آیا می‌خواهید در شناسایی توکن‌های کلاهبرداری در دنیای ارزهای دیجیتال مهارت پیدا کنید؟ اگر پاسخ شما مثبت است، این روش‌های ساده را که در این مقاله ذکر شده‌اند بررسی کنید تا بتوانید خود را از دام کلاهبرداران حفظ کنید. هر جا که تقاضای بالا و ورود سرمایه زیاد وجود داشته باشد، احتمال وقوع کلاهبرداری نیز افزایش می‌یابد. بازار ارزهای دیجیتال، با بیش از یک تریلیون دلار ارزش، در سال‌های اخیر به شدت مورد سوءاستفاده کلاهبرداران قرار گرفته است. بر اساس گزارش Chainalysis، سال ۲۰۲۲ شاهد بزرگترین هک‌های تاریخ ارزهای دیجیتال بوده، اما آخرین و بزرگترین هک مربوط به هک صرافی بزرگ بای بیت در ۲۱ فوریه ۲۰۲۵ به مقداری ۱.۴ میلیارد دلار تا تاریخ نگارش این مقاله ثبت شده‌است. در سال ۲۰۲۳، هکرها مبلغی بالغ بر ۳.۸ میلیارد دلار را از پلتفرم‌های مختلف سرقت کردند. به عنوان یک سرمایه‌گذار آگاه، ضروری است که روش‌های تشخیص کلاهبرداری‌های ارز دیجیتال را بدانید. این مقاله نه‌تنها به شما کمک می‌کند تا از دام کلاهبرداران دور بمانید، بلکه می‌توانید دیگران را نیز نسبت به این خطرات آگاه کنید.
تشخیص توکن کلاهبرداری چگونه است؟
به فرایند بررسی زیرساخت، قرارداد هوشمند و نحوه معاملات یک پروژه یا توکن، توسط یادگیری مفاهیم مهم بازار کریپتو و استفاده ابزارهای مختلف برای نحوه تشخیص اینکه یک توکن آیا کلاهبرداری است یا خیر، را روش تشخیص کلاهبرداری می‌گویند.
کلاهبرداری در ارزهای دیجیتال چیست؟
به‌طور کلی، کلاهبرداری در دنیای کریپتو به فعالیت‌های فریبکارانه‌ای گفته می‌شود که با هدف کسب سود مالی غیرقانونی انجام می‌شوند. در اکثر موارد، قربانیان این نوع کلاهبرداری‌ها دارایی‌های دیجیتالی ارزشمند خود را از دست می‌دهند.
با افزایش محبوبیت پروژه‌های کریپتویی و توکن‌های جدید، میلیون‌ها کاربر تازه‌وارد به این حوزه جذب می‌شوند. این مسئله باعث شده است که کلاهبرداران به‌راحتی کاربران مبتدی را که دانش کافی در این زمینه ندارند، به دام بیندازند. به همین دلیل، ضروری است که از پلتفرم‌های معتبر و کیف پول‌های امن برای نگهداری دارایی‌های خود استفاده کنید. روش‌های کلاهبرداری در دنیای ارزهای دیجیتال متنوع هستند، از فاست‌های کریپتو گرفته تا اپلیکیشن‌های جعلی ارز دیجیتال! نکته کلیدی این است که همیشه هوشیار باشید! در این میان، توکن‌های کلاهبرداری یا جعلی یکی از رایج‌ترین روش‌هایی هستند که کلاهبرداران برای فریب کاربران استفاده می‌کنند. در این روش، آن‌ها کاربران را متقاعد می‌کنند که در یک پروژه سرمایه‌گذاری کنند و در ازای آن، بازدهی‌های کلان را تضمین می‌کنند. اما این افراد چگونه موفق به اجرای چنین کلاهبرداری‌هایی می‌شوند؟ در ادامه، به بررسی روش‌های آن‌ها می‌پردازیم.
- بررسی تیم توسعه‌دهنده، وایت‌پیپر و لیست شدن توکن در صرافی‌های معتبر می‌تواند از وقوع کلاهبرداری جلوگیری کند.
- نوسانات شدید قیمت، نقدینگی پایین و حجم معاملات غیرعادی نشانه‌های احتمالی توکن‌های کلاهبرداری هستند.
