در دنیای ارزهای دیجیتال و فناوری بلاکچین، فورک (Fork) یا انشعاب یکی از مفاهیم کلیدی است که نقش مهمی در توسعه و تکامل شبکه‌ها ایفا می‌کند. فورک‌ها به عنوان ابزاری برای ایجاد تغییرات در پروتکل بلاکچین، امکان بهبود عملکرد، رفع مشکلات و حتی ایجاد ارزهای دیجیتال جدید را فراهم می‌کنند. در این مقاله به بررسی مفهوم فورک، انواع آن و تأثیرات آن بر شبکه‌های بلاکچین می‌پردازیم.
فورک چیست؟
فورک (Fork) به تغییراتی در پروتکل یا قوانین شبکه بلاکچین گفته می‌شود که می‌تواند منجر به ایجاد یک انشعاب جدید از بلاکچین قدیمی در شبکه شود.
فورک‌ها زمانی اتفاق می‌افتند که جامعه کاربران یا توسعه‌دهندگان یک بلاکچین تصمیم می‌گیرند تغییراتی در قوانین یا ساختار شبکه ایجاد کنند. این تغییرات می‌توانند شامل افزودن ویژگی‌های جدید، رفع مشکلات امنیتی، بهبود سرعت تراکنش‌ها یا حتی حل اختلافات درون جامعه باشد. فورک‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: هارد فورک و سافت فورک. هارد فورک تغییرات اساسی و غیرقابل بازگشتی ایجاد می‌کند که منجر به ایجاد یک بلاکچین جدید می‌شود، در حالی که سافت فورک تغییراتی محدود و سازگار با نسخه‌های قبلی اعمال می‌کند. فورک‌ها نه تنها امکان بهبود شبکه‌های موجود را فراهم می‌کنند، بلکه می‌توانند باعث ایجاد ارزهای دیجیتال جدید و انشعاب در جامعه کاربران شوند.
دوره مستر کلاس طلا
جامع‌ترین دوره آموزشی طلا
این دوره در مجموعه یوتوفارکس تهیه شده و نتیجه سال‌ها تجربه در حوزه معامله‌گری طلا و فارکس است. این دوره توسط مجموعه‌ای از معامله‌گران حرفه‌ای یوتوفارکس تهیه شده است. با خرید این دوره از تجربه چندین معامله‌گر بهره‌مند خواهید شد.
- فورک‌ها تغییراتی در پروتکل بلاکچین هستند که می‌توانند عملکرد، امنیت و قابلیت‌های شبکه را بهبود بخشند.
- فورک‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: هارد فورک (تغییرات اساسی و ایجاد شبکه جدید) و سافت فورک (تغییرات جزئی و سازگار با نسخه قبلی).
- فورک‌ها می‌توانند منجر به ایجاد ارزهای دیجیتال جدید شوند و گزینه‌های بیشتری را برای کاربران فراهم کنند.
- فورک‌ها نقش کلیدی در تحول و پیشرفت فناوری بلاکچین و گسترش کاربردهای نوین در صنعت کریپتو ایفا می‌کنند.
فورک چطور کار می‌کند؟
فورک‌ها تغییراتی در پروتکل یا قوانین شبکه بلاکچین هستند که می‌توانند به دلایل مختلفی مانند افزودن ویژگی‌های جدید، رفع مشکلات امنیتی، بهبود عملکرد شبکه یا حتی اختلاف نظر میان اعضای جامعه کاربران ایجاد شوند. این تغییرات معمولاً با تغییر کدهای نرم‌افزاری بلاکچین انجام می‌شوند و می‌توانند منجر به ایجاد یک ارز دیجیتال جدید یا بهبود شبکه‌های موجود شوند.
فورک‌ها به دو روش اصلی انجام می‌شوند:
- ایجاد یک ارز دیجیتال جدید از ابتدا: در این روش، توسعه‌دهندگان کدهای یک بلاکچین موجود را کپی کرده و با اعمال تغییراتی در آن، یک ارز دیجیتال جدید ایجاد می‌کنند. برای مثال، لایت‌کوین (Litecoin) با تغییراتی در کدهای بیت‌کوین ایجاد شد.
