در تاریخ بشر اختراعات متحول کننده‌ای مانند ماشین چاپ، رادیو و اینترنت ایجاد شده است که راه‌های جدیدی برای ارتباط مردم با یکدیگر و به اشتراک‌گذاری دانش باز کرده‌اند. فناوری بلاکچین نیز بر بسیاری از این اختراعات ایجاد شده است. بلاکچین در زبان ساده روشی برای ایمن‌سازی و توزیع دانش، داده‌ها و اطلاعات ارائه می‌دهد تا بتوان آنها را بدون تغییر، تداخل یا کنترل به اشتراک گذاشت. اگرچه اختراعات زیادی به عنوان نامزد مهم‌ترین اختراعات بشر وجود دارد اما برخی از مردم معتقد هستند که بلاکچین یکی از این اختراعات است. در ادامه دلیل این گفته را با یکدیگر بررسی می‌کنیم و می‌گوییم چرا بلاکچین را به عنوان یکی از مهم‌ترین اختراعات اوایل قرن بیست و یکم در نظر می‌گیرند.
آیا بلاکچین در رده بزرگترین اختراعات قرار می‌گیرد؟
در طول تاریخ، برخی اختراعات نظیر ماشین چاپ، رادیو و اینترنت مسیر زندگی انسان را متحول کرده‌اند و روش‌های جدیدی برای ارتباط و انتقال دانش ایجاد کرده‌اند. بلاکچین نیز به عنوان یک فناوری انقلابی، امکان توزیع امن و غیرقابل تغییر اطلاعات را فراهم می‌کند و به واسطه این ویژگی‌ها، تأثیرات عمیقی بر جنبه‌های مختلف زندگی انسان، از جمله صنعت مالی، سیاست، زنجیره تأمین و بهداشت و درمان دارد. برخی معتقدند که این فناوری می‌تواند به یکی از بزرگترین اختراعات قرن بیست و یکم تبدیل شود. در این مقاله، به بررسی دلیل اهمیت بلاکچین و کاربردهای آن می‌پردازیم و بررسی می‌کنیم که آیا می‌توان آن را در ردیف بزرگترین اختراعات تاریخ قرار داد.
بلاکچین در امور مالی
بلاکچین در صنعت مالی یک فناوری انقلابی است که با ایجاد شفافیت و امنیت بیشتر، راهکارهای جدیدی برای بهبود فرآیندها فراهم می‌کند. این فناوری با استفاده از دفتر کل توزیع شده، اطلاعات تراکنش‌ها را به صورت غیرمتمرکز و تغییرناپذیر ذخیره می‌کند، که باعث افزایش اعتماد و کاهش نیاز به واسطه‌ها می‌شود. در ادامه برخی از کاربردهای کلیدی بلاکچین در امور مالی آمده است:
دوره مستر کلاس طلا
مشاهده رایگان دوره آموزشی طلا
قسمت 1 تا 3 دوره مستر کلاس طلا، جامع‌ترین و کامل‌ترین دوره آموزشی طلا را از طریق لینک زیر مشاهده کنید
- پرداخت‌ها و انتقالات بین‌المللی: بلاکچین امکان انتقال سریع‌تر و ارزان‌تر پول بین کشورها را فراهم می‌کند و نیاز به واسطه‌های مالی را کاهش می‌دهد.
- قراردادهای هوشمند: قراردادهای هوشمند، توافقات خودکار دیجیتالی هستند که با شرایط خاصی اجرا می‌شوند. این نوع قراردادها می‌توانند فرآیندهای مالی مانند وام‌دهی، بیمه و حتی خرید املاک را تسهیل و اتوماسیون کنند.
- توکن‌سازی دارایی‌ها: بلاکچین به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که دارایی‌های واقعی مانند املاک و سهام را به صورت دیجیتال و توکن‌شده خرید و فروش کنند. این کار دسترسی به بازارها را افزایش داده و امکان تجارت دارایی‌ها را برای افراد بیشتری فراهم می‌سازد.
- حفاظت و افزایش امنیت داده‌های مالی: بلاکچین با استفاده از رمزنگاری و ساختار غیرمتمرکز، امنیت داده‌های مالی را افزایش می‌دهد و خطرات مربوط به تقلب و هک شدن اطلاعات را کاهش می‌دهد.
- بازیابی و مدیریت اطلاعات مشتریان: استفاده از بلاکچین در احراز هویت و ثبت اطلاعات مشتریان، فرآیندهای «مشتری خود را بشناس» (KYC) و «مبارزه با پول‌شویی» (AML) را ساده‌تر کرده و هزینه‌های آنها را کاهش می‌دهد.
