازخرید می‌شود. اما اگر در تاریخ Ex یا بعد از آن خریداری کند، مشمول بازخرید نمی‌شود.
• تاریخ پرداخت: تاریخی است که وجه بازخرید به حساب دارندگان اوراق واریز می‌شود.

“محافظت از فراخوانی” (Call Protection) چیست؟

“محافظت از فراخوانی” (Call Protection) دوره‌ای است که در ابتدای عمر اوراق قرضه قابل بازخرید تعیین می‌شود و در طول این دوره، ناشر نمی‌تواند اوراق را بازخرید کند. این دوره، به سرمایه‌گذاران اطمینان می‌دهد که حداقل برای مدتی معین، از جریان نقدی حاصل از بهره اوراق برخوردار خواهند بود.

• مثال: اوراق قرضه ۱۰ ساله با ۳ سال محافظت از فراخوانی: یعنی ناشر در ۳ سال اول نمی‌تواند اوراق را بازخرید کند، اما پس از آن می‌تواند.
• Hard Call Protection: در این نوع، ناشر به هیچ وجه نمی‌تواند اوراق را در دوره محافظت بازخرید کند.
• Soft Call Protection: در این نوع، ناشر ممکن است بتواند اوراق را بازخرید کند، اما باید جریمه سنگینی بپردازد.

این بخش، جزئیات فنی و عملیاتی فرآیند بازخرید اوراق قرضه قابل بازخرید را روشن می‌کند. درک این جزئیات برای سرمایه‌گذاران و تحلیلگران مالی ضروری است تا بتوانند ریسک‌ها و بازده‌های این نوع اوراق را به درستی ارزیابی کنند.

✔️ بیشتر بخوانید: اوراق قرضه چیست؟ معرفی انواع اوراق قرضه

مزایا و معایب اوراق قرضه قابل بازخرید

اوراق قرضه قابل بازخرید، مانند هر ابزار مالی دیگری، مزایا و معایبی دارند که باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند. این مزایا و معایب، هم برای ناشر و هم برای سرمایه‌گذار اهمیت دارند:

الف) مزایا برای ناشر

• انعطاف‌پذیری در مدیریت بدهی‌های کلان بین‌المللی: اوراق قرضه قابل بازخرید به شرکت‌ها و دولت‌ها اجازه می‌دهد تا بدهی‌های خود را به صورت فعال مدیریت کنند. آن‌ها می‌توانند در واکنش به تغییرات شرایط بازار (مانند کاهش نرخ بهره)، اوراق را بازخرید کرده و بدهی‌های خود را با شرایط بهتری تجدید ساختار کنند. این امر به ویژه در مورد بدهی‌های کلان بین‌المللی که به ارزهای مختلف منتشر می‌شوند، اهمیت دارد.
• کاهش هزینه‌های بهره در صورت کاهش نرخ بهره در بازارهای جهانی: اگر نرخ بهره در بازارهای جهانی کاهش یابد، ناشر می‌تواند اوراق قرضه قابل بازخرید را با نرخ بهره بالاتر بازخرید کرده و اوراق جدیدی با نرخ بهره پایین‌تر منتشر کند. این امر منجر به کاهش قابل توجه هزینه‌های بهره و بهبود سودآوری شرکت می‌شود.
• بهبود نسبت‌های مالی و رتبه‌بندی اعتباری بین‌المللی: بازخرید اوراق قرضه می‌تواند منجر به بهبود نسبت‌های مالی کلیدی مانند نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (Debt-to-Equity Ratio) و نسبت پوشش بهره (Interest Coverage Ratio) شود. این امر می‌تواند به بهبود رتبه‌بندی اعتباری شرکت توسط موسسات رتبه‌بندی بین‌المللی (مانند Moody’s, S&P, Fitch) منجر شده و دسترسی شرکت به منابع مالی با هزینه کمتر را تسهیل کند.
• امکان تجدید ساختار بدهی و بهینه‌سازی پرتفوی بدهی‌ها: اوراق قرضه قابل بازخرید به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا پرتفوی بدهی‌های خود را بهینه‌سازی کنند. آن‌ها می‌توانند اوراق با سررسیدهای مختلف و نرخ‌های بهره متفاوت را با توجه به نیازها و استراتژی‌های مالی خود، بازخرید و جایگزین کنند.
• جلوگیری از مشکلات مالی در شرایط بحران‌های اقتصادی جهانی: در شرایط بحران‌های اقتصادی، شرکت‌ها ممکن است با مشکل کمبود نقدینگی مواجه شوند. اوراق قرضه قابل بازخرید به آن‌ها این امکان را می‌دهد که در صورت نیاز، با بازخرید اوراق، بخشی از بدهی‌های خود را کاهش داده و از بروز مشکلات مالی جدی‌تر جلوگیری کنند.

