راز ماندگاری در بازار فارکس: چرا بیشتر معامله‌گران زیان می‌کنند؟

در بازار پویای فارکس که روزانه میلیون‌ها معامله در آن انجام می‌شود، همواره این پرسش مطرح بوده است که چرا عده‌ای از معامله‌گران در بلندمدت به سود می‌رسند و عده‌ای دیگر در نهایت ضررده می‌شوند. آیا مهارت‌های تحلیلی تنها عامل تمایز آنهاست یا باید به دنبال دلایل عمیق‌تری گشت؟ بسیاری از فعالان بازار معتقدند شانس و اقبال تعیین‌کننده است؛ اما بررسی داده‌های معاملاتی نشان می‌دهد که موضوع فراتر از صرفاً «خوش‌شانسی» یا «بدبیاری» است.

در این مقاله، با مروری بر نتایج دو پژوهش گسترده روی بیش از ۴۳ میلیون معامله واقعی، به‌طور دقیق بررسی خواهیم کرد که چگونه حتی معامله‌گرانی که در اکثر پوزیشن‌های خود به سود می‌رسند، در بلندمدت دچار زیان می‌شوند. همچنین با تکیه بر شواهد آماری و مبانی روانشناسی رفتاری توضیح می‌دهیم که مفهوم «مدیریت سرمایه» و نحوه برخورد با سود و زیان چه تأثیر تعیین‌کننده‌ای در موفقیت یا شکست معامله‌گران دارد و چرا در نهایت، تنها درصد اندکی از آنها قادر به پایبندی به اصول صحیح معاملاتی باقی می‌مانند.

تفاوت معامله‌گران موفق و ناموفق: چرا بسیاری از معامله‌گران زیان می‌کنند؟

در دنیای پویای فارکس، مدیریت سرمایه ضعیف همچنان یکی از اصلی‌ترین دلایل زیان‌دهی معامله‌گران به شمار می‌رود. بررسی‌های ما از رفتار واقعی معامله‌گران در بازه زمانی سه‌ماهه دوم سال ۲۰۱۴ تا سه‌ماهه اول سال ۲۰۱۵، نشان می‌دهد که برخلاف تصور رایج، بسیاری از معامله‌گران در بیش از نیمی از معاملات خود سود کسب کرده‌اند؛ اما در نهایت، عملکرد کلی آن‌ها منجر به زیان شده است.

برای صحت‌سنجی این یافته‌ها، مطالعه دیگری با استفاده از داده‌های معاملاتی شش ماه گذشته انجام شد که نتایج مشابهی را تأیید کرد. نکته شگفت‌آور این است که معامله‌گران خرد در بازار فارکس بیش از ۵۰ درصد معاملات خود را با سود به پایان می‌رسانند؛ اما همچنان دچار زیان می‌شوند.

دوره مستر کلاس طلا

جامع‌ترین دوره آموزشی طلا

این دوره در مجموعه یوتوفارکس تهیه شده و نتیجه سال‌ها تجربه در حوزه معامله‌گری طلا و فارکس است. این دوره توسط مجموعه‌ای از معامله‌گران حرفه‌ای یوتوفارکس تهیه شده است. با خرید این دوره از تجربه چندین معامله‌گر بهره‌مند خواهید شد.

مشاهده دوره

نمودار تحلیلی فوق که بر اساس بیش از ۱۹ میلیون معامله واقعی در ۱۵ جفت‌ارز محبوب طی بازه سه‌ماهه دوم تا سه‌ماهه سوم سال ۲۰۱۵ ترسیم شده است، این موضوع را روشن‌تر می‌کند. در این نمودار، درصد معاملات سودآور با رنگ آبی و معاملات زیان‌ده با رنگ قرمز مشخص شده است. به‌عنوان مثال، در جفت‌ارز EUR/USD، ۵۹ درصد معاملات با سود بسته شده‌اند و سایر جفت‌ارزهای محبوب نیز عمدتاً نرخ سوددهی بالای ۵۰ درصد را تجربه کرده‌اند.

با این حال، چرا معامله‌گرانی که بیش از نیمی از معاملات خود را با سود می‌بندند، همچنان زیان می‌کنند؟

نمودار فوق به این سؤال پاسخ می‌دهد. در این نمودار، میانگین پیپ‌های کسب‌شده در معاملات سودآور (آبی) و میانگین پیپ‌های ازدست‌رفته در معاملات زیان‌ده (قرمز) نشان داده شده است. نتایج به‌وضوح بیانگر آن است که زیان معاملات زیان‌ده به‌مراتب بیشتر از سود معاملات سودآور است.