- فورک از یک بلاکچین موجود: در این روش، تغییرات مستقیماً روی یک بلاکچین موجود اعمال می‌شوند و منجر به ایجاد دو نسخه از بلاکچین می‌شوند که از یک نقطه مشخص از هم جدا می‌شوند. برای مثال، بیت‌کوین کش (Bitcoin Cash) از بیت‌کوین فورک شد.
فورک‌ها معمولاً برای بهبود عملکرد شبکه، رفع مشکلات امنیتی یا افزودن قابلیت‌های جدید استفاده می‌شوند. در برخی موارد، فورک‌ها می‌توانند باعث ایجاد ارزهای دیجیتال جدید شوند و جامعه کاربران را به دو بخش تقسیم کنند.
گاهی اوقات، فورک‌ها به دلیل اختلاف نظر در جامعه کاربران یا توسعه‌دهندگان ایجاد می‌شوند. برای مثال، فورک بیت‌کوین کش به دلیل اختلاف نظر بر سر اندازه بلاک‌ها و مقیاس‌پذیری شبکه انجام شد. این اختلافات می‌توانند منجر به ایجاد دو شبکه موازی شوند که هر کدام مسیر خود را دنبال می‌کنند. در چنین مواردی، فورک‌ها می‌توانند باعث تقسیم جامعه کاربران و ایجاد رقابت بین شبکه‌های جدید و قدیمی شوند.
✔️ بیشتر بخوانید: بلاکچین چیست؟ | صفر تا صد بلاکچین
انواع فورک‌ها
فورک‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: سافت فورک و هارد فورک. هر کدام از این انواع ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.
سافت فورک (Soft Fork)
سافت فورک یک به‌روزرسانی جزئی در پروتکل بلاکچین است که با نسخه‌های قبلی شبکه سازگار (Backward-Compatible) است. این به‌روزرسانی نیازی به ایجاد یک بلاکچین جدید ندارد و تغییرات اعمال‌شده معمولاً محدود و مشخص هستند.
- مکانیسم عملکرد: در سافت فورک، نودهایی که به‌روزرسانی را انجام نداده‌اند، همچنان می‌توانند تراکنش‌ها را تأیید کنند، اما نمی‌توانند بلاک‌های جدید ایجاد کنند. این به‌روزرسانی معمولاً با پذیرش اکثریت جامعه کاربران انجام می‌شود.
- انواع سافت فورک:
- Miner Activated Soft Fork (MASF): در این نوع، ماینرها و کاربران اختیار دارند که به‌روزرسانی را نپذیرند و به مسیر قبلی خود ادامه دهند.
- User Activated Soft Fork (UASF): در این نوع، تغییرات در یک زمان مشخص اعمال می‌شوند و کاربران ملزم به رعایت قوانین جدید هستند.
- مثال: سافت فورک سگویت (SegWit) در بیت‌کوین برای افزایش ظرفیت تراکنش‌ها و بهبود امنیت شبکه انجام شد.
هارد فورک (Hard Fork)
هارد فورک تغییرات اساسی و غیرقابل بازگشتی در پروتکل بلاکچین ایجاد می‌کند که منجر به ایجاد یک بلاکچین جدید می‌شود. این تغییرات با نسخه‌های قبلی سازگار نیستند و معمولاً به دلیل اختلاف نظر در جامعه کاربران یا نیاز به بهبودهای عمده انجام می‌شوند.
- مکانیسم عملکرد: در هارد فورک، نودهایی که به‌روزرسانی را انجام نداده‌اند، دیگر نمی‌توانند با شبکه جدید تعامل داشته باشند و برای همیشه از شبکه جدا می‌شوند. این فرآیند منجر به ایجاد دو بلاکچین موازی می‌شود که هر کدام مسیر خود را دنبال می‌کنند.
- انواع هارد فورک:
- هارد فورک برنامه‌ریزی‌شده (Planned Hard Fork): این نوع فورک با توافق اکثریت جامعه کاربران انجام می‌شود و معمولاً برای ارتقای شبکه استفاده می‌شود. برای مثال، هارد فورک بیزانس در اتریوم برای بهبود مقیاس‌پذیری و امنیت شبکه انجام شد.