- استفاده از ابزارهایی مانند Token Sniffer، Dextools و Etherscan به تشخیص پروژه‌های مشکوک کمک می‌کند.
- پروژه‌هایی که وعده بازدهی‌های کلان و تضمینی می‌دهند، اغلب قصد فریب سرمایه‌گذاران را دارند.
توکن‌های کلاهبرداری چگونه کار می‌کنند؟
هدف اصلی کلاهبرداران این است که کاربران را متقاعد کنند تا تعداد زیادی از توکن‌های بی‌ارزش آن‌ها را خریداری کنند. یکی از روش‌های اصلی که برای این کار استفاده می‌شود، روشی به نام راگ پول (Rug Pull) است که در ادامه به بررسی دقیق این مفهوم می‌پردازیم.
روش کلاهبرداری راگ پول چیست؟
راگ پول نوعی کلاهبرداری در حوزه ارزهای دیجیتال است که در آن تیم توسعه‌دهنده، پروژه را رها کرده و با سرمایه کاربران فرار می‌کند. در نتیجه، سرمایه‌گذاران با توکن‌هایی بی‌ارزش باقی می‌مانند. روند کار به این صورت است که کلاهبرداران در ابتدا قیمت یک توکن را به‌طور مصنوعی بالا می‌برند تا حس ترس از دست دادن (FOMO) را در سرمایه‌گذاران ایجاد کنند. در نتیجه، قیمت توکن در عرض چند ساعت به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد. در نهایت، پس از رسیدن توکن به یک قیمت خاص، توسعه‌دهندگان تمام دارایی خود را به فروش می‌رسانند. در نتیجه، قیمت توکن در عرض چند ثانیه سقوط کرده و سرمایه همه‌ی سرمایه‌گذاران از بین می‌رود.
دوره مستر کلاس طلا
جامع‌ترین دوره آموزشی طلا
این دوره در مجموعه یوتوفارکس تهیه شده و نتیجه سال‌ها تجربه در حوزه معامله‌گری طلا و فارکس است. این دوره توسط مجموعه‌ای از معامله‌گران حرفه‌ای یوتوفارکس تهیه شده است. با خرید این دوره از تجربه چندین معامله‌گر بهره‌مند خواهید شد.
یکی از نمونه‌های بارز Rug Pull، توکن Squid Game (SQUID) در سال ۲۰۲۱ بود. این توکن که از سریال معروف نتفلیکس الهام گرفته بود، پس از آنکه توسعه‌دهندگان سرمایه کاربران را برداشتند، قیمت تقریبا از ۲۸۰۰ دلار به قیمتهای زیر یک دلار به‌شدت سقوط کرد. در مجموع، این کلاهبرداری ۳.۳ میلیون دلار از سرمایه کاربران را از بین برد. با توجه به این موضوع، شناسایی و دوری از چنین توکن‌های کلاهبرداری امری حیاتی است.
✔️ بیشتر بخوانید: انواع کلاهبرداری در ارزهای دیجیتال
چگونه یک توکن کلاهبرداری را شناسایی کنیم؟
برای تشخیص توکن‌های مشکوک، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
تحقیق درباره پروژه
ارزش واقعی یک توکن در پتانسیل آینده‌ی پروژه‌ی مربوطه نهفته است. بنابراین، مأموریت و اهدافی را که توسعه‌دهندگان ارائه می‌کنند، بررسی کنید. همچنین، کاربرد توکن را بررسی کنید. پروژه‌های معتبر دارای موارد استفاده عملی و واضح هستند. اگر یک توکن اهدافی نامفهوم و غیرمنطقی دارد، بهتر است از آن دوری کنید. علاوه بر این، سرمایه‌گذاران اصلی پروژه را بررسی کنید. اگر یک شرکت سرمایه‌گذاری معتبر از پروژه حمایت کند، احتمال کلاهبرداری کمتر خواهد بود.