ب) مزایا برای سرمایه‌گذار

• نرخ بهره (کوپن) بالاتر نسبت به اوراق مشابه غیرقابل بازخرید: به دلیل ریسک بازخرید زودهنگام، اوراق قرضه قابل بازخرید معمولاً نرخ بهره بالاتری نسبت به اوراق قرضه معمولی با شرایط مشابه (از نظر سررسید، رتبه اعتباری ناشر و …) ارائه می‌دهند. این نرخ بهره بالاتر، پاداشی برای پذیرش ریسک بازخرید است.
• دریافت پریمیوم بازخرید در صورت بازخرید اوراق (جبران ریسک): در صورت بازخرید اوراق، سرمایه‌گذار علاوه بر اصل سرمایه خود، مبلغی اضافی به عنوان پریمیوم بازخرید دریافت می‌کند. این پریمیوم، بخشی از ریسک سرمایه‌گذاری مجدد را جبران می‌کند.

ج) معایب برای ناشر

• پرداخت نرخ بهره بالاتر به سرمایه‌گذاران (هزینه اولیه بالاتر): ارائه نرخ بهره بالاتر برای جذب سرمایه‌گذاران، هزینه اولیه تامین مالی از طریق اوراق قرضه قابل بازخرید را برای ناشر افزایش می‌دهد.
• پیچیدگی بیشتر در فرآیند انتشار و مدیریت نسبت به اوراق ساده: انتشار و مدیریت اوراق قرضه قابل بازخرید، به دلیل وجود اختیار بازخرید و شرایط خاص آن، پیچیده‌تر از اوراق قرضه معمولی است و نیازمند تخصص و دقت بیشتری است.
• احتمال واکنش منفی بازار در صورت عدم بازخرید در شرایط خاص (تأثیر بر اعتبار): اگر شرایط بازار به گونه‌ای باشد که بازخرید اوراق به نفع ناشر باشد (مثلاً نرخ بهره به شدت کاهش یافته باشد)، اما ناشر به هر دلیلی (مانند کمبود نقدینگی) اوراق را بازخرید نکند، این امر می‌تواند به عنوان نشانه‌ای منفی تلقی شده و بر اعتبار شرکت در بازارهای مالی تأثیر منفی بگذارد.

د) معایب برای سرمایه‌گذار

• ریسک سرمایه‌گذاری مجدد (Reinvestment Risk) – مهم‌ترین ریسک: اگر اوراق قرضه بازخرید شوند، سرمایه‌گذار باید اصل سرمایه خود را در اوراق دیگری سرمایه‌گذاری کند. اگر در آن زمان نرخ بهره در بازار کاهش یافته باشد، سرمایه‌گذار نمی‌تواند بازدهی مشابهی با اوراق قبلی کسب کند. این ریسک، به عنوان “ریسک سرمایه‌گذاری مجدد” شناخته می‌شود و مهم‌ترین ریسک اوراق قرضه قابل بازخرید است.
• عدم اطمینان از جریان نقدی آتی (Uncertainty of Cash Flows): به دلیل احتمال بازخرید زودهنگام، جریان نقدی آتی (دریافت‌های بهره و اصل سرمایه) در اوراق قرضه قابل بازخرید، نامشخص است. این امر، برنامه‌ریزی مالی را برای سرمایه‌گذار دشوار می‌کند.
• محدودیت در بهره‌مندی از افزایش قیمت اوراق در صورت کاهش نرخ بهره (Capital Appreciation Limitation): اگر نرخ بهره در بازار کاهش یابد، قیمت اوراق قرضه معمولی افزایش می‌یابد. اما در مورد اوراق قرضه قابل بازخرید، این افزایش قیمت محدود است، زیرا احتمال بازخرید اوراق توسط ناشر وجود دارد.

این بخش، تصویری جامع از مزایا و معایب اوراق قرضه قابل بازخرید از دیدگاه بین‌المللی ارائه می‌دهد. درک این نکات برای تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد سرمایه‌گذاری در این اوراق یا انتشار آن‌ها ضروری است.