این کاربردها نشان می‌دهند که بلاکچین می‌تواند زیرساخت‌های مالی را به طرز چشمگیری بهبود بخشد و زمینه را برای نوآوری‌های بیشتری در صنعت مالی فراهم کند.
✔️ بیشتر بخوانید: صفر تا صد بلاکچین: توضیح کارکرد بلاکچین برای مبتدیان
مبارزه با فساد
هرکجا که پول باشد، انگیزه برای تقلب و فساد نیز وجود دارد. بسیاری از مردم برای تحقق رویاهای خود در مورد ثروت به ابزارهای غیرقانونی یا غیراخلاقی متوسل می‌شوند.
صنعت مالی مملو از وسوسه است. هرگز هیچ میزان از پول برای مردم کافی نیست و حتی این مقدار ناکافی نیز به بسیاری از مردم نمی‌رسد. بنابراین سرمایه در گردش باید به گونه‌ای مدیریت شود که افراد نتوانند از آن سو استفاده کنند و یا از ابزارهای غیراخلاقی برای رسیدن به ثروت استفاده کنند.
بلاکچین می‌تواند مشکلات فساد را در سیستم‌های مالی حل کند. تراکنش‌ها در بلاکچین توسط نودهای بسیار زیادی اجرا، ثبت و رمزگذاری می‌شوند. سپس در یک دفتر کل غیرقابل تغییر ذخیره شده و هیچکس نمی‌تواند آن را تغییر دهد. بدین ترتیب افراد و گروه‌ها نمی‌توانند پول جدید خلق کنند یا دارایی‌هایی که متعلق به دیگران است بدزدند.
جایگزینی ارزهای ملی دولت‌ها
دلیل اصلی ایجاد بلاکچین و ارز دیجیتال، ایجاد یک روش غیرمتمرکز برای تبادل ارزش بود. به عبارت دیگر، انتقال پول به اشخاص دیگر در ازای دریافت کالا و خدمات. بنابراین بلاکچین می‌تواند بسیاری از نهادهای مالی نظیر بانک‌ها، پردازشگرهای پرداخت، درگاه‌های پرداخت، بانک‌های تسویه حساب و ده‌ها نهاد مالی دیگر را حذف کند و منابع آنها را آزاد کند. بلاکچین همچنین به افرادی که به ابزارهای مالی مانند وام یا خدمات مالی دسترسی ندارند، اجازه دسترسی می‌دهد.
در صورت فروپاشی سیستم‌های مالی می‌توان از ارزهای دیجیتال استفاده کرد. به عنوان مثال، در طول تهاجم روسیه به اوکراین، ارزهای دیجیتال به منبع اصلی تامین مالی برای اوکراینی‌ها و دولت تبدیل شد.
سرمایه‌گذاری
ارزهای دیجیتال به استفاده از فناوری بلاکچین ایجاد شده‌اند اما یک پیامد این ارزها این است که چون ارزش مبادله‌ای دارند، ارزش آنها می‌تواند نوسان کند. با افزایش میل سرمایه‌گذاران برای برای ذخیره ارزش دارایی‌های خود، تقاضا برای ارزهای دیجیتال نیز افزایش یافت و قیمت نیز شروع به افزایش کرد. همین مساله ارزهای دیجیتال را به یک ردیف جدید از دارایی‌های سرمایه‌گذاری تبدیل کرده است که بسیاری از معامله‌گران برای کسب سود این دارایی‌ها را معامله می‌کنند.
بانکداری و وام‌دهی
بلاکچین بیشترین تغییرات را در صنعت بانکداری و وام‌دهی ایجاد می‌کند. این تکنولوژی نه تنها راه‌هایی برای مشتریان ایجاد می‌کند که به یکدیگر به اسانی و بدون نگرانی وام دهند، بلکه شرکت‌های وام دهنده کریپتو نیز ظهور کرده‌اند که با کاهش قابل توجه هزینه‌ها در فرآیند تایید وام می‌توانند وام‌های مورد نیاز افراد و شرکت‌ها را فراهم کنند. در فرآیند وام‌دهی تحت سیستم بلاکچین، هیچ وکیل، بانک و کاغذ بازی وجود ندارد.
بیمه
ارائه دهندگان بیمه در حال بررسی راه‌هایی برای پیاده‌سازی بلاکچین در سیستم‌ها و محصولات خود هستند. به عنوان مثال، ارائه دهندگان بیمه می‌توانند اطلاعات را از طریق بلاکچین جمع‌آوری کرده و محصولات بیمه را سفارشی‌سازی کنند و موارد تقلب را کاهش دهند.