بررسی تیم توسعه‌دهنده و سوابق آن‌ها
تیم توسعه‌دهنده، ستون اصلی هر پروژه ارز دیجیتال است. بسیاری از کلاهبرداری‌های کریپتویی توسط بنیان‌گذاران و تیم‌های ناشناس انجام می‌شود. حتماً سوابق کاری اعضای تیم را بررسی کنید. همچنین، پروفایل آن‌ها را در پلتفرم‌هایی مانند LinkedIn،(توییتر سابق) X و Discord بررسی کنید. اگر پروژه‌ای اطلاعات شفافی درباره تیم خود ارائه نمی‌دهد، بهتر است از آن دوری کنید. البته، این موضوع به تنهایی نمی‌تواند اعتبار یک پروژه را تضمین کند.
مطالعه وایت‌پیپر (Whitepaper)
وایت‌پیپر اطلاعات جامعی درباره یک پروژه ارز دیجیتال ارائه می‌دهد. این سند را می‌توان در وبسایت رسمی پروژه یا پلتفرم‌هایی مانند CoinMarketCap و CoinGecko پیدا کرد. یک وایت‌پیپر معتبر شامل اهداف، جدول زمانی و سایر جزئیات مهم پروژه است. اگر یک پروژه فاقد وایت‌پیپر باشد، این یک علامت هشداردهنده (Red Flag) محسوب می‌شود.
نشانه‌های یک وایت‌پیپر نامعتبر:
- اشتباهات گرامری و املایی
- کپی‌برداری از سایر پروژه‌ها
- طراحی غیرحرفه‌ای
- استفاده بیش از حد از اصطلاحات پیچیده
یک وایت‌پیپر معتبر نیازمند زمان، دانش فنی و تلاش زیاد است. بنابراین، در پروژه‌های جعلی، وایت‌پیپر معمولاً کیفیت پایینی دارد.
بررسی لیست شدن توکن در صرافی‌های معتبر
صرافی‌های مطرح، قبل از فهرست کردن یک توکن، بررسی‌های دقیقی انجام می‌دهند. به عنوان مثال، Binance برای لیست کردن یک توکن، از بنیان‌گذار پروژه می‌خواهد که فرمی دقیق پر کند و سپس یک تیم متخصص پروژه را ارزیابی می‌کند. به همین دلیل، اگر یک توکن در صرافی‌های معتبر مانند Binance، Coinbase و Kraken لیست شده باشد، احتمال کلاهبرداری آن کاهش می‌یابد. برای کاربران مبتدی، توصیه می‌شود که روی توکن‌هایی که در ۵ صرافی متمرکز برتر (CEX) فهرست شده‌اند، تمرکز کنند.
✔️ بیشتر بخوانید: بهترین صرافی‌های ارز دیجیتال برای ایرانیان در سال ۲۰۲۵
بررسی نقدینگی توکن
نقدینگی (Liquidity) یک توکن نشان‌دهنده میزان آسانی تبدیل آن به پول نقد یا ارز دیجیتال دیگر بدون تغییر شدید در قیمت بازار است. برای بررسی نقدینگی توکن می‌توانید از Uniswap یا سایر صرافی‌های غیرمتمرکز (DEXs) استفاده کنید. اگر یک توکن نقدینگی کافی نداشته باشد، فروش آن تقریباً غیرممکن خواهد بود. به عنوان مثال، اگر برای خرید یک توکن پیام “Insufficient Liquidity” (نقدینگی ناکافی) ظاهر شود، بهتر است از آن دوری کنید.
بررسی فعالیت‌های شبکه‌های اجتماعی
کلاهبرداران اغلب از شبکه‌های اجتماعی برای تبلیغ توکن‌های جعلی استفاده می‌کنند.
نشانه‌های پروژه‌های کلاهبرداری:
- تمرکز بیش از حد بر سود مالی به‌جای فناوری و اهداف پروژه
- عدم تأیید حساب‌های رسمی در شبکه‌های اجتماعی
- استفاده از دنبال‌کنندگان جعلی برای جلب توجه کاربران
یکی از بهترین راه‌ها برای تشخیص جعلی بودن دنبال‌کنندگان، بررسی میزان تعامل در پست‌های اخیر است. اگر یک حساب میلیون‌ها دنبال‌کننده داشته باشد اما پست‌های آن بازخورد کمی دریافت کند، این نشانه‌ای از جعلی بودن آن است. همچنین، پروژه‌هایی که هدایای رایگان و جوایز بیش از حد ارائه می‌دهند، معمولاً کلاهبرداری هستند.
