رمزارز دای (DAI) چیست؟ تاریخچه و تأسیس پروژه دای

در بازار ارزهای دیجیتال و امور مالی غیرمتمرکز که پایداری قیمت و شفافیت داده‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است، استیبل‌کوین‌هایی مانند DAI نقش کلیدی ایفا می‌کنند. این رمزارز با رویکرد غیرمتمرکز و پشتوانه دارایی‌های دیجیتال، به‌عنوان یک استیبل‌کوین پیشرو شناخته می‌شود که در اکوسیستم دیفای جایگاه ویژه‌ای دارد. DAI توسط پروتکل میکر (Maker Protocol) و سازمان غیرمتمرکز خودمختار میکردائو (MakerDAO) مدیریت می‌شود و به دلیل ثبات قیمت و شفافیت، گزینه‌ای ایده‌آل برای توسعه‌دهندگان و سرمایه‌گذاران است. در ادامه، به بررسی جامع این پروژه، اهداف، ساختار فنی، کاربردها و جایگاه آن در بازار رمزارزها می‌پردازیم.

ارز دیجیتال دای چیست؟

رمزارز دای (DAI) یک استیبل‌کوین غیرمتمرکز مبتنی بر اتریوم است که توسط پروتکل میکر و میکردائو مدیریت شده و قیمت آن به دلار آمریکا متصل است.

DAI برای ارائه ثبات قیمتی در بازار پرنوسان رمزارزها طراحی شده و از طریق پشتوانه دارایی‌های دیجیتال در قراردادهای هوشمند (Vaults) پشتیبانی می‌شود. این استیبل‌کوین به کاربران امکان می‌دهد تا از نوسانات شدید بازار در امان بمانند و در عین حال از مزایای فناوری بلاکچین بهره‌مند شوند. این مقاله به بررسی تاریخچه، نحوه عملکرد، کاربردها، توکنومیکس، مزایا و معایب، رقبا، بلاکچین‌های پشتیبانی‌شده، کیف‌پول‌های مناسب، روش‌های خرید و فروش DAI، آمار بازار، نقشه راه و سوالات متداول مرتبط می‌پردازد.

✔️ بیشتر بخوانید: استیبل‌کوین چیست؟

تاریخچه و تأسیس پروژه دای

DAI در سال ۲۰۱۵ توسط رونه کریستنسن (Rune Christensen)، کارآفرین دانمارکی، از طریق میکردائو راه‌اندازی شد. این پروژه با هدف ایجاد یک استیبل‌کوین غیرمتمرکز برای رفع نیاز به ثبات قیمتی در اکوسیستم بلاکچین آغاز شد. در نوامبر ۲۰۱۹، نسخه چندپشتوانه‌ای (Multi-Collateral DAI) معرفی شد که جایگزین نسخه تک‌پشتوانه‌ای (SAI) شد. این ارتقا امکان پشتیبانی از دارایی‌های متنوع به‌عنوان پشتوانه و معرفی نرخ پس‌انداز DAI (DAI Savings Rate) را فراهم کرد. میکردائو به‌عنوان یک سازمان غیرمتمرکز خودمختار (DAO)، تصمیم‌گیری‌های خود را از طریق دارندگان توکن MKR مدیریت می‌کند.

پروژه DAI چگونه کار می‌کند؟

DAI از طریق پروتکل میکر ایجاد می‌شود که کاربران می‌توانند دارایی‌های دیجیتال (مانند اتریوم) را به‌عنوان پشتوانه در قراردادهای هوشمند (Vaults) قفل کرده و DAI جدید تولید کنند. این فرآیند تضمین می‌کند که هر توکن DAI با نسبت وثیقه‌ای بین ۱۰۱% تا ۱۷۵% پشتیبانی می‌شود. قیمت DAI از طریق مکانیزم‌های خودکار قراردادهای هوشمند به دلار آمریکا متصل (Soft-Peg) است. اگر قیمت DAI از ۱ دلار بیشتر شود، پروتکل نرخ بهره را کاهش می‌دهد تا عرضه را افزایش دهد، و برعکس. این انعطاف‌پذیری DAI را به ابزاری قدرتمند برای برنامه‌های دیفای تبدیل کرده است.

✔️ بیشتر بخوانید: دیفای (DeFi) چیست؟

چارچوب و معماری فناوری

DAI بر پایه بلاکچین اتریوم و فناوری لایه ۲ عمل می‌کند، که امکان تراکنش‌های سریع‌تر و ارزان‌تر را فراهم می‌کند. ویژگی‌های کلیدی آن شامل:

• پشتیبانی چندزنجیره‌ای: DAI در بیش از ۱۰ بلاکچین مانند اتریوم، آربیتروم و پالیگان فعال است.
• پشتوانه متنوع: از دارایی‌هایی مانند ETH، WBTC و USDC برای پشتوانه استفاده می‌کند.
• نرخ پس‌انداز DAI: کاربران می‌توانند با نگه‌داری DAI در قراردادهای پس‌انداز، سود کسب کنند.
• مدیریت غیرمتمرکز: پروتکل میکر و میکردائو امکان تنظیم پارامترهای سیستم را از طریق رأی‌گیری فراهم می‌کنند.

