نمودارهای کندل استیک، ابزار تکنیکال هستند که اطلاعات چندین تایم فریم را در یک کندل قرار می‌دهند. این موضوع کندل استیک را مفیدتر از نمودارهای میله‌ای و نمودار خطی می‌کند که قیمت‌های باز و بسته شدن را نشان می‌دهد. این کندل‌ها الگوهایی را ایجاد می‌کنند که می‌تواند برای پیش‌بینی اتمام جهت روند قیمت به کار برود. رنگ‌های متفاوت کندل‌ها نیز به این نمودارها عمق می‌بخشد. سابقه استفاده از این نمودارها به معامله‌گران برنج در ژاپن به قرن ۱۸ باز می‌گردد.
استیو نیسون، در کتاب مشهور خود با عنوان «الگوهای شمعی ژاپنی» این الگوها را به جهان غرب معرفی کرد (این کتاب به فارسی ترجمه شده است). بسیاری از معامله‌گران امروز می‌توانند ده‌ها مورد از این الگوها را شناسایی کنند (مانند: ابر سیاه پوششی، ستاره شامگاهی و سه کلاغ سیاه). علاوه‌براین، الگوهای تک شمعی نیز شامل الگوی دوجی و چکش در ده‌ها استراتژی معامله خرید و فروش به کار می‌رود.
قابلیت اطمینان الگوهای شمعی
همه الگوهای کندلی به یک اندازه قابل اطمینان نیستند. محبوبیت بسیار زیاد آنها قابلیت اطمینان آنها را کاهش داده است، زیرا توسط صندوق‌های سرمایه گذاری و الگوریتم‌های آنها، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. این معامله‌گران با بودجه خوبی که دارند نسبت به سرمایه‌گذاران خرد و مدیران صندوق‌های سنتی با سرعت بیشتری واکنش نشان می‌دهند.
به عبارت دیگر، مدیران صندوق‌های پوشش ریسک از نرم‌افزار برای به دام انداختن معامله‌گرانی که به دنبال صعود یا نزول قیمت با مشاهده یک الگو هستند، استفاده می‌کنند. با این حال، الگوهای قابل اعتماد دیگری همچنان وجود دارند که فرصت‌های معاملاتی بلند مدت یا کوتاه‌مدت را فراهم می‌کنند.
در اینجا پنج الگوی کندل استیک آورده شده است که عملکردهای فوق‌العاده خوبی نسبت به جهت و حرکت قیمت دارند. باید توجه داشت که هرکدام از این الگوها در جهت پیش‌بینی افزایش یا کاهش قیمت به کار می‌روند. این الگوها از دو طریق به زمان حساس هستند:
۱. آنها فقط در محدوده‌های زمانی مورد بررسی اعم از روزانه، هفتگی یا ماهانه کارایی دارند.
۲. قدرت آنها پس از کامل شدن الگو به میزان سه تا پنج کندل کارایی دارند.
عملکرد شمع‌های ژاپنی
این تحلیل متکی بر کار توماس بولکوفسکی است که در کتاب خود در سال ۲۰۰۸ به نام «دایره المعارف الگوهای نموداری» (این کتاب به فارسی ترجمه شده است) عملکرد کندل استیک را رتبه‌بندی کرده است.
وی الگوها را به دو نوع تقسیم کرد:
۱. الگوهای برگشتی: الگوهای برگشت روند، کندل‌هایی هستند که تغییر جهت قیمت را پیش‌بینی می‌کنند.
۲. الگوهای ادامه‌دهنده: الگوهایی که تداوم جهت فعلی روند قیمت را پیش‌بینی می‌کنند.
در مثال‌های زیر، کندل‌های سفید نشان‌دهنده این است که قیمت بسته شدن کندل بالاتر از قیمت باز شدن است (کندل صعودی) و کندل سیاه نشان‌دهنده آن است که قیمت بسته شدن کندل پایین تر از قیمت باز شدن آن است (کندل نزولی).