بلاکچین همچنین می‌تواند اطلاعات سلامت مشتریان را به صورت ایمن ذخیره سازی کرده و آنها را در دسترس بیمه‌گذاران قرار دهد. بدین ترتیب بیمه‌گذاران با اطلاعات بیشتر در زمینه سلامت مشتریان تصمیم‌گیری می‌کنند. سایر فرآیندهای بیمه نیز می‌تواند ساده‌سازی شوند.
✔️ بیشتر بخوانید: بلاکچین چیست؟ | معرفی انواع بلاکچین
بلاکچین در سیاست
بلاکچین می‌تواند تحولی عمیق در حوزه سیاست و حکمرانی ایجاد کند، زیرا ویژگی‌های این فناوری، به خصوص در مدیریت داده‌ها و شفافیت، می‌توانند مشکلات اساسی دولت‌ها را کاهش دهند. با استفاده از سیستم‌های مبتنی بر بلاکچین، اطلاعات به صورت توزیع شده و غیرقابل تغییر ذخیره می‌شود که این امر فساد و تقلب را به شدت محدود کرده و امکان دستکاری یا سوءاستفاده از داده‌ها را کاهش می‌دهد. همچنین، بلاکچین با ارائه شفافیت در استفاده از منابع مالی و نظارت دقیق بر بودجه‌های عمومی، باعث افزایش اعتماد مردم به دولت‌ها می‌شود. این فناوری می‌تواند ناکارآمدی‌ها را کاهش داده، سرعت دسترسی به اطلاعات را افزایش دهد و امنیت اطلاعات حیاتی شهروندان را تضمین کند.
ذخیره اطلاعات
بلاکچین می‌تواند رویکردی کارآمد و ایمن برای ذخیره و مدیریت اطلاعات شهروندان فراهم کند. دولت‌ها با استفاده از این فناوری، می‌توانند اطلاعات مهم و حساسی مانند داده‌های هویتی، سوابق پزشکی، اطلاعات تحصیلی و حتی سوابق مالی را به شکل توزیع‌شده و رمزنگاری‌شده ذخیره کنند. این ساختار توزیع‌شده بلاکچین، دسترسی به اطلاعات را برای افرادی که به آن نیاز دارند فراهم می‌کند، اما در عین حال امنیت داده‌ها را تضمین کرده و احتمال هک یا دستکاری را کاهش می‌دهد.
علاوه بر این، بلاکچین امکان اشتراک‌گذاری ایمن اطلاعات بین سازمان‌های دولتی و کاهش بروکراسی اداری را فراهم می‌کند. با این روش، دولت‌ها می‌توانند تصمیم‌گیری‌های دقیق‌تری داشته باشند، منابع را بهتر تخصیص دهند، و اعتماد عمومی را با اطمینان از امنیت و شفافیت اطلاعات شهروندان افزایش دهند.
اما این اطلاعات می‌تواند مورد سواستفاده قرار بگیرد. حتی اگر فرض بگیریم که دولت کاملا خیرخواه است، هیچ تضمینی وجود ندارد که این اطلاعات هک نشود و در دسترس افراد متقلب و سودجو قرار نگیرد. بلاکچین می‌تواند این مشکلا را با توزیع ایمن اطلاعات برای دسترسی سریع‌تر کسانی که به آن نیاز دارند، حل کند.
این منابع را می‌توان به با استفاده از بلاکچین به صورت ایمن‌تر و کارآمدتر ذخیره‌سازی کرد و هر زمان که فردی یا ارگانی به آن نیاز داشت، تنها به میزانی که مورد نیاز آن ارگان یا فرد است، اطلاعات را به او ارائه کرد. همچنین می‌توان آماری مانند جمعیت، اشتغال، تورم و… را به صورت کاملا دقیق‌تر و با هزینه بسیار پایین‌تر به دست آورد.
بلاکچین: ابزاری برای شفافیت و مسئولیت‌پذیری مالی
فناوری بلاکچین می‌تواند نقش مهمی در افزایش شفافیت و مسئولیت‌پذیری در استفاده از بودجه‌های عمومی و مالی ایفا کند. به دلیل ماهیت غیرقابل تغییر و توزیع شده بلاکچین، هر تراکنش به‌صورت دائم و غیرقابل حذف در شبکه ذخیره می‌شود و به این ترتیب امکان دستکاری یا تغییر داده‌ها از بین می‌رود. این ویژگی باعث می‌شود که دولت‌ها، نهادهای عمومی و حتی شرکت‌های خصوصی نتوانند منابع مالی را بدون ردیابی خرج کنند.