عوامل موثر بر تصمیم ناشر برای بازخرید اوراق

تصمیم ناشر برای بازخرید اوراق قرضه قابل بازخرید، یک تصمیم استراتژیک است که تحت تأثیر عوامل متعددی قرار می‌گیرد. این عوامل را می‌توان در سطح کلان (مربوط به کل اقتصاد و بازارهای مالی) به شرح زیر دسته‌بندی کرد:

• کاهش نرخ بهره در بازارهای مرجع: این عامل، مهم‌ترین محرک برای بازخرید اوراق قرضه است. وقتی نرخ‌های بهره پایه (مانند LIBOR, SOFR, EURIBOR) در بازارهای جهانی کاهش می‌یابد، هزینه استقراض برای شرکت‌ها کاهش پیدا می‌کند. در این شرایط، ناشر اوراق قرضه می‌تواند اوراق قبلی خود را که با نرخ بهره بالاتر منتشر شده‌اند، بازخرید کرده و اوراق جدیدی با نرخ بهره پایین‌تر منتشر کند. این کار باعث کاهش هزینه‌های تأمین مالی شرکت می‌شود.
  • LIBOR (London Interbank Offered Rate): نرخ بهره بین بانکی لندن، که قبلاً به عنوان یک نرخ مرجع جهانی برای وام‌ها و اوراق قرضه با نرخ شناور استفاده می‌شد (البته اکنون با SOFR جایگزین شده است).
  • SOFR (Secured Overnight Financing Rate): نرخ تأمین مالی شبانه تضمین‌شده، که به عنوان جایگزین LIBOR در ایالات متحده معرفی شده است.
  • EURIBOR (Euro Interbank Offered Rate): نرخ بهره بین بانکی یورو، که برای وام‌ها و اوراق قرضه در منطقه یورو استفاده می‌شود.
• بهبود رتبه اعتباری ناشر: اگر رتبه اعتباری ناشر اوراق قرضه توسط مؤسسات رتبه‌بندی معتبر (مانند Moody’s, S&P, Fitch) ارتقا یابد، این امر نشان‌دهنده کاهش ریسک اعتباری شرکت است. در نتیجه، شرکت می‌تواند اوراق قرضه جدید را با نرخ بهره پایین‌تری منتشر کند. در این شرایط، بازخرید اوراق قرضه قبلی (که احتمالاً با نرخ بهره بالاتری منتشر شده‌اند) و انتشار اوراق جدید، منطقی به نظر می‌رسد.
• تغییرات در ساختار سرمایه شرکت در سطح بین‌المللی: شرکت‌ها ممکن است به دلایل مختلف (مانند ادغام و تملیک (M&A)، فروش دارایی‌ها، یا تغییر استراتژی‌های مالی) تصمیم به تغییر ساختار سرمایه خود بگیرند. به عنوان مثال، شرکتی که قصد دارد نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام خود را کاهش دهد، ممکن است بخشی از اوراق قرضه قابل بازخرید خود را بازخرید کند.
• پیش‌بینی‌های اقتصادی کلان و انتظارات آتی در بازارهای جهانی: پیش‌بینی‌های اقتصادی (مانند چشم‌انداز رشد اقتصادی، تورم، نرخ ارز، و سیاست‌های پولی) می‌توانند بر تصمیم ناشر برای بازخرید اوراق قرضه تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، اگر ناشر پیش‌بینی کند که نرخ بهره در آینده افزایش خواهد یافت، ممکن است تصمیم بگیرد اوراق قرضه قابل بازخرید خود را قبل از افزایش نرخ‌ها بازخرید کند.
• وجود بندهای خاص و توافقات بین‌المللی در قرارداد اوراق قرضه: قرارداد اوراق قرضه ممکن است شامل بندهای خاصی باشد که به ناشر اجازه می‌دهد (یا او را ملزم می‌کند) در شرایط خاصی اوراق را بازخرید کند. این بندها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
  • بندهای مربوط به تغییر کنترل: اگر مالکیت شرکت به طور قابل توجهی تغییر کند (مثلاً در اثر ادغام یا تملیک)، ممکن است دارندگان اوراق قرضه حق داشته باشند اوراق خود را به ناشر بفروشند (Put Option).
  • بندهای مربوط به عملکرد مالی: اگر عملکرد مالی شرکت از حد مشخصی پایین‌تر بیاید (مثلاً نسبت بدهی به EBITDA از یک آستانه مشخص عبور کند)، ممکن است ناشر مجبور به بازخرید اوراق شود.
  • بندهای مربوط به رخدادهای خاص: برای مثال رویدادهایی مانند تحریم‌های بین‌المللی

این عوامل، به صورت ترکیبی و با در نظر گرفتن شرایط خاص هر شرکت و بازار، بر تصمیم ناشر برای بازخرید اوراق قرضه قابل بازخرید تأثیر می‌گذارند.

ریسک‌های مرتبط با اوراق قرضه قابل بازخرید

سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه قابل بازخرید، علاوه بر مزایایی که دارد، با ریسک‌هایی نیز همراه است. درک این ریسک‌ها برای سرمایه‌گذاران ضروری است تا بتوانند تصمیمات آگاهانه‌ای بگیرند.