الگوی کندل استیک سه خط حمله (الگوی Three Line Strike)
الگوی سه خط حمله صعودی، یک الگوی برگشتی است که در آن سه کندل نزولی شکل می‌گیرد و بعد از این سه کندل یک کندل صعودی با بدنه بزرگ با قیمت باز شدن پایین تر از کندل سوم شکل می‌گیرد و بالای شمع اول بسته میشود. بعد از این الگو منتظر یک تغییر در جهت حرکت قیمت باشید. به گفته بولکوفسکی، این الگو، برگشت روند قیمت‌ها را با دقت بالای ۸۳ درصد پیش‌بینی می‌کند.
الگوی کندل استیک دو گپ سیاه (الگوی Two Black Gapping)
الگوی دو گپ سیاه بعد از یک صعود قابل توجه و در بالای روند صعودی ظاهر میشود. این الگو شامل دو کندل سیاه است و گپ قابل توجه بین آنها تشکیل میشود و پیش‌بینی می‌کند که روند کاهشی به کف‌های پایین‌تری برسد. طبق گفته بولکوفسکی، این الگو، کاهش قیمت را با دقت ۶۸ درصد پیش‌بینی می‌کند.
الگوی کندل استیک سه کلاغ سیاه (الگوی Three Black Crows)
الگوی سه کلاغ سیاه نیز یکی از الگوهای برگشتی است که در سقف یا نزدیک به سقف یک روند صعودی تشکیل میشود. این الگو شامل سه کندل سیاه است که تقریبا هم‌اندازه یکدیگر هستند. این الگو تایید می‌کند که روند کاهشی حتی تا پایین‌ترین کف ادامه خواهد داشت. بیشترین کاهش پس از اتمام الگو شروع میشود و خریدارانی که شتابزده به امید خرید در کف وارد می‌شوند، به دام می‌اندازد. طبق گفته بولکوفسکی، این الگو، کاهش قیمت را با دقت ۷۸ درصد پیش‌بینی می‌کند.
الگوی کندل استیک ستاره شامگاهی (الگوی Evening Star)
یک الگوی قوی برگشت روند دیگر الگوی ستاره‌ی شامگاهی است که از سه کندل تشکیل میشود و فوق‌العاده عمل می‌کند. در الگوی ستاره‌ی شامگاهی، کندل اول نسبتا بلند و صعودی است که روند صعودی فعلی را تأیید می‌کند. کندل دوم کمی بالاتر از کندل اول باز میشود؛ اما بدنه‌ی آن کوچک‌تر از کندل اولی است و رنگ بدنه‌ی کندل میانی مهم نیست، کندل سوم نزولی است و تا وسط کندل اول سقوط می‌کند. طبق گفته بولکوفسکی این الگو، کاهش قیمت را با دقت ۷۲ درصد پیش‌بینی می‌کند.
الگوی کندل استیک کودک رها شده (الگوی Abandoned Baby)
الگوی صعودی کودک رهاشده نوعی دیگر از نمودارهای شمعی است که از آنها برای تشخیص بازگشت در روند نزولی استفاده میشود. این الگو از سه کندل مجزا تشکیل شده است. اولین کندل یک کندل بلند سیاه است که در یک روند رو به پایین قرار دارد. کندل دوم یک کندل دوجی است (قیمت باز و بسته شدن یکسان است) که با فاصله، در پایینِ اولین کندل قرار دارد و در نهایت کندل سوم یک کندل بزرگ سفید است که الگو را تکمیل می‌کند. به گفته بولکوفسکی، این الگو، افزایش قیمت را با دقت ۴۹.۷۳ درصد پیش‌بینی می‌کند.
نتیجه‌گیری
الگوهای کندل استیک توجه بسیاری از بازیگران بازار را به خود جلب کرده است، اما بسیاری از سیگنال‌های برگشت روند و ادامه‌دهنده‌ای که توسط این الگوها در محیط الکترونیکی مدرن منتشر میشود قابل اعتماد نیست. خوشبختانه، آمار بولکوفسکی دقت خوبی را برای انتخاب بین این الگوها ارائه می‌دهد و سیگنال‌های خرید و فروش قابل بررسی را به معامله‌گران ارائه می‌کند.
