شاخص PMI چیست و چرا در فارکس اهمیت دارد؟

شاخص PMI یا شاخص مدیران خرید (Purchasing Managers’ Index) یکی از مهم‌ترین داده‌های اقتصادی است که مسیر اصلی اقتصاد را در بخش‌های تولیدی و خدماتی مشخص می‎‌کند. این داده به طور خلاصه نشان می‌دهد که آیا شرایط بازار، همانطور که توسط مدیران خرید مشاهده می‌شود، در حال انبساط، ثبات یا انقباض است. هدف شاخص PMI ارائه اطلاعات در مورد شرایط فعلی و آتی کسب‌و‌کار به صاحبان، تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران شرکت‌ها است. همچنین شاخص PMI توسط تمام معامله‌گران از جمله اسکالپر‌ها، سوئینگ‌ تریدرها یا سرمایه‌گذران از نزدیک رصد می‌شود.

نکات کلیدی درباره شاخص PMI

• شاخص مدیران خرید (PMI)، معیاری است که مسیر اصلی اقتصاد را در بخش تولید نشان می‌دهد.
• این شاخص بر اساس نظرسنجی ماهانه از مدیران زنجیره تامین در 19 بخش صنعتی بدست می‌آید که مراحل تولید از شروع تا پایان (توزیع و تحویل) را پوشش می‌دهد.
• ارقام و تغییرات شاخص PMI و اجزای آن می‌تواند بینش مفیدی را برای صاحبان کسب‌و‌کار، تحلیل‌گران بازار و سرمایه‌گذاران فراهم کند و شاخصی پیشرو برای عملکرد کلی اقتصاد، در ایالات متحده به شمار می‌رود.

در نمودار پایین، اجزای شاخص PMI و تغییرات آنها از سال 2008 تا 2020 به تصویر کشیده شده است:

نحوه عملکرد شاخص مدیران خرید

شاخص PMI هر ماه توسط موسسه مدیریت تامین (ISM) گردآوری و منتشر می‌شود. PMI  یا شاخص مدیران خرید بر مبنای نظرسنجی ماهانه‌ای است که برای مدیران ارشد بیش از 400 شرکت در 19 بخش اصلی صنعت ارسال می‌شود. نحوه تعیین این شرکت‌ها بر اساس سهمی است که آنها در تولید ناخالص داخلی ایالات متحده دارند. گزارش شاخص PMI چند حوزه اصلی کسب‌و‌کار را شامل می‌شود: سفارشات جدید، سطح موجودی، تولید، زمان تحویل تامین‌کنندگان و اشتغال. هر یک از این حوزه‌ها در هنگام بررسی توسط موسسه ISM، از درجه اهمیت یکسانی برخوردار هستند. این نظرسنجی‌ها شامل سؤالاتی در مورد شرایط کسب‌و‌کار و هر گونه تغییر در آن هستند، چه در حال بهبود باشد، چه تغییری نداشته باشد یا در وضعیت وخیمی باشد.

گزارش شاخص PMI، عددی از 0 تا 100 را شامل می‌شود. PMI بالاتر از 50 در مقایسه با ماه قبل نشان‌دهنده انبساط اقتصاد است. PMI زیر 50 نشان‌دهنده انقباض اقتصاد است و عدد 50 بیان‌‌کننده عدم تغییر در وضعیت اقتصادی است. هر چه نتیجه از عدد 50 فاصله بگیرد، میزان تغییر بیشتر خواهد بود. شاخص PMI به صورت زیر محاسبه می‌شود:

PMI = (P1 × 1) + (P2 × 0.5) + (P3 × 0)

P1 = درصد پاسخ‌هایی که بهبود وضعیت را گزارش می‌کنند.

P2 = درصد پاسخ‌هایی که هیچ تغییری در وضعیت را گزارش نمی‌کنند.

P3 = درصد پاسخ‌هایی که بدتر شدن وضعیت را گزارش می‌کنند.

شرکت‌های دیگر نیز اعداد شاخص PMI را محاسبه می‌کنند، از جمله IHS Markit Group که شاخص PMI را برای کشورهای مختلف خارج از ایالات متحده ارائه می‌دهد.

شاخص PMI در موسسات مختلف ISM و S&P Global

داده‌های شاخص PMI توسط چند نهاد مختلف منتشر می‌شوند، اما مهم‌ترین و معتبرترین آنها ISM و S&P Global هستند. این دو موسسه، به صورت مستقل این داده‌ها را منتشر می‌کنند. S&P Global دوبار در ماه داده‌های PMI را منتشر می‌کند که در تقویم‌های اقتصادی با نام Flash PMI یا IHS Markit PMI شناخته می‌شوند (بد نیست بدانید که اکنون موسسه ISM Markit خود زیر مجموعه  S&P Global تلقی می‌شود). در هر حال، نکته مهم این است که دو شاخص ISM و S&P Global تفاوت معناداری با یکدیگر دارند.