• ریسک نرخ بهره: این ریسک، برای همه انواع اوراق قرضه (اعم از قابل بازخرید و غیرقابل بازخرید) وجود دارد. اگر نرخ بهره در بازار افزایش یابد، قیمت اوراق قرضه کاهش می‌یابد. این امر به این دلیل است که اوراق قرضه جدیدتر با نرخ بهره بالاتر منتشر می‌شوند و جذابیت اوراق قدیمی‌تر (با نرخ بهره پایین‌تر) کم می‌شود.
  • نکته: در مورد اوراق قرضه قابل بازخرید، ریسک نرخ بهره به شکل دیگری نیز خود را نشان می‌دهد. اگر نرخ بهره کاهش یابد، احتمال بازخرید اوراق توسط ناشر افزایش می‌یابد. این امر، ریسک سرمایه‌گذاری مجدد را برای سرمایه‌گذار به همراه دارد (که در ادامه توضیح داده می‌شود).
• ریسک سرمایه‌گذاری مجدد : این ریسک، مهم‌ترین ریسک خاص اوراق قرضه قابل بازخرید است. اگر ناشر اوراق را بازخرید کند، سرمایه‌گذار باید اصل سرمایه خود را مجدداً سرمایه‌گذاری کند. اگر در زمان بازخرید، نرخ بهره در بازار پایین‌تر از نرخ بهره اوراق بازخرید شده باشد، سرمایه‌گذار نمی‌تواند بازدهی مشابهی را کسب کند.
  • مثال: فرض کنید سرمایه‌گذاری اوراق قرضه قابل بازخریدی با نرخ بهره ۶% خریداری کرده است. پس از مدتی، نرخ بهره در بازار به ۴% کاهش می‌یابد و ناشر اوراق را بازخرید می‌کند. اکنون سرمایه‌گذار باید اصل سرمایه خود را با نرخ ۴% (یا کمتر) سرمایه‌گذاری کند و در نتیجه، درآمد کمتری کسب خواهد کرد.
  • عوامل تشدید کننده ریسک سرمایه‌گذاری مجدد:
    • کاهش شدید نرخ بهره: هر چه کاهش نرخ بهره بیشتر باشد، ریسک سرمایه‌گذاری مجدد بیشتر است.
    • کوتاه بودن دوره محافظت از فراخوانی: هر چه دوره محافظت از فراخوانی کوتاه‌تر باشد، سرمایه‌گذار زودتر در معرض ریسک بازخرید قرار می‌گیرد.
    • بالا بودن نرخ کوپن اوراق: اوراق با نرخ کوپن بالا، جذابیت بیشتری برای بازخرید توسط ناشر دارند.
• ریسک نقدشوندگی: این ریسک، به دشواری فروش اوراق قرضه در بازار ثانویه (بازاری که اوراق بین سرمایه‌گذاران خرید و فروش می‌شوند) اشاره دارد. اوراق قرضه قابل بازخرید، به ویژه اوراقی که حجم انتشار کمی دارند یا توسط ناشران کمتر شناخته‌شده منتشر شده‌اند، ممکن است نقدشوندگی پایینی داشته باشند. در این صورت، اگر سرمایه‌گذار بخواهد اوراق خود را قبل از سررسید (یا قبل از تاریخ بازخرید) بفروشد، ممکن است مجبور شود آن‌ها را با قیمتی پایین‌تر از ارزش واقعی بفروشد.
• ریسک اعتباری ناشر: این ریسک، به احتمال عدم توانایی ناشر در پرداخت به موقع بهره و اصل اوراق قرضه اشاره دارد. این ریسک، برای همه انواع اوراق قرضه وجود دارد، اما در مورد اوراق قرضه شرکت‌هایی که رتبه اعتباری پایینی دارند، بیشتر است.
  • رتبه‌بندی‌های بین‌المللی: سرمایه‌گذاران باید به رتبه‌بندی اعتباری ناشر اوراق قرضه توجه کنند. این رتبه‌بندی‌ها توسط مؤسسات معتبری مانند Moody’s, S&P, and Fitch ارائه می‌شوند و نشان‌دهنده ریسک اعتباری ناشر هستند. رتبه‌بندی‌های بالاتر (مانند AAA, AA) نشان‌دهنده ریسک اعتباری پایین‌تر و رتبه‌بندی‌های پایین‌تر (مانند BB, B, CCC) نشان‌دهنده ریسک اعتباری بالاتر هستند.

این بخش، مهم‌ترین ریسک‌های مرتبط با اوراق قرضه قابل بازخرید را در بازارهای جهانی پوشش می‌دهد. سرمایه‌گذاران باید با در نظر گرفتن این ریسک‌ها و شرایط خاص خود، در مورد سرمایه‌گذاری در این اوراق تصمیم‌گیری کنند.

