فناوری بلاکچین میتواند صدها تریلیون دلار دارایی را به زنجیره منتقل کند و در حال تغییر بازارهای مالی، تجارت جهانی، بیمه و صنایع دیگر است. بلاکچینها، قراردادهای هوشمند و اوراکلها با هم یک زیرساخت وب قابل اعتماد را در دنیای ارز دیجیتال میسازند، جایی که کاربران میتوانند به راحتی بفهمند در یک برنامه چه اتفاقی میافتد و همیشه کنترل داراییهای خود را در دست داشته باشند. اوراکلها در این فرآیند نقش کلیدی دارند و بلاکچینهای مختلف را به دادهها و محاسبات خارج از زنجیره وصل میکنند. به این ترتیب بلاکچینها میتوانند با یکدیگر تعامل داشته باشند.
شبکه اوراکل چیست؟
اوراکل (Oracle) ابزاری هست که به اکوسیستم غیرمتمرکز Web3 اجازه میدهد به منابع داده، سیستمهای قدیمی و محاسبات پیشرفته دسترسی پیدا کنند.
شبکههای اوراکل غیرمتمرکز (DONs) امکان ساخت قراردادهای هوشمند هیبریدی را فراهم میآورند؛ به این معنی که کدهای درون زنجیره و زیرساختهای خارج از زنجیره را ترکیب میکنند تا برنامههای غیرمتمرکز پیشرفته (dApps) ایجاد کنند که با رویدادهای دنیای واقعی واکنش نشان میدهند و با سیستمهای سنتی تعامل دارند.
برای مثال، فرض کنید آلیس و باب میخواهند روی نتیجه یک مسابقه ورزشی شرطبندی کنند. آلیس ۲۰ دلار روی تیم A شرط میبندد و باب ۲۰ دلار روی تیم B. این مبلغ ۴۰ دلار توسط یک قرارداد هوشمند در حساب امانی نگهداری میشود. پس از پایان مسابقه، قرارداد هوشمند چگونه باید تصمیم بگیرد که پول را به آلیس یا باب بدهد؟ اینجا است که اوراکل وارد عمل میشود و نتیجه دقیق مسابقه را از منابع خارج از زنجیره دریافت کرده و به صورت ایمن به بلاکچین منتقل میکند.
- اوراکلها پل ارتباطی بین دنیای خارج و بلاکچین هستند.
- اوراکلهای غیرمتمرکز امنیت و اعتماد بیشتری فراهم میکنند.
- Chainlink پیشرو در ارائه خدمات اوراکل غیرمتمرکز است.
- اوراکلها برای اجرای قراردادهای هوشمند در DeFi، بیمه و بازیها ضروری هستند.
شبکه اوراکل Chainlink به عنوان اولین راهحل اوراکل، بستر مالی غیرمتمرکز (DeFi) را فراهم کرد و اکنون به راهحل استاندارد برای Web3 تبدیل شده است. تاکنون Chainlink بیش از ۹ تریلیون دلار تراکنش را ممکن کرده و با بزرگترین مؤسسات مالی مانند Swift (شبکه پیامرسانی جهانی برای بانکها)، DTCC (بزرگترین سیستم تسویه اوراق بهادار) و بانک ANZ همکاری میکند. Chainlink با ارائه خدمات کامل به توسعهدهندگان، آنها را قادر میسازد برنامههای پیشرفته و امنی را ایجاد کنند که در مقیاس وسیع قابل استفاده است و میتواند بلاکچین را به میلیاردها کاربر برساند.
دوره مستر کلاس طلا
جامعترین دوره آموزشی طلا
این دوره در مجموعه یوتوفارکس تهیه شده و نتیجه سالها تجربه در حوزه معاملهگری طلا و فارکس است. این دوره توسط مجموعهای از معاملهگران حرفهای یوتوفارکس تهیه شده است. با خرید این دوره از تجربه چندین معاملهگر بهرهمند خواهید شد.