برای نمونه، در جفت‌ارز EUR/USD، اگرچه ۵۹ درصد معاملات با سود بسته شده‌اند، اما میانگین سود هر معامله ۱۸ پیپ و میانگین زیان هر معامله ۳۲ پیپ بوده است. این بدین معناست که معامله‌گران متوسط در این جفت‌ارز، حدود ۸۰ درصد بیشتر از سودشان در معاملات زیان‌ده ضرر کرده‌اند.

شرایط در جفت‌ارز پرنوسان GBP/NZD نیز وخیم‌تر است. معامله‌گران در این جفت‌ارز به طور متوسط ۵۴ پیپ سود کسب کرده‌اند، اما میانگین زیان آن‌ها در معاملات زیان‌ده به ۱۰۵ پیپ می‌رسد، یعنی تقریباً دو برابر سود به‌دست‌آمده.

تشخیص این مشکل اساسی اولین گام است؛ اما برای ارائه راه‌حل، باید به دلایل زیربنایی آن پرداخت.

توقف ضرر و افزایش سود: چرا این اصل ساده به چالشی بزرگ تبدیل می‌شود؟

داده‌های آماری نشان می‌دهد که بیش از نیمی از معاملات انجام‌شده توسط معامله‌گران خرد، سودآور هستند. اما در نهایت، میانگین زیان آنها از سودشان پیشی می‌گیرد و به همین دلیل، زیان‌ده می‌شوند. دلیل اصلی این اتفاق را می‌توان در روانشناسی انسان جستجو کرد.

یکی از قوانین اساسی در معاملات این است که: “اجازه ندهید ضررهای شما گسترش پیدا کنند و به سودها اجازه رشد دهید.” این قانون ساده و بدیهی، مورد تأیید اکثر معامله‌گران است. اما نکته جالب توجه این است که همین قانون، در عمل برای بسیاری از معامله‌گران خرد چالش‌برانگیز می‌شود.

اما چرا معامله‌گران نمی‌توانند به چنین اصلی ساده و آشکار پایبند باشند؟ پاسخ در پیچیدگی‌های روانشناسی انسان نهفته است. رفتارها و سوگیری‌های روانی انسان، حتی در برابر اصول واضح و منطقی، می‌تواند به نحوی عمل کند که افراد تصمیماتی برخلاف منافع خود بگیرند.

چرا تمرین مدیریت سرمایه دشوار است؟

تمرین مدیریت سرمایه در معاملات مالی به یک دلیل ساده دشوار است: طبیعت انسان. مطالعات انجام‌شده نشان می‌دهد که رفتار انسان در مواجهه با سود و زیان به‌صورت متناقضی عمل می‌کند. برای درک بهتر این موضوع، بیایید یک مثال شرط‌بندی ساده را بررسی کنیم. فرض کنید دو انتخاب دارید:

• شرایط اول (سود):
  1. گزینه اول: 50 درصد شانس برنده شدن ۱۰۰۰ دلار و ۵۰ درصد شانس عدم دریافت هیچ مبلغی.
  2. گزینه دوم: دریافت قطعی ۴۵۰ دلار.

  بیشتر افراد گزینه دوم را انتخاب می‌کنند، حتی اگر انتظار ریاضی سود در گزینه اول بیشتر باشد. حال اگر این شرط‌بندی چندین بار تکرار شود، گزینه اول منطقی‌تر به نظر می‌رسد، اما همچنان افراد گزینه دوم را ترجیح می‌دهند.

• شرایط دوم (زیان):
  1. گزینه اول: 50 درصد احتمال از دست دادن ۱۰۰۰ دلار و ۵۰ درصد احتمال عدم زیان.
  2. گزینه دوم: زیان قطعی ۴۵۰ دلار.

  در این حالت، اکثر افراد گزینه اول را انتخاب می‌کنند، حتی اگر انتظار زیان در گزینه دوم کمتر باشد.

این رفتار نشان می‌دهد که انسان‌ها در مواجهه با سود، به دنبال قطعیت و در مواجهه با زیان، تمایل به ریسک‌پذیری دارند. این تمایل رفتاری ناشی از تأثیر روانی سود و زیان است. از نظر روانشناسی، دردی که از یک زیان تجربه می‌کنیم، بسیار شدیدتر از لذتی است که از سودی هم‌ارزش کسب می‌کنیم.