تحلیل و ارزیابی اوراق قرضه قابل بازخرید

ارزیابی اوراق قرضه قابل بازخرید، پیچیده‌تر از اوراق قرضه معمولی است، زیرا باید احتمال بازخرید زودهنگام اوراق را نیز در نظر گرفت. در اینجا، به روش‌های حرفه‌ای تحلیل و ارزیابی این اوراق می‌پردازیم:

• محاسبه بازده تا سررسید (YTM) و بازده تا اولین تاریخ بازخرید (YTC):
  • بازده تا سررسید (YTM – Yield to Maturity): این شاخص، بازده کل اوراق قرضه را در صورتی که تا تاریخ سررسید نگهداری شود، نشان می‌دهد.
  • بازده تا اولین تاریخ بازخرید (YTC – Yield to Call): این شاخص، بازده اوراق قرضه را در صورتی که در اولین تاریخ ممکن بازخرید شود، نشان می‌دهد.
  • فرمول‌ها: فرمول‌های دقیق YTM و YTC نسبتاً پیچیده هستند و به صورت دستی به راحتی قابل محاسبه نیستند. معمولاً از ماشین‌حساب‌های مالی یا نرم‌افزارهای تخصصی برای محاسبه این شاخص‌ها استفاده می‌شود. با این حال، فرمول کلی به شکل زیر است (برای درک مفهوم):

YTM or YTC = [C + (FV – CV) / t] / [(FV + CV) / 2]

• C =  پرداخت کوپن سالانه
• FV = ارزش اسمی اوراق
• CV = ارزش فعلی اوراق
•  t= تعداد سالهای باقی مانده
  • مثال:
    • اوراق قرضه ۱۰ ساله با ارزش اسمی ۱۰۰۰ دلار، نرخ کوپن ۵% (پرداخت سالانه ۵۰ دلار)، قیمت فعلی بازار ۹۸۰ دلار، و قابلیت بازخرید پس از ۳ سال با قیمت ۱۰۲۰ دلار.
    • YTM (با فرض نگهداری تا سررسید): تقریباً ۵.۲۶%
    • YTC (با فرض بازخرید در سال سوم): تقریباً ۶.۰۴%
• مقایسه YTC و YTM با اوراق مشابه غیرقابل بازخرید (Benchmarking): برای ارزیابی جذابیت اوراق قرضه قابل بازخرید، باید YTC و YTM آن را با اوراق قرضه مشابه غیرقابل بازخرید (با سررسید، رتبه اعتباری، و نرخ کوپن مشابه) مقایسه کرد. اگر YTC اوراق قابل بازخرید به طور قابل توجهی بالاتر از YTM اوراق غیرقابل بازخرید باشد، این اوراق ممکن است برای سرمایه‌گذاری جذاب باشند (البته با در نظر گرفتن ریسک سرمایه‌گذاری مجدد).
• بررسی دقیق شرایط بازخرید (Call Provisions) در قرارداد اوراق: قبل از سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه قابل بازخرید، باید به دقت شرایط بازخرید مندرج در قرارداد اوراق را مطالعه کرد. این شرایط شامل موارد زیر است:
  • تاریخ‌های بازخرید
  • قیمت بازخرید و نحوه محاسبه آن
  • دوره محافظت از فراخوانی
  • هرگونه شرایط خاص دیگر
• تحلیل سناریوهای مختلف نرخ بهره و تأثیر آن بر ارزش اوراق: برای ارزیابی ریسک و بازده اوراق قرضه قابل بازخرید، باید سناریوهای مختلفی برای نرخ بهره در نظر گرفت و تأثیر هر سناریو را بر ارزش اوراق و احتمال بازخرید آن بررسی کرد.
  • سناریو ۱: کاهش شدید نرخ بهره: احتمال بازخرید اوراق بسیار بالا می‌رود. ارزش اوراق به سمت قیمت بازخرید میل می‌کند.
  • سناریو ۲: افزایش نرخ بهره: احتمال بازخرید اوراق بسیار پایین می‌آید. ارزش اوراق ممکن است کاهش یابد (مانند اوراق قرضه معمولی).
  • سناریو ۳: ثبات نسبی نرخ بهره: احتمال بازخرید اوراق متوسط است. ارزش اوراق بین قیمت بازخرید و ارزش آن در صورت عدم بازخرید (بر اساس YTM) نوسان می‌کند.
• معرفی مدل‌های پیشرفته‌تر ارزش‌گذاری (مانند مدل‌های درختی): برای ارزش‌گذاری دقیق‌تر اوراق قرضه قابل بازخرید، می‌توان از مدل‌های پیشرفته‌تری مانند مدل‌های درختی (Binomial Trees) استفاده کرد. این مدل‌ها، با در نظر گرفتن احتمال تغییرات نرخ بهره در هر دوره زمانی، ارزش فعلی اوراق را محاسبه می‌کنند. این مدل‌ها پیچیده‌تر هستند و معمولاً توسط تحلیلگران مالی حرفه‌ای و در مؤسسات مالی بزرگ استفاده می‌شوند.