نقش اوراکل در بلاکچین
اوراکلها در بلاکچین به عنوان پل ارتباطی بین دنیای خارج و قراردادهای هوشمند عمل میکنند. از آنجا که بلاکچینها بهطور ذاتی قادر به دسترسی مستقیم به دادههای خارجی نیستند، اوراکلها اطلاعات لازم (مانند قیمت ارزها، شرایط آبوهوایی یا نتایج رویدادها) را به شبکه ارائه میدهند. این دادهها برای اجرای خودکار قراردادهای هوشمند در حوزههایی مانند امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، بیمه و تامینزنجیره ضروری هستند. اوراکلها با افزایش کاربردپذیری و تعاملپذیری بلاکچین، نقش مهمی در گسترش فناوری آن ایفا میکنند، اما چالشهایی مانند امنیت و اعتماد به دادهها نیز وجود دارد که باید مدیریت شوند.
✔️ بیشتر بخوانید: بلاکچین چیست؟ | صفرتا صد بلاکچین
موارد استفاده اوراکلهای بلاکچین
توسعهدهندگان قراردادهای هوشمند از اوراکلها برای ایجاد برنامههای غیرمتمرکز پیشرفته در حوزههای مختلف بلاکچین استفاده میکنند. برخی از کاربردهای رایج اوراکلها شامل موارد زیر است: با استفاده از اوراکلها، برنامههای غیرمتمرکز میتوانند به اطلاعات و دادههای دنیای واقعی دسترسی پیدا کنند و عملکرد و دقت بیشتری داشته باشند.
امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)
بخش زیادی از اکوسیستم مالی غیرمتمرکز یا دیفای (DeFi) به اوراکلهای قیمتی وابسته است تا قراردادهای هوشمند بتوانند به دادههای مالی مربوط به داراییها و بازارها دسترسی داشته باشند. به عنوان مثال، در بازارهای پول غیرمتمرکز، اوراکلهای قیمتی برای تعیین ظرفیت وامگیری کاربران و بررسی وضعیت تضمین داراییها به کار میروند. همچنین، پلتفرمهای دارایی مصنوعی و بازارسازهای خودکار (AMMs) از اوراکلهای قیمتی برای حفظ ارزش توکن و بهینهسازی کارایی سرمایه استفاده میکنند.
✔️ بیشتر بخوانید: دیفای (DeFi) چیست؟ و چگونه کار میکند؟
NFTهای پویا و بازیها
اوراکلها همچنین کاربردهایی غیرمالی، مانند NFTهای پویا، را ممکن میسازند. این توکنهای غیرقابل معاوضه میتوانند بر اساس رویدادهای خارجی مثل زمان روز یا وضعیت آب و هوا تغییر کنند. اوراکلهای محاسباتی برای تولید تصادفیسازی قابل تأیید نیز استفاده میشوند که در پروژههای NFT برای تعیین ویژگیهای تصادفی یا انتخاب برندگان خوششانس در عرضههای محدود به کار میرود. در بازیهای زنجیرهای، تصادفیسازی قابل تأیید برای ایجاد تجربههای گیمپلی جذابتر و غیرقابل پیشبینی به کار میرود.
بیمه
در بیمه، قراردادهای هوشمند از اوراکلهای ورودی برای تأیید وقوع رویدادهای قابل بیمه استفاده میکنند. این دادهها میتواند شامل اطلاعات حسگرهای فیزیکی، APIهای وب، تصاویر ماهوارهای و دادههای حقوقی باشد. همچنین، اوراکلهای خروجی به قراردادهای هوشمند بیمه این امکان را میدهند که پرداختهای خود را از طریق سایر بلاکچینها یا شبکههای پرداخت سنتی انجام دهند.
سازمانها
اوراکلهای بینزنجیرهای به سازمانها این امکان را میدهند که سیستمهای پشتیبان خود را به شبکههای بلاکچین مختلف متصل کنند و داراییها و دادهها را بین بلاکچینها جابجا نمایند. این قابلیت به سازمانها کمک میکند تا به سرعت به تقاضای شرکای خود برای پیوستن به بلاکچینها پاسخ دهند و خدمات قرارداد هوشمند را بدون نیاز به صرف زمان و منابع زیاد برای ادغام با هر بلاکچین خاصی ارائه دهند.