- هارد فورک بحث‌برانگیز (Contentious Hard Fork): این نوع فورک به دلیل اختلافات شدید در جامعه کاربران انجام می‌شود و منجر به ایجاد دو بلاکچین موازی می‌شود. برای مثال، بیت‌کوین کش (Bitcoin Cash) و اتریوم کلاسیک (Ethereum Classic) از این نوع فورک‌ها هستند.
- مثال: بیت‌کوین کش با افزایش اندازه بلاک‌ها از ۱ مگابایت به ۸ مگابایت از بیت‌کوین فورک شد.
تفاوت‌های کلیدی سافت فورک و هارد فورک
- سازگاری: سافت فورک با نسخه‌های قبلی سازگار است، در حالی که هارد فورک این سازگاری را ندارد.
- ایجاد بلاکچین جدید: سافت فورک نیازی به ایجاد بلاکچین جدید ندارد، اما هارد فورک منجر به ایجاد یک بلاکچین جدید می‌شود.
- دلایل ایجاد: سافت فورک معمولاً برای بهبودهای جزئی استفاده می‌شود، در حالی که هارد فورک برای تغییرات اساسی و ایجاد ارزهای دیجیتال جدید انجام می‌شود.
فورک‌ها نقش مهمی در تکامل و توسعه شبکه‌های بلاکچین دارند و می‌توانند تأثیرات قابل توجهی بر جامعه کاربران و بازار ارزهای دیجیتال بگذارند. درک تفاوت‌های بین سافت فورک و هارد فورک برای هر کسی که در این حوزه فعالیت می‌کند، ضروری است.
تأثیرات فورک‌ها بر صنعت کریپتو
فورک‌ها نقش کلیدی در تحول و پیشرفت فناوری بلاکچین و ارزهای دیجیتال ایفا می‌کنند. این تغییرات نه تنها عملکرد و امنیت شبکه‌ها را بهبود می‌بخشند، بلکه امکان ایجاد ارزهای دیجیتال جدید و گسترش کاربردهای نوین را نیز فراهم می‌آورند. برای مثال، فورک‌های اتریوم و بیت‌کوین منجر به ایجاد شبکه‌های جدیدی با ویژگی‌ها و اهداف خاص شده‌اند، که به افزایش رقابت و نوآوری در صنعت کریپتو کمک کرده و گزینه‌های بیشتری را برای کاربران ایجاد کرده‌اند. به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از توسعه بلاکچین، فورک‌ها تأثیرات عمیقی بر پیشرفت این فناوری دارند. درک تفاوت‌های بین هارد فورک و سافت فورک و تأثیرات آن‌ها بر شبکه‌های بلاکچین، برای فعالان حوزه ارزهای دیجیتال ضروری است. در ادامه به برخی از تاثیرات عمیق فورک در دنیای بلاکچین و ارزهای دیجیال می‌پردازیم:
- بهبود عملکرد و افزودن ویژگی‌های جدید
فورک‌ها به‌طور مداوم قابلیت‌های جدیدی به شبکه‌های بلاکچین اضافه می‌کنند و عملکرد آن‌ها را بهبود می‌بخشند. برای مثال، بلاکچین اتریوم به‌طور خاص برای اجرای “قراردادهای هوشمند” طراحی شده است. این قراردادها کدهایی هستند که به‌طور خودکار اقداماتی را انجام می‌دهند وقتی شرایط خاصی برآورده شود. فورک‌های اتریوم، مانند اتریوم ۲.۰، با هدف بهبود مقیاس‌پذیری و کاهش هزینه‌های تراکنش انجام شده‌اند. این تغییرات باعث شده‌اند اتریوم به یک پلتفرم قدرتمند برای برنامه‌های مالی غیرمتمرکز یا دیفای (DeFi) و سایر کاربردهای نوآورانه تبدیل شود.
✔️ بیشتر بخوانید: دیفای (DeFi) چیست؟ و چگونه کار می‌کند؟
- ایجاد ارزهای دیجیتال جدید
فورک‌ها می‌توانند منجر به ایجاد ارزهای دیجیتال جدید شوند که هر کدام ویژگی‌ها و اهداف خاص خود را دارند. برای مثال، بیت‌کوین کش (Bitcoin Cash) از بیت‌کوین فورک شد تا مشکل مقیاس‌پذیری بیت‌کوین را با افزایش اندازه بلاک‌ها حل کند. به‌طور مشابه، اتریوم کلاسیک (Ethereum Classic) پس از یک هارد فورک بحث‌برانگیز ایجاد شد و به عنوان یک شبکه مستقل به فعالیت خود ادامه داد. این ارزهای جدید نه تنها گزینه‌های بیشتری برای کاربران فراهم می‌کنند، بلکه باعث رقابت و نوآوری در فضای کریپتو می‌شوند.