این معماری، DAI را به گزینه‌ای امن و مقیاس‌پذیر برای اکوسیستم دیفای تبدیل کرده است.

✔️ بیشتر بخوانید: لایه ۲ اتریوم چیست؟

کاربردهای رمزارز DAI

DAI به دلیل ثبات قیمتی و پشتیبانی گسترده، کاربردهای متنوعی دارد:

• دیفای یا امور مالی غیرمتمرکز: DAI در پروتکل‌های وام‌دهی، صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) و مدیریت نقدینگی استفاده می‌شود.
• پرداخت‌ها: به دلیل قیمت ثابت، DAI برای تراکنش‌های روزمره و پرداخت‌های بین‌المللی مناسب است.
• پس‌انداز یا حفظ ارزش: نرخ پس‌انداز DAI امکان کسب سود غیرفعال را فراهم می‌کند.
• دارایی‌های دنیای واقعی (RWA): DAI در توکن‌سازی دارایی‌هایی مانند املاک و اوراق بهادار کاربرد دارد.
• بازارهای NFT: DAI به‌عنوان ارز پایدار در معاملات NFT استفاده می‌شود.

این کاربردها نشان‌دهنده نقش کلیدی DAI در بیش از ۵۰۰ برنامه غیرمتمرکز (dApp) است.

✔️ بیشتر بخوانید: دارایی‌های دنیای واقعی (RWA) در کریپتو چیست؟

اطلاعات آماری DAI

تا تاریخ ۲ خرداد ۱۴۰۴، آمار کلیدی DAI:

• قیمت فعلی: ۰.۹۹۹۸ دلار آمریکا
• ارزش بازار: ۱۲۱.۶ میلیون دلار
• حجم معاملات ۲۴ ساعته: ۱۸.۹۶ میلیارد دلار
• بالاترین قیمت تاریخی: ۳.۶۷ دلار در ۱۶ نوامبر ۲۰۲۱
• پایین‌ترین قیمت تاریخی: ۰.۸۹ دلار در مارس ۲۰۲۳
• عرضه در گردش: ۱۲۱.۷ میلیون توکن

برای اطلاعات به‌روز، به صفحه DAI در CoinMarketCap مراجعه کنید.

توکنومیکس رمزارز DAI

DAI یک استیبل‌کوین غیرمتمرکز مبتنی بر پروتکل میکر (Maker Protocol) است که ارزش آن به دلار آمریکا متصل است. توکنومیکس DAI به شدت با توکن حاکمیتی MKR و مکانیزم‌های پروتکل میکر پیوند خورده است. در ادامه، جزئیات توکنومیکس DAI آورده شده است:

• عرضه کل: DAI سقف عرضه مشخصی ندارد. عرضه آن به صورت پویا و بر اساس میزان وثیقه‌های قفل‌شده در قراردادهای هوشمند (Vaults) پروتکل میکر تنظیم می‌شود. کاربران با قفل کردن دارایی‌هایی مانند اتریوم (ETH) یا بیت‌کوین رپد (WBTC) در Vaults، DAI جدید تولید می‌کنند.
• عرضه در گردش: تا تاریخ ۲ خرداد ۱۴۰۴ (۲۵ می ۲۰۲۵)، عرضه در گردش DAI حدود ۵.۳۵ میلیارد توکن است، که با توجه به داده‌های اخیر از CoinMarketCap به‌روز شده است.
• کاربردهای توکن MKR:
  • حاکمیت: دارندگان توکن MKR از طریق پلتفرم Snapshot در تصمیم‌گیری‌های پروتکل میکر، مانند تنظیم نرخ بهره، اضافه کردن دارایی‌های جدید به‌عنوان وثیقه، یا تغییر پارامترهای سیستم، رأی می‌دهند.
  • مدیریت ثبات: MKR برای تنظیم ثبات قیمت DAI استفاده می‌شود. در صورت کمبود وثیقه، توکن‌های MKR جدید ضرب می‌شوند تا کسری را جبران کنند، و در صورت سودآوری پروتکل، MKR سوزانده می‌شود تا عرضه کاهش یابد.
• تکامل توکنومیکس: در سال ۲۰۲۴، میکردائو (MakerDAO) تغییر نام DAI به USDS (Sky Dollar) را معرفی کرد، که با هدف بهبود تجربه کاربری و گسترش کاربردها انجام شد. این تغییر می‌تواند بر عرضه و پذیرش DAI تأثیر بگذارد، اما مکانیزم‌های اصلی همچنان حفظ شده‌اند.
• ارزش بازار: با قیمت تقریبی ۰.۹۹۹۸ دلار (۲۵ می ۲۰۲۵)، ارزش بازار DAI حدود ۵.۳۵ میلیارد دلار است، که آن را در رتبه ۲۲ در میان رمزارزها قرار می‌دهد.