دنیل کانمن، روانشناس برجسته و برنده جایزه نوبل، در نظریه چشم‌انداز خود این پدیده را بررسی کرده است. یافته‌های او نشان می‌دهد که اکثر مردم بیش از آنکه از کسب سود لذت ببرند، از زیان دیدن ناراحت می‌شوند. برای مثال، اگر میان سود قطعی ۴۵۰ دلار و سود احتمالی ۵۰۰ دلار حق انتخاب داشته باشید، بیشتر افراد سود قطعی ۴۵۰ دلاری را انتخاب می‌کنند. اما در مواجهه با زیان، کمتر کسی حاضر است زیان قطعی ۴۵۰ دلار را بپذیرد و ترجیح می‌دهند شانس خود را برای از دست ندادن هیچ پولی امتحان کنند.

مطالعات بالینی نشان می‌دهد که شدت ناراحتی از زیان، دو تا دو و نیم برابر شدت لذت از سود هم‌ارزش است. به همین دلیل، برای جبران زیان ۵۰۰ دلاری، باید حدود ۱۰۰۰ تا ۱۲۵۰ دلار سود کسب شود تا احساسات خنثی شوند. این عدم تعادل احساسی، رفتار معامله‌گران را نیز به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. به طور معمول، معامله‌گران تمایل دارند پوزیشن‌های زیان‌ده را برای مدت طولانی باز نگه دارند به امید بازگشت به سود، در حالی که سودهای کوچک را سریعاً می‌پذیرند. نمودار مرتبط با این موضوع نیز نشان می‌دهد که درک احساسات در مواجهه با سود و زیان چگونه به تصمیم‌گیری‌ها شکل می‌دهد.

در این نمودار، محور افقی نمایانگر میزان سود و زیان و محور عمودی شدت احساسات ناشی از آن است. در بخش سود، لذت کسب ۵۰۰ دلار به نقطه‌ای می‌رسد که شدت لذت کاهش می‌یابد. اما در بخش زیان، درد ناشی از زیان ۵۰۰ دلاری با شیب تندتری افزایش می‌یابد و به مراتب شدیدتر احساس می‌شود. این رفتار انسانی باعث می‌شود معامله‌گران اغلب در مواجهه با زیان تصمیمات احساسی بگیرند و به ضرر بیشتری دچار شوند.

این یافته‌ها تأکید می‌کند که معامله‌گران باید استراتژی‌های مدیریت سرمایه قوی و اصولی داشته باشند. تعیین حد ضرر و حد سود مشخص با نسبت ریسک به ریوارد منطقی می‌تواند یکی از راهکارهای کلیدی برای مقابله با این تعصبات روان‌شناختی باشد. تنها با این رویکرد است که معامله‌گران می‌توانند از دام‌های احساسی خارج شوند و در مسیر موفقیت گام بردارند.

✔️  بیشتر بخوانید: مدیریت سرمایه چیست؟ معرفی روش‌های رایج مدیریت سرمایه

چگونه با برنامه‌ریزی از دام زیان‌های احساسی در معاملات فرار کنیم؟

برای گرفتار نشدن در دام زیان‌های احساسی و تصمیمات غیرمنطقی، باید با یک برنامه‌ریزی دقیق وارد معاملات شوید. انسان‌ها ربات نیستند و علاوه بر منطق، سوگیری‌های شناختی و احساسی در تصمیم‌گیری‌هایشان تأثیرگذار است. اما معامله‌گران باید فراتر از این چالش عمل کنند. شخصی که حساب معامله‌گری باز می‌کند، هدف اصلی‌اش کسب سود است و اگر رفتار او به زیان منجر شود، باید تمام تلاش خود را برای جلوگیری از تکرار آن به‌کار گیرد. این یعنی شناخت مشکل، پذیرش آن و اعمال تغییرات ضروری.

راه‌حل برای کنترل این چالش ساده اما بسیار موثر است: حد ضرر و حد سود معاملات را به گونه‌ای تعیین کنید که فاصله‌ای یکسان از هم داشته باشند. این یعنی از همان ابتدا تصمیم بگیرید که اگر ۵۰ دلار ضرر کردید، به همان میزان، یعنی ۵۰ دلار سود را هدف قرار دهید. به این رویکرد در اصطلاح، نسبت ریسک به ریوارد ۱:۱ گفته می‌شود. رعایت این قانون به شما کمک می‌کند تا اگر در حداقل نیمی از معاملات خود موفق عمل کنید، در بلندمدت به سود برسید.