پایداری زیستمحیطی
قراردادهای هوشمند هیبریدی از تکنیکهای پیشرفته تأیید برای پیشبرد پایداری زیستمحیطی استفاده میکنند. اوراکلها ابزارهای کلیدی برای تأمین دادههای زیستمحیطی به قراردادهای هوشمند فراهم میآورند، که میتواند شامل اطلاعات حسگرها، تصاویر ماهوارهای و محاسبات پیشرفته با یادگیری ماشین باشد. این دادهها به قراردادهای هوشمند کمک میکنند تا پاداشهایی را به افرادی که در فعالیتهای سبز مانند جنگلکاری یا مصرف هوشمند مشارکت دارند، اعطا کنند. همچنین، اوراکلها از انواع جدید اعتبار کربنی برای مقابله با تغییرات اقلیمی پشتیبانی میکنند.
تغییر شکل قراردادهای هوشمند با اوراکلها
اوراکلها توانمندیهای شبکههای بلاکچین را گسترش میدهند و دسترسی به منابع خارجی مورد نیاز برای اجرای قراردادهای هوشمند هیبریدی پیشرفته را فراهم میکنند. مشابه به انقلابی که اینترنت در تبادل اطلاعات ایجاد کرد، قراردادهای هوشمند هیبریدی با قدرت اوراکلها در حال بازتعریف نحوه تبادل ارزش و اجرای توافقات قراردادی در جامعه هستند.
اوراکلهای غیرمتمرکز
استفاده از اوراکلهای متمرکز که به یک نهاد واحد متکی هستند برای ارائه داده به قراردادهای هوشمند، به دلیل ایجاد یک نقطه شکست، تمام هدف غیرمتمرکز بودن بلاکچین را از بین میبرد. اگر یک اوراکل متمرکز دچار مشکل شود و از کار بیفتد، قرارداد هوشمند نمیتواند به دادههای مورد نیاز برای اجرا دسترسی پیدا کند و ممکن است به اشتباه اجرا شود.
بیشتر از این، اگر اوراکل متمرکز خراب یا فاسد شود، دادههای ارائهشده به بلاکچین ممکن است نادرست باشند و باعث اجرای نتایج اشتباه در قراردادهای هوشمند شوند. این مشکل که به “ورودی اشتباه، خروجی اشتباه” معروف است، باعث میشود که ورودیهای نادرست به خروجیهای نادرست منجر شوند. از آنجا که تراکنشهای بلاکچین غیرقابل تغییر و خودکار هستند، نتایج قراردادهای هوشمند بر اساس دادههای اشتباه قابل برگشت نیست و ممکن است به از دست رفتن دائمی وجوه کاربران منجر شود. به همین دلیل، اوراکلهای متمرکز برای قراردادهای هوشمند مناسب نیستند.
برای حل واقعی مشکل اوراکلها، استفاده از اوراکلهای غیرمتمرکز ضروری است تا از مشکلاتی مانند دستکاری دادهها، نادرستی و خرابی جلوگیری شود. شبکه اوراکل غیرمتمرکز (DON) با ترکیب چندین نود اوراکل مستقل و منابع داده معتبر، از ابتدا تا انتها غیرمتمرکزسازی را تأمین میکند.
DONها امکان ایجاد قراردادهای هوشمند هیبریدی را فراهم میآورند؛ قراردادهایی که کدهای داخل زنجیره و زیرساختهای خارج از زنجیره را ترکیب میکنند تا از برنامههای غیرمتمرکز پیشرفته (dApps) که به رویدادهای دنیای واقعی واکنش نشان میدهند و با سیستمهای سنتی تعامل دارند، پشتیبانی کنند.
بسیاری از خدمات Chainlink، مانند فیدهای قیمتی (Price Feeds)، شامل سه لایه غیرمتمرکزسازی هستند: در سطح منبع داده، نودهای فردی اوراکل و در سطح شبکه اوراکل. این رویکرد چندلایهای برای غیرمتمرکزسازی، امنیت دهها میلیارد دلار در اکوسیستم قراردادهای هوشمند را تضمین میکند و اطمینان میدهد که قراردادهای هوشمند میتوانند در زمان اجرا به ورودیهای دادهای امن تکیه کنند.