این بخش، روش‌های حرفه‌ای تحلیل و ارزیابی اوراق قرضه قابل بازخرید را ارائه می‌دهد. استفاده از این روش‌ها به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری در مورد سرمایه‌گذاری در این اوراق بگیرند.

استراتژی‌های سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه قابل بازخرید

استراتژی‌های سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه قابل بازخرید، بسته به نوع سرمایه‌گذار (نهادی یا خرد)، اهداف سرمایه‌گذاری، و میزان تحمل ریسک، متفاوت هستند.

الف) استراتژی‌های مناسب برای سرمایه‌گذاران نهادی

سرمایه‌گذاران نهادی (مانند صندوق‌های بازنشستگی، شرکت‌های بیمه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، و بانک‌ها) به دلیل حجم بالای سرمایه‌گذاری و دسترسی به منابع و تحلیل‌های پیشرفته، می‌توانند از استراتژی‌های متنوع‌تری استفاده کنند:

1. استراتژی تطبیق سررسید (Maturity Matching): این استراتژی برای صندوق‌های بازنشستگی و شرکت‌های بیمه که تعهدات آتی مشخصی دارند، مناسب است. آن‌ها می‌توانند اوراق قرضه قابل بازخریدی را خریداری کنند که تاریخ بازخرید آن‌ها (یا تاریخ سررسید آن‌ها در صورت عدم بازخرید) با تاریخ تعهدات آتی آن‌ها مطابقت داشته باشد.
2. استراتژی خرید و نگهداری (Buy and Hold): اگر سرمایه‌گذار نهادی معتقد باشد که نرخ بهره در آینده افزایش نخواهد یافت (یا احتمال بازخرید اوراق پایین است)، می‌تواند اوراق قرضه قابل بازخرید را خریداری کرده و تا تاریخ بازخرید (یا سررسید) نگهداری کند.
3. استراتژی معامله فعال (Active Trading): سرمایه‌گذاران نهادی با تحلیل‌های پیشرفته و پیش‌بینی تغییرات نرخ بهره، می‌توانند به صورت فعال به خرید و فروش اوراق قرضه قابل بازخرید بپردازند و از نوسانات قیمت آن‌ها سود کسب کنند.
4. استراتژی آربیتراژ (Arbitrage): سرمایه‌گذاران نهادی می‌توانند از اختلاف قیمت اوراق قرضه قابل بازخرید در بازارهای مختلف (یا بین اوراق قابل بازخرید و غیرقابل بازخرید مشابه) سود کسب کنند.
5. استفاده از اختیار معامله: سرمایه گذاران میتوانند از طریق خرید یا فروش اختیار معامله خرید روی این اوراق، ریسک خود را پوشش داده و یا بازدهی اضافی کسب کنند.

ب) استراتژی‌های مناسب برای سرمایه‌گذاران خرد

سرمایه‌گذاران خرد (افراد حقیقی) به دلیل محدودیت منابع و دانش تخصصی، معمولاً از استراتژی‌های ساده‌تری استفاده می‌کنند:

1. استراتژی خرید و نگهداری (Buy and Hold): این استراتژی برای سرمایه‌گذاران خردی که به دنبال درآمد ثابت هستند و ریسک‌پذیری پایینی دارند، مناسب است. آن‌ها می‌توانند اوراق قرضه قابل بازخرید با رتبه اعتباری بالا و دوره محافظت از فراخوانی طولانی‌تر را خریداری کرده و تا تاریخ بازخرید (یا سررسید) نگهداری کنند.
2. استراتژی نردبانی (Laddering): در این استراتژی، سرمایه‌گذار اوراق قرضه قابل بازخرید با تاریخ‌های بازخرید (یا سررسید) متفاوت را خریداری می‌کند. این کار باعث می‌شود که ریسک سرمایه‌گذاری مجدد در یک زمان خاص کاهش یابد.
3. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک (Mutual Funds) و صندوق‌های قابل معامله (ETFs): سرمایه‌گذاران خرد می‌توانند به جای خرید مستقیم اوراق قرضه قابل بازخرید، در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک یا ETFهایی که در این اوراق سرمایه‌گذاری می‌کنند، سرمایه‌گذاری کنند. این کار، ریسک را کاهش می‌دهد و مدیریت پرتفوی را ساده‌تر می‌کند.