بررسی قیمت و حجم معاملات توکن
یکی از نشانه‌های توکن‌های کلاهبرداری، نوسانات شدید قیمتی و حجم معاملات غیرعادی است. با استفاده از پلتفرم‌هایی مانند TradingView، می‌توانید نمودار قیمتی توکن را بررسی کنید. اگر قیمت توکن در یک بازه زمانی کوتاه افزایش یا کاهش غیرمنطقی داشته باشد، احتمال کلاهبرداری آن بالا است.
به عنوان مثال، قیمت توکن Squid Game (SQUID) در عرض چند روز از ۱ سنت به ۲۸۰۰ دلار رسید و سپس در چند ثانیه به صفر سقوط کرد. نتیجه اینکه از توکن‌هایی که دارای نوسانات شدید قیمت و حجم معاملات غیرعادی هستند، دوری کنید.
بررسی توکنومیک (Tokenomics)
توکنومیک به اقتصاد یک توکن اشاره دارد و شامل جزئیاتی مانند عرضه، کاربرد، توزیع و سایر عوامل اقتصادی توکن است. اگر تیم توسعه‌دهنده و بنیان‌گذاران بخش عمده‌ای از توکن‌ها را در اختیار داشته باشند، این یک هشدار بزرگ است! زیرا در صورت فروش توکن‌های خود، قیمت به صفر سقوط می‌کند. برای بررسی توکنومیک، می‌توانید از پلتفرم‌هایی مانند CoinGecko و CoinMarketCap استفاده کنید یا جزئیات بیشتر را در وایت‌پیپر پروژه بیابید.
✔️ بیشتر بخوانید: توکنومیکس یا توکنومیک چیست؟ بررسی Tokenomics و کاربرد آن
ابزارهای تشخیص توکن‌های کلاهبرداری
اگر از قبل با مفهوم کلاهبرداری در ارزهای دیجیتال آشنا هستید و می‌خواهید مستقیماً به ابزارهای شناسایی آن بپردازید، جدول زیر را بررسی کنید. البته پیشنهاد می‌کنیم که ادامه مقاله را مطالعه کنید تا یاد بگیرید چگونه شخصاً یک توکن یا کوین کلاهبرداری را تشخیص دهید!
| ابزار | ویژگی‌های قابل توجه |
| Token Sniffer | نظارت لحظه‌ای بر تهدیدات امنیتی توکن‌ها |
| Honeypot.is | شناسایی توکن‌های کلاهبرداری از نوع Honeypot |
| CoinMarketCap | ارائه اطلاعات لحظه‌ای درباره توکن‌ها، فعالیت‌های جامعه و فهرست شدن در صرافی‌ها |
| DexTools | بررسی امنیت قرارداد هوشمند و ردگیری معاملات |
| Etherscan | بررسی حجم فروش، فعالیت‌های بنیان‌گذاران و اعتبار یک توکن |
علاوه بر روش‌های بررسی، می‌توانید از ابزارهای مختلفی برای شناسایی توکن‌های کلاهبرداری در دنیای ارزهای دیجیتال استفاده کنید. در ادامه به معرفی برخی از این ابزارها می‌پردازیم.
Token Sniffer
Token Sniffer ابزاری است که امکان نظارت بر فعالیت‌های لحظه‌ای توکن‌های کریپتو را فراهم می‌کند. این نظارت فعال به شناسایی تهدیدهای امنیتی احتمالی مرتبط با یک توکن خاص کمک می‌کند.
علاوه بر این، می‌توانید جزئیات مربوط به قراردادهای هوشمند یک بلاکچین را بررسی کنید. در حال حاضر، Token Sniffer از ۱۳ شبکه بلاکچینی معتبر پشتیبانی می‌کند.
از جمله اطلاعات ارائه‌شده توسط این ابزار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تحلیل دارندگان: اطلاعاتی درباره تمامی دارندگان توکن و میزان سهم آن‌ها از عرضه کل.
- تحلیل نقدینگی: شامل داده‌های مربوط به میزان نقدینگی توکن در صرافی‌های بزرگ.