- افزایش امنیت و رفع مشکلات
فورک‌ها اغلب برای رفع مشکلات امنیتی و افزایش قابلیت‌های شبکه انجام می‌شوند. برای مثال، فورک سگویت (SegWit) در بیت‌کوین با هدف افزایش امنیت و بهبود عملکرد شبکه انجام شد. این فورک نه تنها مشکل تراکنش‌های دوبار خرج کردن (Double Spending) را کاهش داد، بلکه راه را برای توسعه فناوری‌های جدید مانند شبکه لایتنینگ (Lightning Network) هموار کرد. فورک‌ها همچنین می‌توانند برای معکوس کردن تراکنش‌های مخرب یا ناقض امنیت شبکه استفاده شوند، که این امر باعث افزایش اعتماد کاربران به شبکه می‌شود.
تأثیرات ایجاد فورک
فورک‌ها تأثیرات قابل توجهی بر شبکه‌های بلاکچین و جامعه کاربران دارند. این تأثیرات می‌توانند مثبت یا منفی باشند و به نوع فورک و دلایل ایجاد آن بستگی دارند.
- بازگشت اعتماد و سرمایه از دست رفته
فورک‌ها می‌توانند اعتماد کاربران را به شبکه بازگردانند، به‌ویژه پس از حملات سایبری یا مشکلات امنیتی. برای مثال، پس از حمله به شبکه اتریوم، هارد فورک انجام شده باعث بازگشت اعتماد کاربران و بازیابی سرمایه‌های از دست رفته شد. این فورک نه تنها امنیت شبکه را بهبود بخشید، بلکه باعث رشد و توسعه بیشتر اتریوم شد.
- رفع ایرادات و بهبود شبکه
فورک‌ها می‌توانند مشکلات فنی و ایرادات شبکه را برطرف کنند و عملکرد آن را بهبود بخشند. برای مثال، فورک سگویت در بیت‌کوین مشکل مقیاس‌پذیری شبکه را تا حد زیادی حل کرد و راه را برای توسعه فناوری‌های جدید هموار ساخت. این بهبودها باعث افزایش کارایی و امنیت شبکه می‌شوند و به رشد بلندمدت آن کمک می‌کنند.
- ایجاد رقابت و نوآوری
فورک‌ها می‌توانند باعث ایجاد رقابت بین شبکه‌های جدید و قدیمی شوند. برای مثال، بیت‌کوین کش و بیت‌کوین گولد هر دو از بیت‌کوین فورک شدند و هر کدام ویژگی‌ها و اهداف خاص خود را دارند. این رقابت نه تنها باعث نوآوری در فضای کریپتو می‌شود، بلکه گزینه‌های بیشتری را برای کاربران فراهم می‌کند.
فورک‌ها به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از توسعه بلاکچین، نقش مهمی در تحول و پیشرفت این فناوری ایفا می‌کنند. درک دلایل ایجاد فورک‌ها و تأثیرات آن‌ها برای هر کسی که در حوزه ارزهای دیجیتال فعالیت می‌کند، ضروری است.
معروف‌ترین هارد فورک‌ها و سافت فورک‌ها در ارزهای دیجیتال
فورک‌ها به عنوان ابزارهای قدرتمند در دنیای ارزهای دیجیتال، نقش مهمی در تحول و پیشرفت شبکه‌های بلاکچین ایفا می‌کنند. برخی از این فورک‌ها به دلیل تأثیرات گسترده‌ای که بر صنعت کریپتو داشته‌اند، به شهرت جهانی رسیده‌اند. در این بخش، به بررسی معروف‌ترین هارد فورک‌ها و سافت فورک‌های تاریخ ارزهای دیجیتال می‌پردازیم.
معروف‌ترین هارد فورک‌ها
هارد فورک‌ها تغییرات اساسی در پروتکل بلاکچین ایجاد می‌کنند و معمولاً منجر به ایجاد یک شبکه جدید می‌شوند. این فورک‌ها اغلب به دلیل اختلاف نظر در جامعه کاربران یا نیاز به بهبودهای عمده انجام می‌شوند.