ج) استفاده از اوراق قرضه قابل بازخرید در پرتفوی‌های سرمایه‌گذاری بین‌المللی (Asset Allocation)

اوراق قرضه قابل بازخرید می‌توانند به عنوان بخشی از یک پرتفوی سرمایه‌گذاری متنوع بین‌المللی مورد استفاده قرار گیرند. این اوراق می‌توانند به:

• افزایش درآمد ثابت پرتفوی: به دلیل نرخ بهره بالاتر نسبت به اوراق قرضه معمولی
• کاهش ریسک کلی پرتفوی: (در مقایسه با سهام)
• ایجاد تنوع در پرتفوی: (با افزودن اوراق قرضه از ناشران و کشورهای مختلف) کمک کنند.

د) استراتژی‌های پوشش ریسک (Hedging) مرتبط با این اوراق

سرمایه‌گذاران نهادی می‌توانند از استراتژی‌های پوشش ریسک (Hedging) برای کاهش ریسک‌های مرتبط با اوراق قرضه قابل بازخرید استفاده کنند. برخی از این استراتژی‌ها عبارتند از:

• استفاده از قراردادهای فیوچرز نرخ بهره (Interest Rate Futures): برای پوشش ریسک افزایش نرخ بهره
• استفاده از اختیار معامله فروش (Put Options) بر روی اوراق قرضه: برای پوشش ریسک کاهش قیمت اوراق
• استفاده از سوآپ نرخ بهره (Interest Rate Swaps): برای تبدیل نرخ بهره ثابت به شناور یا بالعکس

این بخش، استراتژی‌های مختلف سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه قابل بازخرید را برای انواع سرمایه‌گذاران (نهادی و خرد) و در سطح بین‌المللی ارائه می‌دهد. انتخاب استراتژی مناسب، به اهداف سرمایه‌گذاری، میزان تحمل ریسک، و شرایط بازار بستگی دارد.

مطالعه موردی اوراق قرضه قابل بازخرید: تحلیل نمونه‌های واقعی در بازارهای جهانی

در این بخش، چند نمونه واقعی از اوراق قرضه قابل بازخرید را بررسی می‌کنیم و شرایط بازخرید، نرخ بهره، و عملکرد آن‌ها را تحلیل می‌کنیم.

• مثال ۱: اوراق قرضه شرکت اپل (Apple Inc.)
  • مشخصات:
    • ناشر: Apple Inc.
    • ارزش اسمی: 1000 دلار
    • نرخ کوپن: 2.۴۰۰% (پرداخت نیم‌سالانه)
    • تاریخ سررسید: 8 فوریه ۲۰۲۶
    • قابلیت بازخرید: از ۸ فوریه ۲۰۲۱ به بعد، با قیمت ۱۰۰ (ارزش اسمی) به اضافه بهره متعلقه، قابل بازخرید است.
    • رتبه‌بندی اعتباری: AA+ (S&P) / Aaa (Moody’s)
  • تحلیل:
    • این اوراق قرضه، نمونه‌ای از اوراق قرضه شرکتی با قابلیت بازخرید اختیاری هستند.
    • اپل به عنوان یک شرکت با رتبه اعتباری بسیار بالا، ریسک اعتباری پایینی دارد.
    • نرخ کوپن ۲.۴۰۰% در زمان انتشار، با توجه به شرایط بازار و رتبه اعتباری اپل، منطقی به نظر می‌رسید.
    • قابلیت بازخرید از سال ۲۰۲۱ به بعد، به اپل این امکان را می‌دهد که در صورت کاهش نرخ بهره، اوراق را بازخرید کرده و با هزینه کمتری تأمین مالی کند.
• مثال ۲: اوراق قرضه شرکت Verizon Communications Inc.
  • مشخصات:
    • ناشر: Verizon Communications Inc.
    • ارزش اسمی: 1000 دلار
    • نرخ کوپن: 4.۸۷۵% (پرداخت نیم‌سالانه)
    • تاریخ سررسید: 15 مارس ۲۰۳۲
    • قابلیت بازخرید: از ۱۵ مارس ۲۰۲۷ به بعد، با قیمت‌های زیر قابل بازخرید است:
      • ۱۵ مارس ۲۰۲۷ تا ۱۴ مارس ۲۰۲۸: 102.۴۳۸
      • ۱۵ مارس ۲۰۲۸ تا ۱۴ مارس ۲۰۲۹: 101.۶۲۵
      • ۱۵ مارس ۲۰۲۹ تا ۱۴ مارس ۲۰۳۰: 100.۸۱۳
      • ۱۵ مارس ۲۰۳۰ به بعد: 100 (ارزش اسمی)
    • رتبه‌بندی اعتباری: BBB+ (S&P) / Baa1 (Moody’s)
  • تحلیل:
    • این اوراق قرضه، نمونه‌ای از اوراق قرضه شرکتی با قابلیت بازخرید اختیاری و برنامه زمان‌بندی کاهشی برای قیمت بازخرید هستند.
    • Verizon به عنوان یک شرکت بزرگ مخابراتی، رتبه اعتباری نسبتاً خوبی دارد، اما ریسک اعتباری آن بالاتر از اپل است.
    • نرخ کوپن ۴.۸۷۵% بالاتر از اوراق قرضه اپل است که نشان‌دهنده ریسک بالاتر و جبران آن برای سرمایه‌گذاران است.
    • برنامه زمان‌بندی کاهشی قیمت بازخرید، به تدریج از جذابیت بازخرید اوراق برای ناشر می‌کاهد.
• مثال ۳: اوراق قرضه خزانه‌داری ایالات متحده (U.S. Treasury Bonds) با قابلیت بازخرید
  • مشخصات:
    • ناشر: دولت ایالات متحده (وزارت خزانه‌داری)
    • ارزش اسمی: 1000 دلار
    • نرخ کوپن: متغیر (بسته به زمان انتشار)
    • تاریخ سررسید: معمولاً بلندمدت (۱۰ سال، ۲۰ سال، ۳۰ سال)
    • قابلیت بازخرید: برخی از اوراق خزانه‌داری ایالات متحده (نه همه آن‌ها) دارای قابلیت بازخرید هستند. این قابلیت معمولاً ۵ سال قبل از تاریخ سررسید فعال می‌شود.
    • رتبه‌بندی اعتباری: AAA (S&P) / Aaa (Moody’s) – بالاترین رتبه اعتباری
  • تحلیل:
    • اوراق خزانه‌داری ایالات متحده، به عنوان امن‌ترین اوراق قرضه در جهان شناخته می‌شوند (ریسک اعتباری تقریباً صفر).
    • قابلیت بازخرید در اوراق خزانه‌داری، به دولت ایالات متحده این امکان را می‌دهد که در صورت کاهش نرخ بهره، بدهی‌های خود را با هزینه کمتری تجدید ساختار کند.
    • سرمایه‌گذاران در اوراق خزانه‌داری قابل بازخرید، معمولاً به دنبال امنیت بالا هستند و ریسک سرمایه‌گذاری مجدد را می‌پذیرند.