این مفهوم ممکن است در نگاه اول بسیار بدیهی به نظر برسد و حتی باعث شود که پس از خواندن این توصیه احساس ناامیدی کنید. اما دقیقاً به همین دلیل که ساده و بدیهی است، بسیاری از معامله‌گران به آن بی‌توجهی می‌کنند. موفقیت در معاملات نیازمند پایبندی به این اصول پایه‌ای و اجتناب از تصمیمات احساسی است. رعایت این نسبت و تمرکز بر برنامه‌ریزی دقیق، گامی موثر در مسیر سودآوری بلندمدت خواهد بود.

قدرت نسبت ریسک به ریوارد ۱:۱ در سودآوری معاملات

استفاده از نسبت ریسک به ریوارد ۱:۱ در معاملات فارکس، به وضوح کارایی خود را نشان داده است. بر اساس داده‌های گردآوری‌شده از بیش از ۹۳ هزار حساب معاملاتی واقعی، نتایج حاکی از آن است که معامله‌گرانی که از این قانون استفاده کرده‌اند، در مقایسه با دیگران موفق‌تر بوده‌اند.

این تحلیل، حساب‌هایی را بررسی کرده است که حداقل دو معامله در میان ۱۵ جفت ارز منتخب انجام داده‌اند و نسبت ریسک به ریوارد معاملات آنها مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که ۵۲ درصد از حساب‌هایی که از نسبت ریسک به ریوارد ۱:۱ یا بالاتر استفاده کرده‌اند، در بازه زمانی شش‌ماهه به سود خالص دست یافته‌اند. در مقابل، تنها ۲۰ درصد از حساب‌هایی که از نسبتی کوچک‌تر از ۱:۱ استفاده کرده‌اند، موفق به کسب سود خالص شده‌اند.

نمودار پیوست به‌خوبی این اختلاف را نشان می‌دهد. ستون آبی که حساب‌هایی با نسبت ریسک به ریوارد ۱:۱ یا بالاتر را نشان می‌دهد، به‌مراتب بالاتر از ستون قرمز است که بیانگر حساب‌هایی با نسبت کمتر است. این آمار به‌طور واضح تأیید می‌کند که معامله‌گرانی که به نسبت ریسک به ریوارد ۱:۱ وفادار مانده‌اند، ۲.۵ برابر بیشتر احتمال موفقیت داشته‌اند.

این نتایج نه تنها بر اهمیت این قانون ساده تأکید دارد، بلکه نشان می‌دهد که پیروی از اصول مدیریت ریسک، نقشی کلیدی در دستیابی به سودآوری پایدار دارد. معامله‌گران با پایبندی به نسبت ریسک به ریوارد منطقی، می‌توانند از اثرات منفی تصمیمات احساسی در معاملات خود جلوگیری کنند و شانس موفقیت خود را به طور چشمگیری افزایش دهند.

از چه تکنیکی برای اجتناب از این اشتباه رایج استفاده کنیم؟

یکی از موثرترین تکنیک‌ها برای جلوگیری از اشتباهات رایج در معاملات، تنظیم حد ضرر و حد سود با نسبت ریسک به ریوارد حداقل ۱:۱ است. داده‌های ما نشان می‌دهد که معامله‌گران متوسط اغلب به دنبال کسب سودهای کوچک هستند، در حالی که اجازه می‌دهند ضررهایشان به‌طور قابل توجهی افزایش یابد. این رفتار، که ناشی از تصمیم‌گیری‌های احساسی است، منجر به زیان‌های قابل ملاحظه در بلندمدت می‌شود.

برای جلوگیری از این چرخه زیان‌بار، لازم است که در هر معامله، سود مورد انتظار حداقل برابر با زیان مورد انتظار باشد. از همان ابتدای معامله، بیشینه زیان احتمالی خود را مشخص کرده و بر اساس آن، حد ضرر را تعیین کنید. سپس حد سود خود را به گونه‌ای تنظیم کنید که نسبت ریسک به ریوارد ۱:۱ یا بیشتر رعایت شود. تحقیقات ما نشان داده است که این رویکرد تأثیر بسزایی در افزایش سودآوری دارد.