به عنوان مثال، در ژوئیه سال ۲۰۲۰ تفاوت این دو شاخص به صورت زیر بود:

در شاخص PMI خدماتی، موسسه ISM عنوان کرد که این شاخص به ۵۸.۱ رسیده است که یک واحد نسبت به گزارش ماه قبل افزایش داشت. اما موسسه S&P Global در گزارش خود اعلام کرد که شاخص PMI خدماتی در این ماه ۵۰.۰ بوده است که نسبت به ماه قبل ۲.۱ واحد بهبود داشته است.

همچنین در مورد مولفه سفارشات جدید، موسسه ISM عدد ۶۷.۷ را نشان می‌داد که نسبت به ماه قبل رشد ۶.۱ درصدی را نشان می‌دهد، اما موسسه S&P Global اعلام کرد سفارشات جدید به خاطر تردید مشتریان و اقدامات فاصله‌گذاری اجتماعی ناشی از همه‌گیری کرونا، کاهش داشته است.

علت تفاوت در داده شاخص PMI خروجی از موسسات ISM و S&P Global:

1. تفاوت در متدولوژی ISM و S&P Global

• ISM: این موسسه بیش از ۳۷۵ شرکت را از بخش‌های مختلف در سراسر ایالات متحده برای شاخص غیرتولیدی خود بررسی می‌کند. این شاخص به چهار مولفه‌ی سفارشات جدید، فعالیت‌های تجاری، اشتغال و تحویل تامین کنندگان وزن یکسان می‌دهد. سه مولفه اول به صورت فصلی تعدیل می‌شود، اما برای مولفه تحویل تامین دهندگان، فاکتور فصلی چندان متغیر نیست.
• S&P Global: این موسسه بیش از ۴۰۰ شرکت را در ایالات متحده پوشش می‌دهد. برای بررسی آنها به‌جز چهار مولفه‌ای که ISM بررسی می‌کند، دو مولفه دیگر شامل کسب‌وکارهای جدید و انتظارات تجاری را نیز در محاسبات خود، اعمال می‌کند. همچنین تلاش می‌شود تعدیلات فصلی در نظر گرفته شود.
• وزن هر یک از بخش‌هایی که درباره آن نظرسنجی می‌شود در شاخص موسسه ISM یکسان و مساوی ۲۰% در نظر گرفته شده است، اما شاخص PMI موسسه S&P Global برای هر بخش وزن مخصوصص را در نظر دارد که با هم مساوی نیستند.

2. تفاوت در شیوه پاسخگویی نطرسنجی‌های ISM و S&P Global

یکی دیگر از دلایل تفاوت در این آمارها، این است که به طور کلی شاخص‌هایی که بر پایه نظرسنجی هستند، در ذات خود مقداری خطا دارند. این خطا می‌تواند از سوگیری‌های شناختی حاصل شود. به عنوان مثال، ممکن است یک مدیر به اشتباه تصور کند که شرکت تحت کنترلش طی یک ماه گذشته عملکرد بدتری داشته است، حال آنکه ممکن است این‌گونه نباشد.

همچنین ثابت شده است که شرکت‌هایی که عمدتا در حال رشد هستند، انگیزه بیشتری برای شرکت در این نظرسنجی‌ها دارند. ممکن است مدیران شرکت‌هایی که رو به افول هستند، یا در‌ آستانه ورشکستگی هستند، اساسا حاضر به پاسخگویی به سوالات نشوند. بنابراین، این مساله ممکن است تفاوت معناداری در شاخص PMI که دو موسسه گزارش می‌کنند، ایجاد کند.

شاخص PMI در بخش‌های مختلف تولیدی و خدمات

معیار اندازه‌گیری اقتصاد، تولید ناخالص داخلی (GDP) یا به عبارت ساده‌تر ارزش کل کالا و خدماتی است که در اقتصاد تولید می شود.

تولید ناخالص داخلی نیز از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که عمده‌ترین آن بخش تولید و خدمات است. از این رو داده‌های PMI دو بخش دارد یکی بخش تولیدی و دیگری بخش خدمات.

اما نکته اینجاست که بخش تولید و خدمات وزن متفاوتی در اندازه کلی تولید ناخالص داخلی دارند. به عنوان مثال در اقتصادهای مبتنی بر خدمات (مانند اکثر کشورهای سرمایه‌دار) یا آنهایی که بیشترین اهمیت را در بازار و معاملات فارکس دارند، داده‌های PMI بخش خدماتی اهمیت بیشتری نسبت به PMI بخش تولیدی دارد.

بنابراین اگر PMI تولیدی داده‌های ناامید کننده‌ای را ارائه کند، ارز با حرکتی نزولی واکنش نشان می‌دهد، اما اگر PMI خدمات، داده‌های ضعیف بخش تولیدی را تایید نکند، ارز برگشت خواهد کرد.