این مثال‌ها، تنوع اوراق قرضه قابل بازخرید در بازارهای جهانی را نشان می‌دهند. سرمایه‌گذاران باید با توجه به شرایط خاص هر اوراق، ریسک و بازده آن را ارزیابی کرده و تصمیم‌گیری کنند.

✔️  بیشتر بخوانید: قرارداد فیوچرز (Futures) چیست؟ آشنایی با انوع بازارها و معاملات آتی

سخن پایانی
اوراق قرضه قابل بازخرید، ابزاری مالی با دو لبه‌ی بُرنده هستند. از یک سو، به ناشران (شرکت‌ها و دولت‌ها) انعطاف‌پذیری قابل‌توجهی در مدیریت بدهی‌های کلان خود، به‌ویژه در بازارهای پویای بین‌المللی، می‌بخشند. آن‌ها می‌توانند با بهره‌گیری از این اختیار، هزینه‌های تأمین مالی خود را بهینه کرده و در شرایط متغیر اقتصادی، واکنش‌های به‌موقعی نشان دهند. از سوی دیگر، سرمایه‌گذاران در این اوراق، با ریسک‌هایی فراتر از ریسک‌های معمول اوراق قرضه مواجه هستند. مهم‌ترین این ریسک‌ها، ریسک سرمایه‌گذاری مجدد است؛ ریسکی که می‌تواند در صورت کاهش نرخ‌های بهره، بازدهی مورد انتظار سرمایه‌گذار را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.

بنابراین، ورود به دنیای اوراق قرضه قابل بازخرید، نیازمند درک عمیق مکانیزم عملکرد، انواع، مزایا، معایب، و به‌ویژه، ریسک‌های خاص این اوراق است. سرمایه‌گذاران، چه نهادی و چه خرد، باید با تحلیل دقیق شرایط بازخرید، ارزیابی رتبه اعتباری ناشر، و در نظر گرفتن سناریوهای مختلف نرخ بهره، استراتژی مناسب خود را انتخاب کنند. ناشران نیز باید با درک کامل هزینه‌ها و منافع این ابزار، و با توجه به شرایط خاص خود و بازارهای مالی، در مورد انتشار یا عدم انتشار این اوراق تصمیم‌گیری نمایند. در نهایت، اوراق قرضه قابل بازخرید، می‌توانند در دستان سرمایه‌گذاران و ناشران آگاه، به ابزاری قدرتمند برای مدیریت ریسک و بهینه‌سازی بازده تبدیل شوند.

لطفا نظر و سوالات خود را درباره این مقاله ارسال کنید تا کارشناسان ما به شما پاسخ دهند.