- بیت‌کوین کش (Bitcoin Cash) – ۲۰۱۷
بیت‌کوین کش یکی از معروف‌ترین هارد فورک‌های تاریخ ارزهای دیجیتال است که از بیت‌کوین فورک شد. دلیل اصلی این فورک، اختلاف نظر در جامعه بیت‌کوین بر سر اندازه بلاک‌ها بود. طرفداران بیت‌کوین کش معتقد بودند که افزایش اندازه بلاک از ۱ مگابایت به ۸ مگابایت می‌تواند مشکل مقیاس‌پذیری بیت‌کوین را حل کند و سرعت تراکنش‌ها را افزایش دهد. این فورک منجر به ایجاد یک شبکه جدید شد که امروزه به عنوان یکی از ارزهای دیجیتال برتر شناخته می‌شود.
- اتریوم کلاسیک (Ethereum Classic) – ۲۰۱۶
اتریوم کلاسیک نتیجه یک هارد فورک بحث‌برانگیز در شبکه اتریوم بود. این فورک پس از حمله هکرها به قرارداد هوشمند DAO انجام شد. جامعه اتریوم تصمیم گرفت با انجام یک هارد فورک، تراکنش‌های مخرب را معکوس کند و سرمایه کاربران را بازگرداند. با این حال، برخی از اعضای جامعه با این تصمیم مخالف بودند و ترجیح دادند به شبکه اصلی وفادار بمانند. این اختلاف نظر منجر به ایجاد اتریوم کلاسیک شد که امروزه به عنوان یک شبکه مستقل فعالیت می‌کند.
- بیت‌کوین گولد (Bitcoin Gold) – ۲۰۱۷
بیت‌کوین گولد یک هارد فورک دیگر از بیت‌کوین بود که با هدف غیرمتمرکز کردن فرآیند استخراج ایجاد شد. توسعه‌دهندگان این پروژه معتقد بودند که استخراج بیت‌کوین به دلیل استفاده از سخت‌افزارهای تخصصی (ASIC) بیش از حد متمرکز شده است. بیت‌کوین گولد با تغییر الگوریتم استخراج به Equihash، امکان استخراج با کارت‌های گرافیک معمولی (GPU) را فراهم کرد. این فورک باعث شد افراد بیشتری بتوانند در فرآیند استخراج مشارکت کنند.
✔️ بیشتر بخوانید: بیت کوین چیست؟ تمام آنچه نیاز است بدانید
معروف‌ترین سافت فورک‌ها
سافت فورک‌ها تغییراتی محدود و سازگار با نسخه‌های قبلی شبکه ایجاد می‌کنند و معمولاً برای بهبود عملکرد یا رفع مشکلات امنیتی استفاده می‌شوند.
- سگویت (SegWit) – بیت‌کوین – ۲۰۱۷
سگویت یکی از معروف‌ترین سافت فورک‌های تاریخ ارزهای دیجیتال است که در شبکه بیت‌کوین انجام شد. این فورک با هدف افزایش ظرفیت تراکنش‌ها و بهبود امنیت شبکه طراحی شد. سگویت با تغییر ساختار داده‌های تراکنش‌ها، مشکل تراکنش‌های دوبار خرج کردن (Double Spending) را کاهش داد و راه را برای توسعه فناوری‌های جدید مانند شبکه لایتنینگ (Lightning Network) هموار کرد. این فورک بدون ایجاد یک شبکه جدید، عملکرد بیت‌کوین را به‌طور قابل توجهی بهبود بخشید.
- متامسک (Metamask) – اتریوم – ۲۰۲۰
سافت فورک متامسک در شبکه اتریوم با هدف بهبود تجربه کاربری و افزایش امنیت انجام شد. این فورک تغییراتی در نحوه تعامل کاربران با قراردادهای هوشمند ایجاد کرد و امکان مدیریت آسان‌تر کیف پول دیجیتال را فراهم آورد. متامسک به عنوان یکی از محبوب‌ترین ابزارهای تعامل با اتریوم، نقش مهمی در گسترش برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) و امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) ایفا کرده است.