در انگلستان و استرالیا، PMI جداگانه‌ای برای بخش ساخت و ساز منتشر می‌شود. این داده‌ها قدرت صنعت را نشان می‌دهد و معمولا معامله‌گران نسبت به این داده‌ها واکنش نشان می‌دهند.

چگونه PMI بر تصمیمات اقتصادی تأثیر می‌گذارد

این شاخص و داده‌های مرتبط با آن که ماهانه توسط ISM از نظرسنجی‌ها به دست می‌آیند، ابزارهای تصمیم‌گیری حیاتی برای مدیران در بخش‌های مختلف محسوب می‌شوند. به عنوان مثال، یک خودروساز، تصمیمات تولید را بر اساس سفارشات جدیدی که از مشتریان در ماه‌های آینده انتظار دارد، می‌گیرد. این سفارشات جدید، به تصمیمات مدیریت در رابطه با خرید ده‌ها قطعه و مواد اولیه مانند فولاد و پلاستیک جهت می‌دهد. همچنین تراز موجودی فعلی، میزان تولیدی را که تولیدکننده برای تکمیل سفارشات جدید نیاز دارد و نگه داشتن مقداری موجودی برای پایان ماه را مشخص می‌کند.

تامین کنندگان نیز بر اساس PMI تصمیم می‌گیرند. تامین کننده قطعات برای یک تولید کننده، گزارش PMI را دنبال می‌کند تا میزان تقاضای آتی برای محصولات خود را تخمین بزند. تأمین‌کننده همچنین می‌خواهد بداند که مشتریانش چه مقدار موجودی در دسترس دارند، که بر میزان تولید نیز تأثیر می‌گذارد. اطلاعات PMI در مورد عرضه و تقاضا بر قیمت‌هایی که تامین کنندگان می‌توانند مطالبه کنند، تاثیر می‌گذارد.

برای مثال، اگر سفارشات جدید سازنده در حال افزایش باشد، ممکن است قیمت برای مشتری را افزایش دهد و افزایش قیمت را از تامین‌کنندگان خود بپذیرد. از سوی دیگر، زمانی که سفارشات جدید کاهش می‌یابد، ممکن است سازنده مجبور شود قیمت‌های خود را پایین بیاورد و هزینه کمتری برای قطعاتی که خریداری می‌کند، بپردازد. یک شرکت می‌تواند از PMI برای کمک به برنامه‌ریزی بودجه سالانه، مدیریت تعداد کارکنان و پیش‌بینی جریان نقدی استفاده کند.

سرمایه‌گذاران همچنین می‌توانند از شاخص PMI به عنوان یک اندیکاتور پیشرو بهره ببرند. جهت روند در PMI می‌تواند از قبل، تغییرات در روند فعالیت‌های اقتصادی و تولیدی مانند تولید ناخالص داخلی، تولید صنعتی و اشتغال را پیش‌بینی کند. با توجه به ارقام و تغییرات در PMI می‌توانیم روندهای در حال شکل‌گیری در اقتصاد را شناسایی کرده و از آنها کسب سود کنیم.

در خاتمه

علی‌رغم اینکه تفسیر رایج این است که هرچه PMI بالاتر باشد، بهتر است، اما بانک‌های مرکزی از افزایش شدید PMI راضی نخواهند بود. آنها علاقه‌ای به PMI بالای ۶۰ ندارند، بلکه بیشتر تثبیت PMI حوالی ۵۵ را بهترین حالت در نظر می‌گیرند که نشان دهنده‌ی رشد اقتصادی با سرعتی منطقی و مداوم است.

در ایالات متحده این آمار توسط موسسه ISM (موسسه مدیریت تامین) محاسبه می‌شود و معامله‌گران به دنبال جزئیات داده‌ها، به عنوان مثال مولفه اشتغال در این گزارش هستند چرا که به آنها سرنخی برای پیش‌بینی داده‌های دیگر مانند NFP (اشتغال بخش غیر کشاورزی) می‌دهد.

به طور خلاصه، در کنار داده‌های اشتغال و تورم، شاخص PMI نیز با دقت مورد بررسی قرار می‌گیرد و حتی ممکن است قوی‌ترین روندها را نیز تغییر دهد. از این رو، معامله‌گران آن را در تقویم اقتصادی خود علامت‌گذاری می‌کنند و پوزیشن‌های خرید و فروش خود را بر اساس آن، با توجه به اینکه آیا بالای 50 است یا پایین‌تر و همچنین بخش مورد اشاره PMI تنظیم می‌کنند.

برای پیگیری اخبار روز و فوری فارکس و بازارهای جهانی به کانال تلگرام UtoFX بپیوندید.

بیشتر بخوانید: 

• ارتباط بین شاخص PMI و نرخ رشد GDP چیست؟
• PMI تولیدی (Manufacturing PMI) چیست و چه تاثیری بر بازار فارکس دارد؟
• PMI خدماتی (SERVICES PMI) چیست و چه تاثیری بر بازار فارکس دارد؟