انواع اوراکل در بلاکچین
اوراکلها در بلاکچین به عنوان پل ارتباطی بین دنیای خارج و قراردادهای هوشمند عمل میکنند. با توجه به تنوع منابع دادههای خارجی، اوراکلها به انواع مختلفی تقسیم میشوند که هر کدام ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند. در اینجا به بررسی انواع اصلی اوراکلها میپردازیم:
- اوراکلهای ورودی (Input Oracles)
اوراکلهای ورودی رایجترین نوع اوراکل هستند که دادهها را از دنیای خارج (خارج از زنجیره) جمعآوری کرده و به بلاکچین منتقل میکنند. این دادهها برای اجرای قراردادهای هوشمند ضروری هستند. به عنوان مثال، در پروژههای دیفای (DeFi)، اوراکلهای ورودی مانند Chainlink قیمت ارزهای دیجیتال را از بازارهای مالی دریافت کرده و به قراردادهای هوشمند ارائه میدهند.
- اوراکلهای خروجی (Output Oracles)
برخلاف اوراکلهای ورودی، اوراکلهای خروجی به قراردادهای هوشمند اجازه میدهند تا دستوراتی را به سیستمهای خارج از زنجیره ارسال کنند. به عنوان مثال، یک قرارداد هوشمند میتواند پس از دریافت پرداخت، دستور باز کردن قفل یک درب هوشمند یا ارسال اطلاعات به یک سیستم بانکی را صادر کند.
- اوراکلهای بینزنجیرهای (Cross-Chain Oracles)
این نوع اوراکلها امکان تبادل داده و داراییها بین بلاکچینهای مختلف را فراهم میکنند. برای مثال، یک اوراکل بینزنجیرهای میتواند دادههای یک بلاکچین را به بلاکچین دیگری منتقل کند تا یک عمل خاص در آن زنجیره انجام شود. این اوراکلها نقش مهمی در ایجاد همکاری بین شبکههای مختلف دارند.
- اوراکلهای محاسباتی (Compute-Enabled Oracles)
اوراکلهای محاسباتی از محاسبات خارج از زنجیره برای انجام عملیاتهای پیچیده استفاده میکنند که در داخل زنجیره امکانپذیر نیست. به عنوان مثال، این اوراکلها میتوانند برای تولید اعداد تصادفی قابل تأیید یا اجرای محاسبات پیشرفته مانند اثباتهای بدون دانش (Zero-Knowledge Proofs) استفاده شوند.
- اوراکلهای سختافزاری (Hardware Oracles)
این اوراکلها از دستگاههای فیزیکی مانند سنسورها، اسکنرهای بارکد یا دستگاههای اینترنت اشیا (IoT) برای جمعآوری دادهها استفاده میکنند. به عنوان مثال، یک سنسور میتواند دمای یک محموله را اندازهگیری کرده و دادهها را به یک قرارداد هوشمند ارسال کند تا در صورت نیاز اقدامات لازم انجام شود.
- اوراکلهای نرمافزاری (Software Oracles)
اوراکلهای نرمافزاری دادهها را از منابع آنلاین مانند APIها، پایگاههای داده یا وبسایتها جمعآوری میکنند. این نوع اوراکلها به دلیل دسترسی آسان به دادههای بهروز، بسیار پرکاربرد هستند. به عنوان مثال، قیمت لحظهای ارزهای دیجیتال یا اطلاعات پروازها از طریق این اوراکلها به بلاکچین منتقل میشوند.
- اوراکلهای مبتنی بر اجماع (Consensus-Based Oracles)
این اوراکلها از چندین منبع داده استفاده میکنند تا صحت و اعتبار اطلاعات را تضمین کنند. با جمعآوری دادهها از منابع مختلف و مقایسه آنها، احتمال دستکاری یا خطا کاهش مییابد. این نوع اوراکلها به ویژه در پروژههای غیرمتمرکز مانند Chainlink مورد استفاده قرار میگیرند.
- اوراکلهای متمرکز و غیرمتمرکز (Centralized & Decentralized Oracles)
- اوراکلهای متمرکز: توسط یک نهاد واحد کنترل میشوند و ممکن است به دلیل تکمنبعی بودن، آسیبپذیر باشند.
- اوراکلهای غیرمتمرکز: از چندین منبع داده استفاده میکنند و به دلیل توزیعشدگی، امنیت و اعتماد بیشتری را فراهم میکنند.
- اوراکلهای سفارشی (Contract-Specific Oracles)
این اوراکلها برای یک قرارداد هوشمند خاص طراحی شدهاند و انعطافپذیری بالایی دارند. با این حال، توسعه آنها هزینهبر و زمانگیر است.