- Taproot – بیت‌کوین – ۲۰۲۱
Taproot یک سافت فورک مهم در شبکه بیت‌کوین بود که با هدف افزایش حریم خصوصی و بهبود کارایی تراکنش‌ها انجام شد. این فورک با تغییر نحوه ذخیره‌سازی داده‌ها در بلاکچین، امکان انجام تراکنش‌های پیچیده‌تر مانند تراکنش‌های چندامضایی (Multisig) را فراهم کرد. Taproot همچنین باعث کاهش حجم داده‌های تراکنش‌ها و کاهش هزینه‌های شبکه شد. این فورک به عنوان یکی از مهم‌ترین به‌روزرسانی‌های بیت‌کوین در سال‌های اخیر شناخته می‌شود.
مزایا و معایب فورک برای بلاکچین و ارزهای دیجیتال
| مزایا | معایب |
| بهبود عملکرد شبکه: فورک‌ها می‌توانند سرعت تراکنش‌ها و مقیاس‌پذیری شبکه را افزایش دهند. | تقسیم جامعه: فورک‌ها ممکن است باعث اختلاف نظر و تقسیم جامعه کاربران شوند. |
| رفع مشکلات امنیتی: فورک‌ها می‌توانند آسیب‌پذیری‌های شبکه را برطرف کنند. | ریسک نوسانات قیمتی: فورک‌ها ممکن است باعث نوسانات شدید قیمتی در بازار شوند. |
| افزودن ویژگی‌های جدید: فورک‌ها قابلیت‌های نوینی مانند قراردادهای هوشمند پیشرفته را اضافه می‌کنند. | پیچیدگی فنی: فورک‌ها ممکن است برای کاربران عادی پیچیده و سخت‌فهم باشند. |
| ایجاد ارزهای دیجیتال جدید: فورک‌ها می‌توانند منجر به ایجاد ارزهای دیجیتال جدید شوند. | هزینه‌های اجرایی: انجام فورک‌ها ممکن است نیاز به سرمایه‌گذاری و منابع زیادی داشته باشد. |
| افزایش انعطاف‌پذیری: فورک‌ها امکان اعمال تغییرات سریع و انعطاف‌پذیر در شبکه را فراهم می‌کنند. | ریسک امنیتی: فورک‌های ناموفق ممکن است امنیت شبکه را به خطر بیندازند. |
| بازگشت اعتماد کاربران: فورک‌ها می‌توانند اعتماد کاربران را پس از حملات یا مشکلات امنیتی بازگردانند. | عدم پذیرش جهانی: برخی فورک‌ها ممکن است توسط بخشی از جامعه پذیرفته نشوند. |
سخن پایانی
فورک‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای توسعه و تحول در دنیای بلاکچین و ارزهای دیجیتال، نقش کلیدی در بهبود عملکرد، امنیت و کارایی شبکه‌ها ایفا می‌کنند. از ایجاد ارزهای دیجیتال جدید تا رفع مشکلات امنیتی و افزودن ویژگی‌های نوین، فورک‌ها نشان داده‌اند که می‌توانند تأثیرات عمیقی بر صنعت کریپتو بگذارند. با این حال، فورک‌ها چالش‌هایی مانند تقسیم جامعه، نوسانات قیمتی و پیچیدگی‌های فنی را نیز به همراه دارند. درک مزایا و معایب فورک‌ها و آگاهی از تأثیرات آن‌ها بر شبکه‌های بلاکچین، برای هر کسی که در این حوزه فعالیت می‌کند، ضروری است. فورک‌ها نه تنها ابزاری برای بهبود فناوری هستند، بلکه نشان‌دهنده پویایی و نوآوری در دنیای ارزهای دیجیتال محسوب می‌شوند.
لطفا نظر و سوالات خود را درباره این مقاله ارسال کنید تا کارشناسان ما به شما پاسخ دهند.
فورک چیست؟
تفاوت هارد فورک و سافت فورک چیست؟
- هارد فورک: تغییرات اساسی و غیرقابل بازگشت در پروتکل ایجاد می‌کند و منجر به ایجاد یک شبکه جدید می‌شود.
- سافت فورک: تغییراتی محدود و سازگار با نسخه‌های قبلی شبکه اعمال می‌کند و نیازی به ایجاد شبکه جدید ندارد.