- تحلیل قرارداد: اطلاعاتی درباره تأیید اعتبار منبع قرارداد هوشمند توکن.
- تحلیل قابلیت خرید و فروش: مشخص می‌کند که آیا امکان فروش توکن در بازارهای معاملاتی وجود دارد یا خیر.
Token Sniffer کاربری ساده‌ای دارد. کافی است نام توکن یا آدرس قرارداد آن را وارد کنید تا در عرض چند ثانیه اطلاعات کامل آن را دریافت کنید.
Honeypot.is
Honeypot.is ابزاری برای شناسایی توکن‌هایی است که در قالب کلاهبرداری «تله عسلی» (Honeypot) فعالیت می‌کنند. در این نوع کلاهبرداری، مهاجمان با وعده پاداش، کاربران را ترغیب به ارائه دسترسی به کیف پول دیجیتالی خود می‌کنند. بنابراین، داشتن یک کیف پول امن به تنهایی کافی نیست.
این ابزار اطلاعاتی درباره موارد زیر ارائه می‌دهد:
- میزان نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکزی مانند Uniswap و SushiSwap.
- کد منبع توکن.
- محدودیت‌های خرید و فروش توکن.
برای استفاده از Honeypot.is کافی است آدرس قرارداد توکن مورد نظر را در این ابزار وارد کنید تا مشخص شود که آیا توکن موردنظر یک کلاهبرداری تله عسلی است یا خیر. این ابزار به‌ویژه در شناسایی توکن‌های کلاهبرداری در شبکه‌های اتریوم (Ethereum) و بایننس اسمارت چین (BSC) کاربرد دارد.
Dextools
Dextools یک پلتفرم تحلیلی است که برای بررسی وضعیت توکن‌های فعال در شبکه‌های بلاکچینی مختلفی مانند اتریوم، سولانا، بایننس اسمارت چین و چندین بلاکچین معتبر دیگر استفاده می‌شود. این ابزار به کاربران کمک می‌کند تا به‌سرعت جزئیات خرید و فروش یک توکن را مشاهده کنند.
چگونه از Dextools استفاده کنیم؟
برای بررسی یک توکن، کافی است آدرس قرارداد آن را در Dextools جستجو کنید. سپس، با کلیک بر روی دسته‌بندی “Type”، می‌توانید لیست تمامی تراکنش‌های خرید و فروش مرتبط با آن توکن را مرتب‌سازی کنید.
اگر هیچ سفارش فروشی در لیست مشاهده نشد، ممکن است با یکی از این دو مورد مواجه باشید:
- تله عسل (Honeypot): توکنی که فقط قابلیت خرید دارد و فروش آن مسدود شده است.
- محدودیت در فروش: برخی پروژه‌ها محدودیت‌هایی برای فروش توکن‌های خود اعمال می‌کنند.
بعنوان مثال به بررسی توکن دقت کنید:
در این بررسی، هیچ کیف پولی توکن موردنظر را به فروش نرسانده است و همگی خریدار هستند. این موضوع احتمال وجود محدودیت در فروش یا یک کلاهبرداری هانی پات را تقویت می‌کند. اگر در نمودار قیمتی یک توکن، در تمامی بازه‌های زمانی فقط کندل‌های سبز (افزایش قیمت) مشاهده کردید، به احتمال زیاد هیچ کاربری قادر به فروش توکن نیست.
با این حال، وجود سفارش‌های فروش نیز لزوماً نشانه‌ای از معتبر بودن توکن نیست. برخی کلاهبرداران تعدادی از آدرس‌ها را در لیست سفید (whitelist) قرار می‌دهند و در عین حال، بیشتر کاربران را در لیست سیاه (blacklist) نگه می‌دارند. این روش به آن‌ها کمک می‌کند که فعالیت معاملاتی طبیعی را شبیه‌سازی کرده و کاربران را فریب دهند.
در ستون سمت چپ وبسایت دکس تولز نمره امنیتی هر پروژه را نمایش می‌دهد که حداقل نمره قبولی برای هر پروژه ۸۰ باید باشد، با این حال بازهم بیشتر همین توکن‌های بالای عدد امنیتی ۸۰ باز هم به طرق دیگر کلاهبرداری می‌کنند.