برای مثال، در مواردی که پولی از بودجه عمومی برای توسعه زیرساخت‌ها در نظر گرفته شده است، بلاکچین امکان ردیابی هر مرحله از این هزینه‌کرد را فراهم می‌کند. اگر پول به درستی خرج نشده باشد یا به سمت‌های نامربوط مانند کمپین‌های انتخاباتی هدایت شود، این اقدامات قابل مشاهده و قابل پیگیری خواهند بود. به این ترتیب، افراد و نهادهای مسئول به خاطر تصمیمات مالی خود تحت نظارت قرار گرفته و به شفافیت بیشتر و مسئولیت‌پذیری در هزینه‌کرد بودجه‌ها و منابع ملزم می‌شوند.
بلاکچین در بهداشت و درمان
یکی دیگر از وجوه زندگی انسان که می‌توان به طور قابل توجه تحت تاثیر بلاکچین قرار گیرد، صنعت بهداشت و درمان است. اطلاعات مرتبط با سلامت انسان‌ها به راحتی می‌تواند مورد سو استفاده افراد سودجو قرار گیرد. از طرف دیگر ذخیره‌سازی و استفاده از پیشینه بیماری‌های افراد می‌تواند برای تشخیص بیماری‌های آتی وی حیاتی باشد. ادغام بلاکچین در صنعت بهداشت و درمان می‌تواند ضمن حفظ حریم خصوصی، به بهبود زندگی و برنامه‌های درمانی آنها کمک کند.
بلاکچین در زنجیره تامین
زنجیره تامین یکی از وجوه مهم اقتصاد جهان شده است. امروزه با توجه به گسترش جهانی سازی، نیاز به ایجاد یک زنجیره تامین کارآمد بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است. با استفاده از بلاکچین می‌توان کارآمدی این سیستم‌ها را افزایش داد. به عنوان مثال، چندین شرکت از بلاکچین برای ردیابی کالاهای فاسدشدنی و پیگیری متغیرهای ضروری آنها مانند رطوبت و دما استفاده می‌کنند.
یک نگرانی حیاتی در زمینه مدیریت زنجیره تامین، کارایی است. زنجیره‌های تامین، شبکه‌های وسیعی از تامین کنندگان، تولید کنندگان، توزیع کنندگان و خرده فروشان هستند. بلاکچین روشی را برای ردیابی مواد خام، منابع، روش‌های تولید، زمان حمل و نقل، پرداخت‌ها و بسیاری دیگر از فعالیت‌های زنجیره تامین ارائه می‌دهد که می‌تواند ناکارآمدی‌ها را در این زنجیره حل کند.
✔️ بیشتر بخوانید: ارز دیجیتال چیست؟ ویژگی های کلیدی ارز دیجیتال
سخن پایانی
فناوری بلاکچین هنوز فاصله زیادی تا جهانی شدن دارد. بسیاری از شرکت‌ها سال‌هاست که از تکنولوژی دفتر کل استفاده می‌کنند. اما تفاوت آن با بلاکچین این است که در بلاکچین از برنامه‌نویسی برای رسیدن به اجماع در مورد وضعیت دفتر کل استفاده می‌شود.
برای دستیابی به توافق در مورد وضعیت یک دفتر کل، محققان و دانشمندان پایگاه داده، مکانیزهای توافقی ایجاد کرده‌اند که از روش‌های رمزگذاری برای اثبات تراکنش‌ها استفاده می‌کند. یکی از این مکانیسم‌ها اثبات کار است که به دلیل ماهیت پاداش‌های رقابتی، به مقادیر زیادی انرژی نیاز دارد.
همچنین بسیاری از بلاکچین‌ها بسیار کندتر از سیستم‌های متمرکز هستند و سرعت آن بین چند ده تا چند هزار تراکنش در ثانیه متغیر است. در مقام مقایسه، سیستم‌های مالی مدرن ده‌ها هزار تراکنش در ثانیه را تایید می‌کنند. با این حال توسعه دهندگان تلاش می‌کنند تا سرعت تراکنش‌ها را در بلاکچین افزایش دهند.
در حال حاضر بلاکچین اگرچه یک تکنولوژی نوین و رو به رشد است اما همچنان نیاز به توسعه بیشتر برای انجام کارآمد وظایفی دارد که بر عهده‌اش است.