✔️ بیشتر بخوانید: توکنومیکس چیست؟

حاکمیت و مشارکت جامعه

حاکمیت DAI از طریق میکردائو و توکن MKR انجام می‌شود:

• ایده‌پردازی: جامعه ایده‌ها را در انجمن میکردائو مطرح می‌کند.
• پیشنهاد: ایده‌های تأییدشده به پیشنهاد رسمی تبدیل می‌شوند.
• رأی‌گیری: دارندگان MKR از طریق Snapshot رأی می‌دهند.

این ساختار غیرمتمرکز، مشارکت جامعه را تقویت کرده و شفافیت را تضمین می‌کند.

مزایا و معایب رمزارز DAI

مزایا

• شفافیت و غیرمتمرکز بودن: DAI توسط قراردادهای هوشمند مدیریت می‌شود و شفافیت بالایی دارد.
• ثبات قیمتی: اتصال به دلار آمریکا، DAI را به ابزاری امن برای معاملات تبدیل کرده است.
• پشتیبانی چندزنجیره‌ای: حضور در بیش از ۱۰ بلاکچین، کاربرد آن را گسترش داده است.
• کاربردهای متنوع: از دیفای تا NFT، DAI در حوزه‌های مختلف استفاده می‌شود.

معایب

• هزینه‌های گس بالا: وابستگی به اتریوم باعث افزایش هزینه‌های تراکنش می‌شود.
• پیچیدگی فنی: مدیریت Vaults برای کاربران تازه‌کار دشوار است.
• رقابت شدید با سایر استیبل کوین ها: رقابت با استیبل‌کوین‌هایی مانند USDT و USDC چالش‌برانگیز است.
• ریسک‌های سیستمی: نوسانات وثیقه‌ها ممکن است ثبات DAI را تحت تأثیر قرار دهد.

رمزارزهای رقیب DAI

DAI در بازار رقابتی با استیبل‌کوین‌های دیگر رقابت می‌کند:

بلاکچین‌هایی که از توکن DAI پشتیبانی‌ می‌کنند

DAI در بلاکچین‌های متعددی پشتیبانی می‌شود:

• اتریوم
• آربیتروم
• پالیگان
• سولانا
• آپتیمیزم

این پشتیبانی گسترده، DAI را به گزینه‌ای مناسب برای پروژه‌های بین‌زنجیره‌ای تبدیل کرده است.

✔️ بیشتر بخوانید: بلاکچین چیست؟

بهترین کیف‌پول‌ها برای نگهداری DAI

برای ذخیره امن DAI، گزینه‌های زیر توصیه می‌شود:

• متامسک: کیف‌پول گرم برای تعامل با dAppها.
• ترزور: کیف‌پول سخت‌افزاری برای ذخیره بلندمدت.
• لجر: کیف‌پول سخت‌افزاری امن.
• گاردا: کیف‌پول چندزنجیره‌ای نرم‌افزاری.
• تراست ولت: کیف‌پول موبایل با رابط ساده.

توصیه امنیتی: برای مقادیر زیاد DAI، از کیف‌پول‌های سرد مانند لجر یا ترزور استفاده کنید.

نحوه خرید و فروش رمزارز DAI

• انتخاب صرافی: صرافی‌های معتبر داخلی یا خارجی را انتخاب کنید.
• ایجاد حساب: ثبت‌نام و احراز هویت (KYC) را تکمیل کنید.
• واریز وجه: ارز فیات یا رمزارز به حساب صرافی واریز کنید.
• خرید DAI: جفت‌ارز DAI/USD یا DAI/IRT را انتخاب کنید.
• انتقال به کیف‌پول: DAI را به کیف‌پول امن منتقل کنید.
• فروش DAI: توکن‌ها را به صرافی برگردانید و سفارش فروش ثبت کنید.

✔️ بیشتر بخوانید: راهنمای معاملات ارز دیجیتال برای مبتدیان

توسعه‌های آینده و نقشه راه DAI

میکردائو برنامه‌های زیر را دنبال می‌کند:

• گسترش چندزنجیره‌ای: پشتیبانی از بلاکچین‌های جدید.
• بهبود نرخ پس‌انداز: افزایش جذابیت برای دارندگان DAI.
• همکاری‌های جدید: تقویت اکوسیستم با پروژه‌های دیفای.
• توسعه فناوری: کاهش هزینه‌های گس با راه‌حل‌های لایه ۲.

نتیجه‌گیری
DAI به‌عنوان یک استیبل‌کوین غیرمتمرکز، نقش مهمی در دیفای ایفا می‌کند. با ثبات قیمتی، شفافیت و پشتیبانی گسترده، DAI گزینه‌ای ایده‌آل برای توسعه‌دهندگان و سرمایه‌گذاران است. با این حال، چالش‌هایی مانند هزینه‌های گس و رقابت نیازمند توجه است. با رشد دیفای، DAI می‌تواند به ستون اصلی زیرساخت مالی غیرمتمرکز تبدیل شود.

لطفا نظر و سوالات خود را درباره این مقاله ارسال کنید تا کارشناسان ما به شما پاسخ دهند.