تنظیم فاصله حد ضرر به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله جفت ارز انتخابی، موقعیت خطوط حمایت و مقاومت، و میزان نوسانات بازار. اما مهم‌ترین نکته این است که در هر شرایطی، نسبت ریسک به ریوارد شما دست‌کم برابر یک باشد. برای مثال، اگر حد ضرر خود را در فاصله ۴۰ پیپ قرار داده‌اید، حد سود شما نیز باید به همان اندازه تنظیم شود.

این تکنیک ساده اما موثر، معامله‌گران را از تصمیم‌گیری‌های احساسی دور کرده و کمک می‌کند تا به سودآوری بلندمدت دست یابند. رعایت این اصول کلیدی می‌تواند بهبود چشمگیری در عملکرد معاملاتی ایجاد کند و معامله‌گران را به مسیر موفقیت هدایت کند.

به برنامه خود پایبند باشید: از حد ضرر و سفارشات شرطی استفاده کنید

پایبندی به برنامه معاملاتی، همان عاملی است که معامله‌گران موفق را از ناموفق متمایز می‌کند. هنگامی که نسبت ریسک به ریوارد ۱:۱ را تعیین کردید، چالش اصلی آن است که به این برنامه وفادار بمانید. این مرحله نیازمند مقابله با تمایلات درونی انسان، از جمله «بیزاری از شکست»، است. در حالی که ممکن است معامله به شما حس کنترل دهد، نادیده گرفتن احساسات هنگام مواجهه با سود یا زیان بسیار دشوارتر می‌شود.

هنگام تعیین حد ضرر و حد سود، از تغییر مکرر آنها پرهیز کنید، مگر اینکه قصد افزایش سود را داشته باشید. داستان‌های بسیاری از معامله‌گرانی وجود دارد که به دلیل تغییر حد ضرر، به زیان‌های بزرگ‌تری دچار شده‌اند. این مثال‌ها تأکیدی بر اهمیت پایبندی به اصول مدیریت ریسک است.

حتی بهترین استراتژی‌های معاملاتی نیز بدون مدیریت ریسک مناسب در نهایت با شکست مواجه می‌شوند. داده‌های ما نشان می‌دهد که معامله‌گرانی که از نسبت ریسک به ریوارد کوچکتر از ۱:۱ استفاده می‌کنند، شانس کمتری برای دستیابی به سودآوری دارند. در مقابل، استفاده از نسبت ریسک به ریوارد ۱:۱ حداقل الزام ضروری برای کسب موفقیت در بلندمدت است.

علاوه بر این، نسبت‌های بالاتر مانند ۱:۲ یا ۱:۳ می‌توانند فرصت‌های سودآوری بیشتری را فراهم کنند. معامله‌گران موفق همواره برنامه‌ای مشخص دارند و با رعایت اصول، مسیر موفقیت خود را هموار می‌کنند. پایبندی به این اصول کلیدی، علاوه بر افزایش سودآوری، از ورود به دام تصمیمات احساسی نیز جلوگیری می‌کند.

سخن پایانی

درک تفاوت میان معامله‌گران موفق و ناموفق به ما نشان می‌دهد که موفقیت در بازارهای مالی تنها به مهارت‌های تحلیلی محدود نمی‌شود، بلکه پایبندی به اصول مدیریت سرمایه و کنترل احساسات نقش بسزایی در دستیابی به سودآوری پایدار دارد. داده‌ها به‌وضوح نشان می‌دهند که معامله‌گرانی که نسبت ریسک به ریوارد ۱:۱ یا بالاتر را رعایت کرده‌اند، شانس بیشتری برای کسب سود داشته‌اند. در مقابل، کسانی که این اصول را نادیده گرفته‌اند، حتی با درصد بالایی از معاملات سودده، در نهایت زیان کرده‌اند.

بنابراین، مدیریت سرمایه نه‌تنها یک ابزار فنی، بلکه ابزاری روانشناختی برای مقابله با تمایلات احساسی است که می‌تواند سرنوشت معاملات را تغییر دهد. با تنظیم حد ضرر و حد سود منطقی، پایبندی به برنامه‌های از پیش تعیین‌شده و اجتناب از تصمیمات عجولانه، می‌توانید کنترل معاملات خود را به دست بگیرید. موفقیت در بازارهای مالی نیازمند درک و اجرای این اصول است و تنها معامله‌گرانی که به این اصول پایبند باشند، می‌توانند در بلندمدت به نتایج مثبت دست یابند.

لطفا نظر خود را درباره این مقاله برای ما ارسال کنید یا اگر سوالی دارید ارسال کنید تا کارشناسان ما به شما پاسخ دهند.