- اوراکلهای انسانی (Human Oracles)
افراد متخصص میتوانند به عنوان اوراکل عمل کنند و دادهها را از منابع مختلف جمعآوری و تأیید کنند. این اوراکلها به دلیل استفاده از امضای دیجیتال، از امنیت بالایی برخوردار هستند.
اوراکلها نقش حیاتی در گسترش کاربردهای بلاکچین و قراردادهای هوشمند ایفا میکنند. با توجه به تنوع نیازها، انواع مختلفی از اوراکلها وجود دارند که هر کدام برای کاربردهای خاصی طراحی شدهاند. انتخاب اوراکل مناسب به نوع دادهها، سطح امنیت مورد نیاز و کاربرد پروژه بستگی دارد.
✔️ بیشتر بخوانید: وب ۳ یا Web3 چیست؟ معرفی نسل سوم اینترنت به زبان ساده
حل مشکل اوراکل
مشکل اصلی اوراکل در بلاکچین به محدودیتهای قراردادهای هوشمند برمیگردد؛ این قراردادها نمیتوانند بهطور مستقیم با دادهها و سیستمهای خارج از بلاکچین خود تعامل داشته باشند. دادههای خارج از بلاکچین به نام “خارج از زنجیره” و دادههای داخل بلاکچین به نام “داخل زنجیره” شناخته میشوند. بلاکچینها برای حفظ ویژگیهایی مثل اجماع قوی، جلوگیری از دوبارهخرجکردن و کاهش خرابی شبکه، نیاز به جدایی از سیستمهای خارجی دارند. بنابراین، برای تعامل امن با دادههای خارج از زنجیره، به یک زیرساخت اضافی به نام “اوراکل” نیاز است که بهعنوان پلی بین این دو محیط عمل میکند.
حل مشکل اوراکل بسیار مهم است زیرا بسیاری از کاربردهای قراردادهای هوشمند، مثل DeFi (مالی غیرمتمرکز)، به دادهها و رویدادهای دنیای واقعی که خارج از زنجیره رخ میدهند نیاز دارند. اوراکلهای رمزنگاری این امکان را فراهم میکنند که بلاکچینها بتوانند با منابع خارج از زنجیره تعامل داشته باشند و در عین حال ویژگیهای امنیتی خود را حفظ کنند. از اوراکلها و قراردادهای هوشمند در صنایع مختلف استفاده میشود، از جمله قیمتگذاری داراییها در امور مالی، اطلاعات آبوهوا در بیمه، تصادفیسازی در بازیها، حسگرهای اینترنت اشیا در زنجیره تأمین، و احراز هویت برای دولتها.
چون دادههای ارائهشده توسط اوراکلها مستقیماً نتایج قراردادهای هوشمند را تعیین میکنند، مهم است که اوراکل بهدرستی عمل کند تا توافقات به درستی اجرا شوند.
معروفترین پروژههای اوراکل در بازار کریپتو
اوراکلها به عنوان پل ارتباطی بین دنیای خارج و بلاکچین، نقش حیاتی در اجرای قراردادهای هوشمند و گسترش کاربردهای فناوری بلاکچین ایفا میکنند. در بازار کریپتو، چندین پروژه اوراکل معروف وجود دارند که هر کدام ویژگیها و کاربردهای منحصر به فردی ارائه میدهند. در اینجا به برخی از معروفترین پروژههای اوراکل اشاره میشود:
Chainlink (LINK)
- توضیحات: Chainlink یکی از پیشروترین و معروفترین پروژههای اوراکل در حوزه بلاکچین است. این پلتفرم از اوراکلهای غیرمتمرکز استفاده میکند تا دادههای خارجی را به قراردادهای هوشمند ارائه دهد.
- کاربردها: Chainlink در حوزههای مختلفی مانند امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، بیمه، بازیهای بلاکچینی و تامینزنجیره استفاده میشود.
- مزایا: غیرمتمرکز بودن، امنیت بالا و پشتیبانی از چندین بلاکچین.
Band Protocol (BAND)
- توضیحات: Band Protocol یک پلتفرم اوراکل غیرمتمرکز است که بر روی بلاکچینهای مختلف مانند Ethereum و Cosmos کار میکند. این پروژه از مکانیزمهای اجماع برای تایید دادهها استفاده میکند.
- کاربردها: Band Protocol برای ارائه دادههای قیمتی، اطلاعات ورزشی و سایر دادههای خارجی به قراردادهای هوشمند استفاده میشود.