CoinMarketCap
CoinMarketCap که در سال ۲۰۲۰ توسط صرافی بایننس خریداری شد، یکی از معتبرترین منابع در حوزه ارزهای دیجیتال به شمار می‌رود. این پلتفرم به کاربران کمک می‌کند تا پروژه‌ها و ارزهای دیجیتال را مورد بررسی قرار دهند.
برخی از امکانات CoinMarketCap شامل موارد زیر است:
- ارائه اطلاعات لحظه‌ای درباره قیمت توکن، ارزش بازار و حجم معاملات.
- بررسی عرضه کل، حداکثری و در گردش توکن‌ها.
- مشاهده فعالیت‌های اجتماعی و جامعه پیرامون یک پروژه برای شناسایی فعالیت‌های مشکوک.
- دسترسی به آدرس قرارداد توکن، وبسایت، وایت‌پیپر و گزارشات حسابرسی.
- نمایش فهرست صرافی‌هایی که توکن موردنظر را لیست کرده‌اند، همراه با حجم معاملات و امتیاز نقدینگی آن.
Etherscan
Etherscan یک کاوشگر آدرس های کیف پول و قراردادهای هوشمند در بلاکچین اتریوم است که اطلاعات جامعی درباره تراکنش‌ها، قراردادهای هوشمند و توکن‌های اتریوم ارائه می‌دهد.
از جمله کاربردهای این ابزار:
- شناسایی فروش‌های عمده در یک توکن.
- بررسی فعالیت‌های بنیان‌گذاران پروژه.
- بررسی نظرات کاربران درباره امکان وقوع کلاهبرداری.
- ردیابی کیف پول‌هایی که دارایی‌های به سرقت‌رفته را دریافت کرده‌اند.
همچنین، این ابزار دارای یک سیستم امتیازدهی اعتباری برای توکن‌ها است که شامل موارد زیر می‌شود:
- نامشخص (Unknown)
- خنثی (Neutral)
- قابل قبول (OK)
- مشکوک (Suspicious)
- ناامن (Unsafe)
- اسپم (Spam)
✔️ بیشتر بخوانید: اتریوم چیست؟ صفر تا صد Ethereum
توکن‌هایی با اعتبار «نامشخص» و «خنثی» فاقد نشانه‌های مشخص کلاهبرداری هستند، اما همچنان باید با احتیاط بررسی شوند. در مقابل، اعتبار «قابل قبول» نشان می‌دهد که توکن بسیاری از شرایط یک پروژه معتبر را دارد، اما تضمینی برای مشروعیت آن نیست. توکن‌هایی که در دسته‌های «مشکوک»، «ناامن» و «اسپم» قرار می‌گیرند، گزارش‌هایی از کلاهبرداری، فیشینگ یا دیگر فعالیت‌های مخرب دارند. بنابراین، بهتر است از سرمایه‌گذاری در این توکن‌ها خودداری کنید.
سخن پایانی
دنیای ارزهای دیجیتال فرصت‌های فراوانی برای سرمایه‌گذاری فراهم می‌کند، اما همزمان پر از ریسک و کلاهبرداری‌های پیچیده است. همیشه قبل از سرمایه‌گذاری، تحقیقات کامل انجام دهید، از ابزارهای معتبر برای بررسی توکن‌ها استفاده کنید و از پروژه‌هایی که وعده‌های غیرواقعی می‌دهند، دوری نمایید. هیچ فاکتور واحدی برای شناسایی توکن‌های کلاهبرداری وجود ندارد، اما با استفاده از مجموعه‌ای از روش‌ها و ابزارهای معرفی‌شده، می‌توان پروژه‌های مشکوک را شناسایی کرد. در نهایت، همیشه نسبت به پروژه‌هایی که بیش از حد خوب به نظر می‌رسند مشکوک باشید. ترس از دست دادن فرصت‌های سرمایه‌گذاری (FOMO) نباید آرامش ذهنی و مالی شما را تحت تأثیر قرار دهد.
لطفا نظر و سوالات خود را درباره این مقاله ارسال کنید تا کارشناسان ما به شما پاسخ دهند.