- مزایا: سرعت بالا، هزینههای کم و سازگاری با چندین بلاکچین.
API3 (API3)
- توضیحات: API3 یک پروژه اوراکل است که بر روی ارائه دادههای مستقیم از طریق APIهای غیرمتمرکز تمرکز دارد. این پروژه از اوراکلهای مستقل (dAPIs) استفاده میکند.
- کاربردها: API3 برای تامین دادههای واقعی مانند قیمت ارزها، اطلاعات آبوهوایی و دادههای بازار استفاده میشود.
- مزایا: کاهش واسطهها، افزایش امنیت و شفافیت.
Tellor (TRB)
- توضیحات: Tellor یک شبکه اوراکل غیرمتمرکز است که از مکانیزم اثبات کار (PoW) برای تامین دادهها استفاده میکند. این پروژه بر روی Ethereum فعالیت میکند.
- کاربردها: Tellor برای ارائه دادههای قیمتی و سایر اطلاعات خارجی به قراردادهای هوشمند استفاده میشود.
- مزایا: غیرمتمرکز بودن، مقاومت در برابر سانسور و امنیت بالا.
DIA (DIA)
- توضیحات: DIA یک پلتفرم اوراکل متنباز است که بر روی جمعآوری و تامین دادههای مالی و داراییهای دیجیتال تمرکز دارد. این پروژه از منابع دادههای متنوعی استفاده میکند.
- کاربردها: DIA برای ارائه دادههای قیمتی، نرخ بهره و سایر اطلاعات مالی به پروتکلهای DeFi استفاده میشود.
- مزایا: شفافیت، دقت بالا و سازگاری با چندین بلاکچین.
Umbrella Network (UMB)
- توضیحات: Umbrella Network یک پروژه اوراکل غیرمتمرکز است که از فناوری لایهدوم (Layer 2) برای ارائه دادهها با هزینه کم و سرعت بالا استفاده میکند.
- کاربردها: این پروژه برای تامین دادههای قیمتی، اطلاعات بازار و سایر دادههای خارجی استفاده میشود.
- مزایا: مقیاسپذیری بالا، هزینههای کم و غیرمتمرکز بودن.
Nest Protocol (NEST)
- توضیحات: Nest Protocol یک شبکه اوراکل غیرمتمرکز است که از مکانیزمهای بازارساز خودکار (AMM) برای تامین دادهها استفاده میکند.
- کاربردها: این پروژه برای ارائه دادههای قیمتی و اطلاعات بازار به قراردادهای هوشمند استفاده میشود.
- مزایا: غیرمتمرکز بودن، شفافیت و مقاومت در برابر دستکاری.
اوراکلها نقش کلیدی در گسترش کاربردهای بلاکچین و قراردادهای هوشمند ایفا میکنند. پروژههایی مانند Chainlink، Band
مزایا و معایب اوراکلها
مزایا:
- امکان دسترسی به دادههای خارجی برای قراردادهای هوشمند.
- افزایش کاربردپذیری بلاکچین در صنایع مختلف.
- غیرمتمرکزسازی دادهها و کاهش خطر دستکاری.
- تسهیل تعامل بین بلاکچینها و سیستمهای سنتی.
معایب:
- خطر دستکاری دادهها در اوراکلهای متمرکز.
- هزینههای اضافی برای استفاده از خدمات اوراکل.
- وابستگی قراردادهای هوشمند به صحت دادههای ارائهشده.
- چالشهای امنیتی در انتقال دادهها از منابع خارجی.
سخن پایانی
اوراکلها نقش حیاتی در گسترش کاربردهای بلاکچین و قراردادهای هوشمند ایفا میکنند. با ارائه دسترسی به دادههای خارجی، آنها امکان ایجاد برنامههای غیرمتمرکز پیشرفته را فراهم میکنند. با این حال، انتخاب اوراکل مناسب و اطمینان از امنیت و صحت دادهها از چالشهای اصلی این فناوری است. پروژههایی مانند Chainlink با ارائه راهحلهای غیرمتمرکز، گامهای بزرگی در جهت حل این چالشها برداشتهاند.
لطفا نظر و سوالات خود را درباره این مقاله ارسال کنید تا کارشناسان ما به شما پاسخ دهند.